Ένας διαφορετικός αστυνομικός που θέλει ν’ ανατρέψει τα στερεοτυπικά πρότυπα

Ένας αστυνομικός φωτογραφίζεται με την πρόεδρο του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, Μαρίνα Γαλανού. Συμμετέχει στο Αthens Pride. Πάει κόντρα στις εχθρικές διαθέσεις κάποιων απέναντι στη διαφορετικότητα. Αρκετοί αντιδρούν σφοδρά στην κίνησή του. Κυρίως οι συνάδελφοί του. Αρκετοί και πάλι είναι εκείνοι που επικροτούν.

Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος

Εκείνος δεν πτοείται από την κακόπιστη κριτική. Ανεβάζει φωτογραφίες με πρόσφυγες ή μετανάστες. Μία από αυτές τραβηγμένη στη Σάμο. Περιτριγυρίζεται από παιδιά. Γίνεται δημοφιλής όχι μόνο στο Facebook, αλλά και στο ελληνικό διαδίκτυο ευρύτερα.

Ο Φώτης Παγιαύλας, αρχιφύλακας στη διεύθυνση τροχαίας Αττικής, ανατρέπει τα στερεοτυπικά πρότυπα που έχουμε αναπτύξει για τους αστυνομικούς.

Μπήκε στο επάγγελμα αναζητώντας ένα σταθερό μισθό. Παραδέχεται επίσης ότι ως 18αρης θαμπώθηκε από τη στολή.

Στο πρόσωπό του ακτιβισμός και ένστολη υπηρεσία συνυπάρχουν. Αποδεικνύουν ότι αστυνομικοί όπως ο Παγιαύλας είναι αναγκαίοι. Όχι απαραίτητα επειδή είναι καλοί. Ή… κακοί. Κυρίως διότι καταφέρνουν να διαταράξουν καθιερωμένες πρακτικές και ακλόνητες πεποιθήσεις.

Η συνέντευξη του Φώτη Παγιαύλα στο newsbeast.gr…

– Πώς έφτασες στο σημείο να σε χαρακτηρίσουν κάποιοι ως τον «αστυνομικό που θα θέλαμε να έχουμε»; Μοιάζει σαν να διατάραξες το πρότυπο του αστυνομικού, ο οποίος αποτελεί φόβητρο για αρκετούς πολίτες.

«Το Facebook ήταν το μέσο που ξεκίνησα να χρησιμοποιώ το 2007. Ποτέ δεν με εξέφραζε να πάω για καφέ, σπαταλώντας νεκρό χρόνο. Ανέκαθεν όμως με ικανοποιούσε το να λάβω μέρος σε μία δράση ή σε κάποια ημερίδα. Άρχισα να βγάζω προς τα έξω τις κινήσεις που έκανα, υποστηρίζοντας διάφορες κοινωνικές ομάδες. Κοινοποιούσα πολλά από αυτά που έκανα στο Facebook ή εξέφραζα την άποψή μου για πράγματα που συνέβαιναν κατά καιρούς.

Περισσότερο όμως μου άρεσε να ασχολούμαι είτε με τα κακώς κείμενα της αστυνομίας, είτε προσπαθώντας να βρω τρόπους για το πώς θα μπορούσε να γίνει καλύτερη.

Συν τοις άλλοις όμως έχω και συνδικαλιστική ιδιότητα ως αντιπρόσωπος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών στην Πανελλήνια Ομοσπονδία, γεγονός το οποίο αυξάνει το ποσοστό έκθεσής μου.

Από εκεί και ύστερα ως τροχονόμος εκτίθεμαι καθημερινά σε χιλιάδες οδηγούς, επομένως δεν απείχε πολύ από όλα αυτά η έκθεσή μου στο Facebook».

– Η αλήθεια πάντως είναι ότι δεν έχουμε συνηθίσει αστυνομικούς να τοποθετούνται δημόσια, ενώ συχνά δεσμεύονται από το καθεστώς εμπιστευτικότητας που επικρατεί στην Ελληνική Αστυνομία.

«Σε ό,τι με αφορά, δεδομένου ότι είμαι συνδικαλιστής, επιτρέπεται από το νόμο να εκφράζω το σώμα και την κοινωνία. Το ισχύον καθεστώς για τους συνδικαλιστές διαφέρει».

– Τι αντιδράσεις συνάντησες από πολίτες, αλλά και από συναδέλφους σου όταν συμμετείχες στο Athens Pride ή όταν σε βλέπουν στην ίδια φωτογραφία με προσφυγόπουλα;

«Σε ό,τι αφορά τους πολίτες υπήρξαν ελάχιστοι, οι οποίοι αποδοκίμασαν τη στάση μου. Οι περισσότεροι εκφράστηκαν θετικά. Σε ό,τι αφορά τους συναδέλφους συνάντησα αρκετά έντονες αντιδράσεις από κάποιους οι οποίοι είναι πιο συντηρητικών φρονημάτων».

– Δεδομένου ότι περνάς πολλές ώρες στους δρόμους τι είναι αυτό που σε εκνευρίζει περισσότερο στους έλληνες οδηγούς;

«Αυτό που με βγάζει εκτός εαυτού είναι ότι αρκετοί οδηγοί κάνουν παραβάσεις μπροστά στα μάτια μου. Σαν να μην υπάρχω. Στη συνέχεια αρχίζουν οι δικαιολογίες όταν τους σταματήσω για να βεβαιώσω την παράβαση. Μάλιστα υπάρχουν κάποιοι που παρκάρουν σε ράμπα αναπήρων ή σε πεζοδρόμιο και συχνά έρχονται να με ρωτήσουν εάν μπορούν να αφήσουν το αυτοκίνητό τους εκεί».

– Πόσο εύκολο όμως είναι να βρει το δίκιο του ένας πολίτης απέναντι στην εξουσία της στολής;

«Κοίτα να δεις. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι πολίτες έχουν αντιμετωπίσει την κακώς εννοούμενη επιβολή της εξουσίας που περιγράφεις. Ωστόσο ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να καταγγείλει τέτοιου είδους περιστατικά. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουν κινηθεί πειθαρχικές διαδικασίες στο σώμα για περιπτώσεις κατάχρησης εξουσίας.

Ας μην ξεχνάμε όμως, ότι και οι αστυνομικοί από την πλευρά τους αντιμετωπίζουν δεκάδες δυσκολίες στη διάρκεια της υπηρεσίας τους. Έρχονται αντιμέτωποι με αμέτρητα περιστατικά, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική τους ακεραιότητα».

– Είναι πολύ λεπτά τα όρια συνήθως. Ωστόσο είναι αρκετά πιθανό ένας αστυνομικός να περάσει στο άλλο άκρο, και χάνοντας το μέτρο να προσπαθήσει να επιβληθεί με τη δύναμη της στολής του.

«Πολλές φορές καλούμαστε να εκτελέσουμε διαταγές, οι οποίες είναι πέρα από τις δυνάμεις μας. Όταν μόλις τρεις αστυνομικοί καλούνται να αντιμετωπίσουν 2.000 μετανάστες όπως συμβαίνει στην Κω, στη Σάμο ή αλλού, είναι εύκολο να χάσει την ψυχραιμία του ο κάθε αστυνομικός στην προσπάθειά του να επιβληθεί.

Θα σου αναφέρω το περιστατικό με το χαστούκι στην Κω, όπου ένας συνάδελφος εμφανίστηκε σε φωτογραφία να χαστουκίζει έξω από το αστυνομικό τμήμα έναν αλλοδαπό. Σε αυτή την περίπτωση είχαμε 3 αστυνομικούς, οι οποίοι προσπαθούσαν να επιβληθούν σε χιλιάδες πρόσφυγες.

Σε κάθε περίπτωση το χαστούκι διώκεται με βάση το πειθαρχικό δίκαιο της αστυνομίας. Ωστόσο κάποιοι ζητούσαν την κεφαλή αστυνομικού επί πίνακι. Και βέβαια έπρεπε να τιμωρηθεί, όπως και έγινε, καθώς του επιβλήθηκε χρηματικό πρόστιμο. Πώς όμως να τιμωρήσει τρεις ανθρώπους που προσπαθούν επί 10 ώρες καθημερινά να διατηρήσουν την τάξη απέναντι σε χιλιάδες;

Ωστόσο κάποιοι ζήτησαν την απόταξή του από το σώμα χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις ακραίες εργασιακές συνθήκες που αντιμετώπιζε.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι άνδρες της ΥΑΤ. Εργάζονται τουλάχιστον 9 ώρες και μπορεί να χρειαστεί να δουλέψουν ακόμα και 16 ή 17 ώρες. Για εμένα οι αστυνομικοί της ΥΑΤ αποτέλεσαν την εργασιακή ομάδα που κράτησε όρθια τη δημοκρατία σε μία περίοδο που οι αγανακτισμένοι έβγαιναν στους δρόμους. Από τη μία πλευρά υπήρχαν δεξιοί και ακροδεξιοί. Από την άλλη αριστεροί και ακροαριστεροί. Όλοι τους ήθελαν να εισβάλλουν στο κοινοβούλιο και να προχωρήσουν σε κατάλυση του πολιτεύματος».

– Τι θα άλλαζες στην αστυνομία αυτή τη στιγμή αν μπορούσες;

«Η πρότασή μου είναι να γίνει πιο αυστηρή η νομοθεσία που αφορά στη συμπεριφορά των πολιτών κατά των αστυνομικών».

– Εάν εγώ ως πολίτης βρίσω έναν αστυνομικό τι θα συμβεί εάν λάβουμε υπόψη μας την ισχύουσα νομοθεσία;

«Τίποτα δεν θα συμβεί. Βλέπουμε στις πορείες ότι ο καθένας βρίζει τους αστυνομικούς. Ο νόμος προβλέπει ότι μπορεί ο αστυνομικός να προχωρήσει σε προσαγωγή. Στην πράξη όμως όταν 10 αστυνομικοί καλούνται να αντιμετωπίσουν 1.000 άτομα, δεν έχουν τη δυνατότητα να προσαγάγουν. Οι άνθρωποι της ΥΑΤ μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με διαδηλωτές που τους βρίζουν, τους χλευάζουν, τους πετάνε ούρα, τους σημαδεύουν με πιστόλι εκτόξευσης φωτοβολίδων».

– Σε έχουν βρίσει ποτέ στο δρόμο;

«Εννοείται! Είναι το πιο συνηθισμένο γεγονός που μπορεί να συμβεί. Τις περισσότερες φορές βρίζουν τους τροχονόμους, όταν κάνουν εκτροπή της κυκλοφορίας στη διάρκεια μιας πορείας.

Υπάρχει κόσμος που με βρίζει και στη συνέχεια κάνει επίκληση των δημοκρατικών του δικαιωμάτων, λέγοντάς ότι κλείνω παράνομα το δρόμο και δεν μπορεί να περάσει. Κι όταν εγώ είμαι ένας τροχονόμους και έρχονται 50 ή 100 οδηγοί και με βρίζουν, καθίσταμαι ανήμπορος μπροστά σε αυτές τις αντιδράσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μεγάλες πορείες στο κέντρο, οι άνθρωποι της τροχαίας έχουμε δεχτεί ρητορική, αλλά και πρακτική μίσους. Έχουν χτυπήσει πολλούς, ενώ και προσωπικά έχω δεχτεί πέτρες ή άλλου είδους επιθέσεις».

– Γιατί λοιπόν επιλέγετε να γίνετε αστυνομικοί, εφόσον είναι μια δουλειά η οποία σας φέρνει αντιμέτωπους καθημερινά με τον απλό πολίτη, ο οποίος στο πρόσωπό σας βλέπει συχνά έναν αντίπαλο και όχι ένα σύμμαχό του;

«Όταν μπήκα στην αστυνομία στα 18 μου, το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν η επαγγελματική μου αποκατάσταση. Συν τοις άλλοις το επάγγελμα του αστυνομικού ακουγόταν συναρπαστικό στ’ αυτιά μου σε εκείνη την ηλικία.

Σε κάθε περίπτωση ήξερα ότι θα έχω ένα σταθερό μισθό. Καλώς ή κακώς οι περισσότεροι αστυνομικοί δεν προερχόμαστε από τα ανώτερα και ανώτατα οικονομικά στρώματα».

– Σε ενδιαφέρει να γίνεις πολιτικός με δεδομένη τη συνδικαλιστική σου δράση;

«Το 2010 είχα κατέβει ως υποψήφιος με το συνδυασμό του Καμίνη στις δημοτικές εκλογές. Συχνά ακούω κριτική από τρίτους, καθώς αρκετοί είναι εκείνοι που με κατηγορούν ότι “κάτι θέλεις να κάνεις, να ασχοληθείς με την πολιτική”».

Ωστόσο δεν με ενδιαφέρει η πολιτική. Προτεραιότητα μου είναι η οικογένειά. Αυτή τη στιγμή είμαι αρραβωνιασμένος, του χρόνου θέλω να παντρευτώ και λίγο αργότερα να κάνω ένα παιδί. Έτσι ο χρόνος μου θα είναι αρκετά περιορισμένος και σίγουρα όχι αρκετός για πολιτική δραστηριότητα».

Δείτε όλα τα θέματα του weekend