Η Εταιρεία Ελλήνων Ψυχολόγων υπέρ της συνεπιμέλειας

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2017 υπήρξαν 19.190 διαζύγια που αφορούσαν 16.103 ανήλικα παιδιά¹. Δηλαδή κάθε μέρα οι γονείς 44 παιδιών χωρίζουν. Στο 98% των περιπτώσεων, ωστόσο, η επιμέλεια, δηλ η ευθύνη για την ανατροφή τους αποδίδεται στον ένα γονέα, συνηθέστατα στη μητέρα. Ο έτερος γονέας, συνήθως ο πατέρας, περιορίζεται στο ρόλο του επισκέπτη δύο φορές το μήνα χωρίς ουσιαστικό λόγο στα θέματα που το αφορούν (πχ εκπαίδευση, υγεία, τόπος κατοικίας). Η απόδοση της επιμέλειας στη μητέρα δεν γίνεται βάσει νόμου, αλλά σύμφωνα με το νομολογιακό έθιμο που επικρατεί στην Ελλάδα, το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρεται στη «βιοκοινωνική υπεροχή της μητέρας» τουλάχιστον μέχρι τη νηπιακή ηλικία.

Πρόσφατα, η Εταιρεία Ελλήνων Ψυχολόγων (ΕΛΨΕ) παρενέβη στο διάλογο με επιστολή της στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου². Σε αυτή επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι:

• η «βιοκοινωνική ανωτερότητα της μητέρας» συνιστά όρο αόριστο και μη τεκμηριωμένο επιστημονικά.
• Η ασύμμετρη συμμετοχή των γονέων στην καθημερινή/βιωματική ανατροφή του παιδιού ή ο αποκλεισμός (σκόπιμος ή μη) του ενός δημιουργεί ρήγμα στον ψυχισμό του παιδιού που το φτωχοποιεί σε πολλά επίπεδα.
• Το συμφέρον του παιδιού είναι να ανατρέφεται και από τους δύο γονείς του και η πολιτεία πρέπει να το διασφαλίσει.
• Τα ευεργετικά αποτελέσματα της συνεπιμέλειας είναι εμφανή σε ένα ευρύ φάσμα αξιολογήσεων που αφορούν την ψυχοσωματική λειτουργιά (ευημερία) των παιδιών, που συμπεριλαμβάνουν (α) χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και γενικότερα ψυχικής δυσφορίας, (β) χαμηλότερη επιθετικότητα και προβλήματα συμπεριφοράς, μειωμένη χρήση αλκοόλ και ουσιών, (γ) καλύτερη σχολική απόδοση και καλύτερη γνωστική ανάπτυξη, (δ) καλύτερη σωματική υγειά, ε) χαμηλότερα ποσοστά καπνίσματος και (στ) καλύτερες σχέσεις με πατέρες, μητέρες, γιαγιάδες και παππούδες.
• Η συνθήκη συνεπιμέλειας, στην οποία οι γονείς έχουν κοινή νομική ευθύνη σχετικά με την ιατρική φροντίδα και τις αποφάσεις για την σχολική και θρησκευτική αγωγή του παιδιού, φαίνεται να έχει θετικές επιπτώσεις στην ευημερία των παιδιών
• Τα παιδιά ωφελούνται σημαντικά από την κοινή επιμέλεια, ακόμα και όταν οι γονείς έχουν υψηλά επίπεδα συγκρουσιακών σχέσεων

Για τους λόγους αυτούς η ΕΛΨΕ εισηγείται, μεταξύ άλλων :

• Οι γονικές ευθύνες και δικαιώματα για τους γονείς των παιδιών να παραμένουν κοινές και αδιάσπαστες ανεξάρτητα από τη μεταξύ τους νομική σχέση
• Ίσο χρόνο του παιδιού με κάθε γονέα τόσο στις διακοπές όσο και στην καθημερινότητά του.

Οι Έλληνες ψυχολόγοι τάσσονται υπέρ της συνεπιμέλειας κατά την οποία οι γονικές ευθύνες θα είναι κοινές και αδιάσπαστες και το παιδί θα περνά ίσο χρόνο με τον κάθε γονέα σε καθημερινότητα και διακοπές. Η θεωρία περί βιοκοινωνικής υπεροχής της μητέρας στην ανατροφή των παιδιών έχει ανατραπεί επιστημονικά και πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιείται από την ελληνική δικαιοσύνη άμεσα.

Το συμφέρον του τέκνου είναι να ανατρέφεται και από τους δύο γονείς του σε επαρκή χρόνο .

¹ΕΛΣΤΑΤ 2017

²ΕΛΨΕ 2020 

Πηγή: «Ενεργοί Μπαμπάδες, για τα δικαιώματα των παιδιών» ΑΜΚΕ