Τεχνητή γονιμοποίηση: Τι προβλέπει ο νόμος

Ένεκα της δυσκολίας τους αυτής για την απόκτηση τέκνου με φυσικό τρόπο, πλείστα ζευγάρια καταφεύγουν στη μέθοδο της τεχνητής γονιμοποίησης, της οποίας θα αναλύσουμε το νομικό υπόβαθρο.

Η ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή, γνωστή και ως τεχνητή γονιμοποίηση, επιτρέπεται μόνο για να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο ή για να αποφεύγεται η μετάδοση στο τέκνο σοβαρής ασθένειας. Ο Αστικός Κώδικας ρυθμίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις, που απαιτούνται, για να λάβει χώρα η τεχνητή γονιμοποίηση στα άρθρα 1455-1460.

Αυτονόητο επίσης είναι, ότι η ανθρώπινη αναπαραγωγή με τη μέθοδο της κλωνοποίησης απαγορεύεται. Δεν επιτρέπεται επίσης, η επιλογή του φύλου του τέκνου, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που πρόκειται να αποφευχθεί σοβαρή κληρονομική νόσος που συνδέεται με το φύλο.
Η τεχνητή γονιμοποίηση επιτρέπεται μέχρι την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου, δηλαδή μέχρι το 50ο έτος της ηλικίας του.

Κάθε ιατρική πράξη που αποβλέπει στην υποβοήθηση της ανθρώπινης αναπαραγωγής, διενεργείται με την έγγραφη συναίνεση των προσώπων που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο. Αν η τεχνητή γονιμοποίηση αφορά άγαμη γυναίκα, η συναίνεση αυτής και εφόσον συντρέχει περίπτωση ελεύθερης ένωσης, του άνδρα με τον οποίο συζεί, παρέχεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.

Η συναίνεση ανακαλείται με τον ίδιο τύπο, δηλαδή με συμβολαιογραφικό έγγραφο, μέχρι τη μεταφορά των γαμετών (με τον όρο γαμέτες ονομάζονται τα σπερματοζωάρια στον άνδρα και τα ωάρια στη γυναίκα) ή των γονιμοποιημένων ωαρίων στο γυναικείο σώμα. Επίσης, η συναίνεση θεωρείται ότι ανακλήθηκε, αν ένα από τα πρόσωπα που είχαν συναινέσει, απεβίωσε πριν από τη μεταφορά των γαμετών ή των γονιμοποιημένων ωαρίων στο γυναικείο σώμα.

Η τεχνητή γονιμοποίηση μετά το θάνατο του συζύγου ή του άνδρα με τον οποίο η γυναίκα συζούσε σε ελεύθερη ένωση, επιτρέπεται με δικαστική άδεια μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α. Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να έπασχε από ασθένεια που συνδέεται με πιθανό κίνδυνο στειρότητας ή να υπήρχε κίνδυνος θανάτου του.
β. Ο σύζυγος ή ο μόνιμος σύντροφος της γυναίκας να είχε συναινέσει με συμβολαιογραφικό έγγραφο και στη μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση. Η τεχνητή γονιμοποίηση διενεργείται μετά την πάροδο έξι (6) μηνών και πριν από τη συμπλήρωση διετίας από το θάνατο του άνδρα.

Τα πρόσωπα που προσφεύγουν σε τεχνητή γονιμοποίηση αποφασίζουν με κοινή έγγραφη δήλωσή τους προς τον ιατρό ή τον υπεύθυνο του ιατρικού κέντρου, που γίνεται πριν από την έναρξη της σχετικής διαδικασίας, ότι οι κρυοσυντηρημένοι γαμέτες και τα κρυοσυντηρημένα γονιμοποιημένα ωάρια που δε θα τους χρειασθούν για να τεκνοποιήσουν:

α) θα διατεθούν χωρίς αντάλλαγμα, κατά προτεραιότητα σε άλλα πρόσωπα, που θα επιλέξει ο ιατρός ή το ιατρικό κέντρο,
β) θα χρησιμοποιηθούν χωρίς αντάλλαγμα για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς,
γ) θα καταστραφούν.

Αν δεν υπάρχει κοινή δήλωση των ενδιαφερόμενων προσώπων, οι γαμέτες και τα γονιμοποιημένα ωάρια διατηρούνται για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών από τη λήψη ή τη δημιουργία τους και μετά την πάροδο του χρόνου αυτού είτε χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς είτε καταστρέφονται.

Η ταυτότητα των τρίτων προσώπων που έχουν προσφέρει τους γαμέτες ή τα γονιμοποιημένα ωάρια δε γνωστοποιείται στα πρόσωπα που επιθυμούν να αποκτήσουν τέκνο.

Ιατρικές πληροφορίες που αφορούν τον τρίτο δότη, τηρούνται σε απόρρητο αρχείο χωρίς ένδειξη της ταυτότητάς του. Πρόσβαση στο αρχείο αυτό επιτρέπεται μόνο στο τέκνο και για λόγους σχετικούς με την υγεία του.

Τέλος, η ταυτότητα του τέκνου, καθώς και των γονέων του, δε γνωστοποιείται στους δότες.