Ενεργοί μπαμπάδες: Η κοινή ανατροφή μετά από ένα διαζύγιο μειώνει την ένταση και τις συγκρούσεις

Στις χώρες όπου εφαρμόζεται η συνεπιμέλεια μετά από ένα χωρισμό ικανοποιείται το δικαίωμα των παιδιών για ανατροφή και από τους δύο γονείς¹, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι από κοινού για την ανατροφή τους, με ίσο χρόνο εναλλάξ στις κατοικίες και των δύο γονέων σε καθημερινή βάση και διακοπές. Πολλές χώρες έχουν εισαγάγει στη νομοθεσία τους την κατά νομικό τεκμήριο (δηλ. υποχρεωτικά) κοινή ανατροφή, πχ Γαλλία, Σουηδία, Αυστρία, Ελβετία, Δανία, Βέλγιο, Αυστραλία, Νότιος Αφρική, Βραζιλία, Μεξικό, 25 πολιτείες των Η.Π.Α., η Καταλονία  κ.α..

Μια βασική ανησυχία σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες που θεσπίστηκε η συνεπιμέλεια υπήρξε το  ότι μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της αντιδικίας και στις συγκρούσεις ανάμεσα στους δύο γονείς λόγω ασυμφωνιών. Ωστόσο, η εμπειρία των χωρών αυτών καθώς και των διεθνών μελετών είναι ακριβώς η αντίθετη! Στην Καταλονία οι προσφυγές για έμφυλη βία μειώθηκαν από 6155 το 2010, που θεσπίστηκε η συνεπιμέλεια, σε 5403 το 2013 (-12.22%) και στη Βαλένθια από 4712 το 2011, που θεσπίστηκε η συνεπιμέλεια, σε 4056 το 2013 (-13,9%)². Στην Αυστραλία, κατά το έτος πριν την θέσπιση συνεπιμέλειας (2006) έγιναν 45.004 προσφυγές στα οικογενειακά δικαστήρια, ενώ κατά το αμέσως επόμενο έτος 27.313 και το μεθεπόμενο 18.633 (-58,6%)³!

Σε κάθε περίπτωση, μια σύγχρονη ανασκόπηση 27 μελετών έδειξε ότι τα παιδιά ωφελούνται σημαντικά από την συνεπιμέλεια ακόμη και σε περίπτωση υψηλών επιπέδων σύγκρουσης μεταξύ των γονέων⁴. Παιδιά που ανατράφηκαν σε συνεπιμέλεια ήταν πιο ικανοποιημένα από αυτό το καθεστώς και είχαν καλύτερη προσαρμοστικότητα μακροπρόθεσμα σε σχέση με παιδιά σε αποκλειστική επιμέλεια, ανεξάρτητα από τα επίπεδα σύγκρουσης μεταξύ των γονέων. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι αρχικά στο 80% των περιπτώσεων ο ένας ή και οι δύο γονείς διαφωνούσαν με το καθεστώς της συνεπιμέλειας⁵.

Τέλος, αναφορικά με τη σύγκρουση μεταξύ δύο γονέων λεπτομερείς έρευνες δείχνουν ότι, στο 1/3 τουλάχιστον των περιπτώσεων, ο ένας από τους δυο γονείς υποκινεί την αντιπαλότητα ενώ ο άλλος συνήθως «υποχωρεί» και επιδιώκει συμφιλίωση⁶. Η ενδεχόμενη πρόκριση του καθεστώτος της αποκλειστικής επιμέλειας σε υποθέσεις «υψηλής σύγκρουσης» με αντιδικία, στέλνει το λανθασμένο μήνυμα ότι η διατήρηση της έντασης μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο χρόνο ανατροφής με τον ένα μόνο γονέα. Κάτι τέτοιο θέτει σε δεύτερη μοίρα το ύψιστο συμφέρον του παιδιού το οποίο είναι να ανατρέφεται και από τους δύο γονείς, αφήνοντας στο προσκήνιο την βλαπτική εμμονή του γονέα που αντιτίθεται στην κοινή ανατροφή.

Η συνεπιμέλεια των παιδιών μετά από ένα χωρισμό σχετίζεται με μείωση την έντασης και των συγκρούσεων ανάμεσα στους γονείς και προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ τους, ακόμη και σε διαζύγια υψηλής σύγκρουσης με αντιδικία. Η θέσπιση της υποχρεωτικής συνεπιμέλειας των παιδιών μετά από ένα χωρισμό, επί απουσίας άλλης συμφωνίας μεταξύ των γονέων, αποτελεί προϋπόθεση για την εξασφάλιση ομαλής και χωρίς εντάσεις ανατροφή των παιδιών.

Πηγή: «Ενεργοί Μπαμπάδες, για τα δικαιώματα του παιδιού AMKE»

^{1 Απόφαση 2079/2015 του Συμβουλίου της Ευρώπης}

^{2 Στοιχεία από Spanish “Consejo general del poder judicial,” 2014}

^{3 Vezzetti V (2009) “Il figlio di genitori separate,” rivista SIPPS, Italian society for social and preventive pediatrics. N 3–4: 5–8.}

^{4 Nielsen L 2017 Re-examining the research on parental conflict, coparenting and custody arrangements. Psychology, Public Policy and Law 23, 211-231}

^{5 Maccoby EE, Buchanan CM, Mnookin RH, et al. (1993) Postdivorce roles of mother and fathers in the lives of their children. Journal of Family Psychology 24: 34–35.}

^{6 Kelly, J. B. (2003). Parents with enduring child disputes: Multiple pathways to enduring disputes. Journal of Family Studies, 9, 37–50}