Ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου

Ανάμεσα στις κακώσεις του γόνατος η πιο σημαντική για τη λειτουργία του γόνατος και που σχετίζεται και με την περαιτέρω επιβίωσή του, είναι η ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου.

Τι είναι

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος εκτός του ότι συγκρατεί το γόνατο για να μην μετατοπίζεται, να «φεύγει» προς τα εμπρός, αποτελεί και το σύνδεσμο πέριξ του οποίου περιστρέφεται το γόνατο κατά την κίνηση κάμψεως-εκτάσεως. Γιατί όπως έχει ήδη αναφερθεί, το γόνατο κατά την κάμψη-έκταση, ολισθαίνει ελαφρώς και περιστρέφεται (με άξονα τον πρόσθιο χιαστό).

Σε κακώσεις κυρίως αθλητικές, επισυμβαίνει στροφική κάκωση του γόνατος και υφίσταται ο πρόσθιος χιαστός ρήξη συνήθως στην έκφυσή του ή στη μεσότητα.

Συχνά συνυπάρχει και βλάβη του έσω πλαγίου συνδέσμου και ρήξη του έσω ή έξω μηνίσκου (ατυχής τριας).

Πώς ελέγχεται

Το γόνατο μετά την κάκωση εμφανίζει ταχύτατα διόγκωση λόγω αίμαρθρου. Δηλαδή ενώ στη ρήξη του μηνίσκου η συλλογή υγρού είναι βραδεία, στη ρήξη χιαστού το γόνατο πρήζεται πολύ γρηγορότερα. Η κάμψη-έκταση επηρεάζονται σημαντικά αν και ο πόνος στη βάδιση είναι ήπιος (συνήθως χρειάζεται λόγω πόνου μια βακτηρία (πατερίτσα). Αφού ελέγξουμε τον περιορισμό της κάμψης-έκτασης, με το γόνατο σε κάμψη που να προσεγγίζει τις 90⁰, ακινητοποιούμε το πόδι (καθήμενοι επάνω στο πόδι) και με τα δύο χέρια έλκουμε την κνήμη προς το μέρος μας.

Στο φυσιολογικό γόνατο η κνήμη δεν μετακινείται. Στο πάσχον «έρχεται» εμπρός. Συχνά η επαναφορά  του ποδιού (γόνατος) στην πρότερη θέση, συνοδεύεται από «γδούπο» (θόρυβο ανάταξης).

Η παρακέντηση του γόνατος αντί για ύδραρθρο (υγρό) θα δώσει πάντα αίμαρθρο, δηλαδή αίμα, σε αρκετή συνήθως ποσότητα, γιατί ο κομμένος χιαστός έχει αγγεία. Δεν είναι σαν τον μηνίσκο που στερείται αγγείων.

Πώς αντιμετωπίζεται

Η κλινική διάγνωση της ρήξης σήμερα επιβεβαιώνεται με μαγνητική τομογραφία.

Εάν η ρήξη στην απεικόνιση της μαγνητικής μοιάζει μερική και εάν το γόνατο δεν «φεύγει» πολύ, αλλά είναι κλινικά σταθερό, μπορεί κανείς να δοκιμάσει συντηρητική αντιμετώπιση. Αυτό εξαρτάται και από την ηλικία. Σε νεώτερα άτομα η πρόσθια αστάθεια που προκαλείται από έλλειψη του προσθίου χιαστού, προκαλεί προοδευτικά ραιβοποίηση του γόνατος και αρθρίτιδα και συνεπώς πρέπει ν΄ αντιμετωπίζεται χειρουργικά.

Στη συντηρητική θεραπεία το γόνατο ακινητοποιείται μόνιμα με νάρθηκα, μεταβαλλόμενης γωνίας, για ενάμιση μήνα. Σε δεύτερο χρόνο εγχύουμε αυξητικούς παράγοντες (GF) από το αίμα του ασθενή για να υποβοηθήσουμε την επούλωση του συνδέσμου.

Στην χειρουργική θεραπεία η σταθερότητα του γόνατος αποκαθίσταται με αντικατάσταση του, είτε  από τμήμα του επιγονατιδικού συνδέσμου, είτε από τμήμα δύο συνδέσμων που δεν χρησιμοποιούνται στη βάδιση (ισχνός προσαγωγός και ημιτενοντώδης). Η τεχνική αυτή ονομάζεται Hamstrings.

Οι δύο αυτοί τένοντες ράβονται σαν μόσχευμα μαζί και διαπερνώνται μέσα από την κνήμη με τούνελ και καθηλώνονται στην ανατομική θέση πρόσφυσης του προσθίου χιαστού στον μηρό με ειδικά ράμματα και τεχνική συγκράτησης (ειδικές βίδες και καρφίδες). Για να εξομοιωθεί η λειτουργία του μοσχεύματος προς το φυσιολογικό, μερικοί ορθοπαιδικοί χρησιμοποιούν τεχνική «διπλής δέσμης». Τα τελευταία χρόνια αρχίζει να γίνεται προσπάθεια συρραφής και σταθεροποίησης  του ερριγμένου χιαστού με ειδικά ράμματα, αλλά είναι ακόμη νωρίς για να φανεί εάν αυτή η τεχνική αποδίδει.

Η μετεγχειρητική παρακολούθηση προβλέπει τη χρήση κηδεμόνα γόνατος ελεγχόμενης γωνίας για ενάμιση μήνα (όπως και η συντηρητική θεραπεία) ασκήσεις τετρακεφάλου κα χρήση C.P.M., για επαναφορά της φυσιολογικής κάμψης-έκτασης του γόνατος και περιορισμένη φόρτιση για τις τρεις πρώτες μετεγχειρητικές εβδομάδες. Στους αθλητές επιτρέπεται να επανέλθουν σε πλήρη δραστηριότητα μόνο μετά έξη (6) μήνες από την εγχείρηση, όταν το μόσχευμα έχει αρχίσει να είναι ασφαλές.

Σημ.: Το C.P.M. (Continues Passive Motion) είναι μηχάνημα που ελέγχει και υποβοηθεί την κάμψη χωρίς να δημιουργούνται τάσεις στο μόσχευμα.