Δυστοκία: παράγοντες κινδύνου, επιπλοκές και αντιμετώπιση

Η δυστοκία ορίζεται σε αντιδιαστολή με το φυσιολογικά εξελισσόμενο τοκετό. Επομένως, θα μπορούσαμε επιγραμματικά να πούμε, πως δυστοκία ονομάζεται ο μη ικανοποιητικά εξελισσόμενος τοκετός.

Και τι είναι ο φυσιολογικά εξελισσόμενος τοκετός;

Βρισκόμαστε ενώπιον φυσιολογικά εξελισσομένου τοκετού, όταν η εγκύμων μήτρα (η μήτρα, που περιέχει μωρό δηλαδή) παρουσιάζει συσπάσεις ικανές να προκαλέσουν ωρίμανση του τραχήλου (διαστολή και μείωση του μήκους του τραχήλου), κάθοδο του μωρού στη λεκάνη και επιτυχή μαίευσή του (έξοδό του από τον κόλπο).

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης δυστοκίας;

Θα πρέπει να τονίσουμε, πως η δυστοκία δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με ακρίβεια. Επομένως, δεν μπορεί ο ιατρός να πει εκ των προτέρων με σιγουριά ποια γυναίκα θα εμφανίσει δυστοκία και ποια όχι.

Εντούτοις, όπως αναφέρεται και σε μελέτη του 2004, έχουν καταγραφεί παράγοντες, οι οποίοι φαίνεται, πως αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης της κατάστασης αυτής:

• μικρό ύψος της γυναίκας (μικρότερο των 150 εκατοστών)
• ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών
• ηλικία κύησης μεγαλύτερη των 41 εβδομάδων
• μεσοδιάστημα μεταξύ της έναρξης χορήγησης της επισκληριδίου αναισθησίας και της πλήρους διαστολής του τραχήλου μεγαλύτερο των 6 ωρών
• η κεφαλή του μωρού εντοπίζεται δύο εκατοστά πάνω από το στενό πέρασμα της λεκάνης (βλ. εικόνα) και η διαστολή του τραχήλου είναι πλήρης

• οπισθία κεφαλική προβολή, στην οποία το μωράκι κοιτάζει προς την οροφή, όταν η μαμά είναι ξαπλωμένη ανάσκελα
• Η οπισθία προβολή σε καμία περίπτωση δεν αποκλείει το φυσιολογικό τοκετό, αλλά ενδέχεται να καθυστερήσει την εξέλιξή του.

Πόσο συχνή είναι η δυστοκία;

Έχει υπολογιστεί, πως στο 8% με 11% των περιπτώσεων, στις οποίες το μωρό βρίσκεται σε κεφαλική προβολή («κατεβαίνει» με το κεφάλι) εκδηλώνεται δυστοκία.
Στη δυστοκία εξάλλου φαίνεται, πως οφείλεται το 60% των περιπτώσεων καταφυγής στην καισαρική τομή.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της δυστοκίας;

Σε εκτενή μελέτη του 2009, στην οποία ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από 121.517 τοκετούς καταγράφηκαν οι εξής επιπλοκές, που συνδέονταν με την παράταση του τοκετού:

Επιπλοκές σχετικές με την μητέρα:

• τραυματισμός του περινέου ή του κόλπου
• σημαντική αιμορραγία μετά τον τοκετό
• εκδήλωση σημαντικής πυρετικής κίνησης μετά τον τοκετό
• διάφορες άλλες παθολογίες

Επιπλοκές σχετικές με το μωρό:

• νωθρότητα του νεογνού και χαμηλή αντιδραστικότητα στα εξωτερικά ερεθίσματα
• εισαγωγή στη μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών
• διάφορες άλλες παθολογίες

Πώς αντιμετωπίζουμε τη δυστοκία;

Το πρώτο μέτρο είναι η χορήγηση Ωκυτοκίνης στα πλαίσια της επίρρωσης του τοκετού.
Αν το μέτρο αυτό αποδειχθεί ανεπαρκές ή αν στο καρδιοτοκογράφημα παρουσιαστούν σημεία δυσχέρειας του μωρού, τότε συνήθως καταφεύγουμε στην καισαρική τομή.

Μια «ειδική» δυστοκία: η δυστοκία ώμου…

Η Δυστοκία Ώμου είναι μία από τις πιο επίφοβες επιπλοκές, που μπορούν να συμβούν κατά τη διάρκεια του τοκετού. Περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1730 και μπορεί να εμφανιστεί κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού, όταν η προβολή είναι κεφαλική (δηλαδή το μωρό κατεβαίνει με το κεφάλι). Στη Δυστοκία Ώμων έχουμε εγκλωβισμό του ώμου του εμβρύου στα οστά της λεκάνης της επιτόκου (βλ. εικόνα).

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr 

_{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

_{Ressel GW; American College of Obstetricians and Gynecologists. ACOG releases report on dystocia and augmentation of labor. Am Fam Physician. 2004 Mar 1;69(5):1290, 1292. PMID: 15023031.
Allen VM, Baskett TF, O’Connell CM, McKeen D, Allen AC. Maternal and perinatal outcomes with increasing duration of the second stage of labor. Obstet Gynecol. 2009 Jun;113(6):1248-1258. doi: 10.1097/AOG.0b013e3181a722d6. PMID: 19461419.}