Πώς αλλάζει ο κόλπος με την εμμηνόπαυση: Η ατροφική κολπίτιδα

Ο κόλπος είναι κατ’ ουσίαν ο σωλήνας, ο οποίος συνδέει το αιδοίο με την είσοδο της ενδομητρικής κοιλότητας, δηλαδή το έξω τραχηλικό στόμιο.

Στον κόλπο διεισδύει το εν στύσει πέος κατά τη σεξουαλική επαφή, εντός αυτού εκσπερματώνει ο άνδρας προκειμένου να επιτευχθεί γονιμοποίηση του ωαρίου και έναρξη κύησης και εξ’ αυτού εξέρχεται το μωρό κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού και ο πλακούντας στο τρίτο στάδιο του τοκετού.

Τι ονομάζουμε εμμηνόπαυση;

Λέμε, πως μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση, όταν για δώδεκα συναπτούς μήνες δεν έχει περίοδο.

Κατά μέσον όρο η εμμηνόπαυση επέρχεται στην ηλικία των 51 ετών. Το ηλικιακό φάσμα εντός του οποίου είναι πιθανότερο μια γυναίκα να έχει την εμπειρία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 48 και των 55 ετών.

Ποιοι φυσιολογικοί μηχανισμοί οδηγούν στην εμμηνόπαυση;

Η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από την προοδευτική μείωση της παραγωγής ορμονών από τις ωοθήκες, έως ότου αυτή σταματήσει τελείως. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η εμμηνόπαυση είναι ένα κατ’ εξοχήν «ωοθηκικό» γεγονός, αφού τα κέντρα του εγκεφάλου, που ελέγχουν τη λειτουργία των ωοθηκών συνεχίζουν να είναι λειτουργικά και μετά την παύση της ωοθηκικής δραστηριότητας, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις αιματολογικές εξετάσεις.

Φαίνεται, πως η παραγωγή ωοθηκικών ορμονών και κυρίως οιστρογόνων εμμένει, καίτοι σε χαμηλά επίπεδα, για κάποιο διάστημα μετά αυτήν καθαυτήν την εμμηνόπαυση. Το διάστημα αυτό εκτείνεται για περίπου 2 έτη μετά την τελευταία περίοδο.

Πώς η μείωση των οιστρογόνων επηρεάζει τον κόλπο;

Η παραγωγή οιστρογόνων από τις ωοθήκες είναι ο παράγων, που προάγει την ωρίμανση του κόλπου κατά την εφηβεία

Η μείωση της παραγωγής οιστρογόνων από τις ωοθήκες συνεπάγεται και μείωση της οιστρογονικής δράσης επί των ιστών του κόλπου. Θα πρέπει να τονίσουμε, πως η μείωση της παραγωγής οιστρογόνων είναι σταδιακή και αρχίζει αρκετά χρόνια πριν από αυτήν καθαυτήν την εμμηνόπαυση. Έτσι και σταδιακή είναι και η μείωση στης οιστρογονικής δράσης στους κολπικούς ιστούς, οι οποίοι προοδευτικά ατροφούν.

Στην παρακάτω εικόνα μπορούμε να συγκρίνουμε το τοίχωμα του κόλπου, όταν υφίσταται επαρκής οιστρογονική δράση, κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας και όταν η οιστρογονική δράση έχει εκπέσει μετά την εμμηνόπαυση.

Παρατηρούμε, ότι όσο οι ωοθήκες παράγουν επαρκείς ποσότητες οιστρογόνων, το τοίχωμα του κόλπου έχει μεγαλύτερο πάχος, αλλά και μεγάλο αριθμό πτυχώσεων, που επιτρέπουν την έκπτυξή του κατά την σεξουαλική επαφή και τον τοκετό.

Ποιες είναι οι συνέπειες των μορφολογικών αυτών αλλαγών του κόλπου;

Όταν η ωοθηκική παραγωγή οιστρογόνων μειωθεί και εν τέλει ανασταλεί, το τοίχωμα του κόλπου είναι λεπτότερο και στερείται πτυχώσεων, οπότε και μειώνεται η ελαστικότητά του.

Κατά συνέπεια, στη σεξουαλική επαφή ο κόλπος στερείται της δυνατότητας να «εκπτυχθεί», ώστε να υποβοηθηθεί η διείσδυση του πέους, οπότε εμφανίζεται δυσπαρευνία (πόνος κατά τη συνουσία). Η δυσάρεστη αυτή κατάσταση επιδεινώνεται έτι περαιτέρω από την συνύπαρξη της κολπικής ξηρότητας, που επίσης συνδέεται με τη μείωση της παραγωγής οιστρογόνων.

Επιπροσθέτως, η λέπτυνση των κολπικών ιστών καθιστά αυτούς πιο «εύθραυστους», έτσι συχνότεροι είναι οι επ’ αυτών μικροτραυματισμοί κατά τη σεξουαλική επαφή.

Ένα ακόμα φαινόμενο, που παρατηρείται συχνά μετά την εμμηνόπαυση και καθιστά τη εμπέδωση φυσιολογικής σεξουαλικής ζωής ακόμα δυσκολότερη είναι η μείωση του μήκους και της διαμέτρου του κόλπου, αν η γυναίκα δεν έρχεται σε τακτική συνουσία. Αν αντίθετα η σεξουαλική επαφή με κολπική διείσδυση είναι συχνή κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης, το μήκος και η διάμετρος του κόλπου διατηρείται σε σημαντικό βαθμό και η επίτευξη σεξουαλικής ικανοποίησης καθίσταται αρκετά πιθανότερη.

Η ατροφική κολπίτις…

Η κατάληξη – ίτις (ή – ίτιδα) υποδηλώνει φλεγμονή του ιστού, περιγράφεται στο πρώτο συνθετικό της λέξης. Έτσι κολπίτις (ή κολπίτιδα) είναι ο όρος, με τον οποίον αναφερόμαστε στη φλεγμονή του κόλπου.

Ο όρος «ατροφική» περιγράφει την κατάσταση «συρρίκνωσης» των κολπικών ιστών εξαιτίας της έλλειψης οιστρογονικής δράσης.

Επομένως, ο όρος «ατροφική κολπίτις» περιγράφει μία φλεγμονή του κόλπου, η οποία απαντάται συχνά μετά την εμμηνόπαυση και συνδέεται με την ατροφία των ιστών, λόγω μειωμένης οιστρογονικής δράσης.

Η φλεγμονή αυτή χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα των κολπικών ιστών και την εκροή κολπικών υγρών, ενώ η γυναίκα εκτός από κνησμό και δυσπαρευνία, συχνά αναφέρει και αίσθημα καύσου.

Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να κερδίσετε την υγεία του κόλπου σας!

Δείτε ΕΔΩ και αυτό το σχετικό video!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr