Καθημερινή μελέτη: Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί μου στα μαθήματά του αποτελεσματικά

Βήμα 1ο: Πρόγραμμα στην καθημερινή μελέτη

1. Το πρόγραμμα περιορίζει στο ελάχιστο τους “πολέμους” εξουσίας και τη σύγκρουση… δυνάμεων ανάμεσα σε μικρούς και μεγάλους. Τα παιδιά δεν νιώθουν ότι κάποιος θέλει να τους ασκεί συνεχώς έλεγχο ή να κάνει το αφεντικό αφού γνωρίζουν “πως κάτι πρέπει να γίνει μια συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας”. Δεν είναι δηλαδή ο μπαμπάς ή η μαμά που το επιβάλλει αλλά οι συνθήκες, και καλύτερα, η συμφωνία που έχει προηγηθεί από όλους και εξυπηρετεί εξίσου όλα τα μέλη της οικογένειας.
2. Ένας πρακτικός τρόπος για να διαμορφώσουμε καθημερινές συνήθειες είναι να χρησιμοποιούμε τη λογική του “πρώτα και μετά”. Για παράδειγμα: “Πρώτα θα τελειώσεις με την τακτοποίηση των βιβλίων και των εργασιών σου στην τσάντα και μετά μπορείς να δεις τηλεόραση”. Ο τρόπος αυτός δεν αποκλείει, αλλά βάζει τα πράγματα σε μια λογική διαδοχή που στόχος είναι σταδιακά να λειτουργεί αυτόματα στο παιδί σαν μια εσωτερικευμένη διαδικασία.
3.  Όταν τα παιδιά γνωρίζουν τι έπεται, αυτό τα βοηθάει να έχουν μια αίσθηση ελέγχου της κατάστασης και τα ωθεί να είναι λιγότερο αντιδραστικά, πιο συνεργατικά και πιο ανεξάρτητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν θα χρειαστεί κάποιες φορές να υπενθυμίσουν κάποια στάδια του προγράμματος ή να προειδοποιήσουν για την επόμενη δραστηριότητα δίνοντας για παράδειγμα κάποια μικρή προθεσμία. Όλα αυτά όμως εντάσσονται πάνω στην κοινή συμφωνία μικρών και μεγάλων, με αποτέλεσμα τα παιδιά να νιώθουν και τα ίδια την ανάγκη να τα τηρήσουν.
4. Η καθημερινή τήρηση ενός προγράμματος ενισχύει την αυτοπεποίθηση στα παιδιά καθώς τα ίδια νιώθουν υπεύθυνα για τις δραστηριότητές τους. Τα παιδιά εισπράττουν ότι οι γονείς τους τα αντιμετωπίζουν σαν υπεύθυνες προσωπικότητες ικανές να ολοκληρώσουν μια ανειλημμένη υποχρέωση στον χρόνο που έχουν ορίσει κι αυτό συμβάλει στο χτίσιμο μιας θετικής αυτοεικόνας και στην τελική αυτονόμησή τους. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί να πάνε στο σχολείο με μια άσκηση λιγότερη ή ένα βιβλίο λιγότερο. Το μάθημα που θα πάρουν από την αθέτηση μιας υποχρέωσης τους απέναντι στην τάξη θα είναι πιο πολύτιμο από το να βάλετε εσείς το βιβλίο στην τσάντα ή να κάνετε την άσκηση στη θέση τους.

Βήμα 2ο: Η ανάπτυξη της αυτονομίας στη μελέτη

Είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί να μάθει να λειτουργεί αυτόνομα, χωρίς τη δική σας συνεχή βοήθεια. Το διάβασμα για το σχολείο είναι δική του δουλειά, όχι δική σας. Η ανάπτυξη της υπευθυνότητας και της αυτονομίας στη μελέτη γίνεται σιγά-σιγά, πρέπει όμως το παιδί σας να αποκτήσει σωστές βάσεις και καλές συνήθειες από την αρχή, χωρίς να μάθει να βασίζεται σε εσάς για τα πάντα. Φυσικά, πρέπει να είστε δίπλα του κάθε φορά που θα έχει μια απορία ή θα χρειάζεται βοήθεια με μια δύσκολη άσκηση. Ωστόσο, από την α’ κιόλας δημοτικού, όταν βλέπετε ότι μπορεί να κάνει κάτι μόνο του, πρέπει να το αφήνετε να βασίζεται στις δυνάμεις του. Για παράδειγμα, μπορείτε να του λέτε κάθε φορά: «Βλέπω ότι είσαι πολύ καλός σε αυτό και τα καταφέρνεις, άρα μπορείς πλέον να το κάνεις μόνος σου. Είμαι εδώ, όμως, για ό,τι κι αν με χρειαστείς.»

«Δώσε στον άνθρωπο ένα ψάρι και θα τον χορτάσεις μια φορά. Μάθε τον να πιάνει ψάρια και θα είναι χορτασμένος σε όλη του τη ζωή.»

Βήμα 3ο: Ο σωστός τρόπος βοήθειας και ελέγχου

Όταν βοηθάτε το παιδί σας στο διάβασμα, μην σπεύδετε να διορθώσετε τα λάθη που εντοπίζετε. Προτρέψτε τον μικρό σας μαθητή να ξανακοιτάξει το βιβλίο, το τετράδιο ή το φυλλάδιο που κρατάτε και εντοπίσει μόνος του κάθε λάθος. Επίσης, να θυμάστε ότι πρέπει να προσφέρετε καθοδήγηση, όχι έτοιμες απαντήσεις. Σκεφτείτε τον εαυτό σας ως έναν προπονητή μιας ομάδας, όχι σαν παίχτη. Ο ρόλος σας είναι να εξηγήσετε σε κάποιον πώς να κάνει κάτι σωστά, όχι να το κάνετε εσείς αντί γι’ αυτόν. Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσετε το μικρό σας να μάθει πώς να χρησιμοποιεί άλλες πηγές (π.χ. λεξικά, βιβλία θεωρίας) και να διαχειρίζεται σωστά τον διαθέσιμο χρόνο του. Φυσικά, εξίσου σημαντικό είναι να δείχνετε πάντα στο παιδί σας ότι εκτιμάτε την προσπάθεια που κάνει και να το ενθαρρύνετε όταν δεν αισθάνεται σίγουρο για τον εαυτό του.

Συμβουλές για γονείς: Μην ξεχνάτε:

• Είστε το πρότυπο: χρησιμοποιήστε την ώρα της μελέτης του παιδιού σας για να κάνετε τις δικές σας δουλειές. Δείξτε του ότι μπορείτε να κάνετε πράγματα χωρίς να ανοίξετε την τηλεόραση (π.χ. διαβάστε βιβλίο, τακτοποιήστε τους λογαριασμούς, ελέγξτε την αλληλογραφία σας, κάντε λίστες για ψώνια).
• Είστε θετικοί γονείς: αφήστε τη δική σας θετική άποψη για τη μάθηση να επηρεάσει το παιδί σας. Μπορείτε να δείχνετε ότι αγαπάτε το διάβασμα για να αρχίσει να το βλέπει θετικά και το παιδί.
• Δεν έχετε εσείς την ευθύνη: αποφύγετε να σώσετε το παιδί σας από επείγουσες εργασίες. Αν ξεχάσει μια εργασία μην γράψετε σημείωμα στη δασκάλα, αλλά βάλτε το να πάρει τηλέφωνο έναν συμμαθητή του ή να ενημερώσει τη δασκάλα του μόνο του. Αφήστε το να μάθει τις ευθύνες του.
• Είστε “σύμβουλοι”: να είστε διαθέσιμοι για βοήθεια ως σύμβουλοι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι παιδιά και έχουν απορίες, θα πρέπει να είμαστε εκεί για αυτά κατά τη διάρκεια της μελέτης. Αν δεν γίνεται να είστε εκεί μάθετε το παιδί να ξεκινά από αυτά που γνωρίζει καλά και να συγκεντρώνει τις απορίες του για το τέλος..

Γιατί δεν μπορεί να με καταλάβει όταν εξηγώ μια άσκηση;

Πολλές φορές στην κατανόηση της ύλης δεν παίζει ρόλο μόνο η αντιληπτική ικανότητα του παιδιού, αλλά και οι μέθοδοι με τις οποίες μεταδίδεται η γνώση. Γιατί κάθε παιδί έχει ένα δικό του τρόπο να αφομοιώσει καλύτερα τις πληροφορίες, έχει αυτό που ονομάζεται το δικό του «μαθησιακό τύπο».

Σημαντικό ρόλο στον μαθησιακό τύπο του κάθε παιδιού παίζει η λειτουργία του εγκεφάλου του, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός του επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Ο τρόπος αυτός διαφέρει σημαντικά από τον έναν άνθρωπο στον άλλο, ανάλογα με το ημισφαίριο που επικρατεί. Ο εγκέφαλός μας αποτελείται από δύο ημισφαίρια, το αριστερό και το δεξί. Το καθένα από αυτά εξειδικεύεται σε συγκεκριμένες λειτουργίες και αξιοποιεί τους δικούς του αισθητήρες και επεξεργαστές πληροφοριών.

Σε κάθε άνθρωπο υπερισχύει, σε μεγάλο ή μικρό βαθμό, ένα από τα δύο ημισφαίρια. Αυτό σημαίνει πως ο καθένας μας έχει το δικό του μοναδικό τρόπο να αντιλαμβάνεται και να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται από το περιβάλλον.

Υπάρχουν διεθνώς εδραιωμένα ψυχομετρικά τεστ, που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε προκειμένου να εξερευνήσουμε το μαθησιακό προφίλ του κάθε μαθητή. Έτσι, η διαδικασία της μελέτης μπορεί να μετατραπεί από “πεδίο μάχης”, σε μια πιο εύκολη και αποτελεσματική διαδικασία.

Σίλια Χαλιώτη
Παιδαγωγός – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
6975541206
celia.chalioti@gmail.com 
IG: @celia.chalioti
FB: @School & Career Consulting