Πώς θα ενισχύσω τη συναισθηματική νοημοσύνη του παιδιού μου;

Όταν το μικρό σας μπορεί να ρυθμίζει τα συναισθήματά του μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα τις διαπροσωπικές σχέσεις, την σχολική απόδοση και να έχει ακόμα και καλύτερη συγκέντρωση. Ας δούμε λοιπόν πως μπορείτε να το βοηθήσετε να αναπτύξει την συναισθηματική του νοημοσύνη.

1. Μοιραστείτε μαζί του τα συναισθήματά σας: Δείξτε του την ομορφιά του συναισθηματικού μοιράσματος. Άλλωστε είναι και ένας από τους βασικούς τρόπους για να αναπτύξει το μικρό σας την συναισθηματική νοημοσύνη του, καθώς θα καταλάβει τη σημαντικότητα των συναισθημάτων και το ρόλο τους στη ζωή μας.

2. Μην κρύβεται τα «δύσκολα» συναισθήματά σας: Μην προσπαθείτε να κρύψετε τη στενοχώρια ή τη λύπη σας προσπαθώντας να προστατέψετε το παιδί σας. Αντίθετα, αφήστε το να γνωρίζει πότε είστε αναστατωμένοι, ανήσυχοι ή λυπημένοι εφόσον είναι και αυτά ανθρώπινα συναισθήματα που και εκείνο θα έρθει αντιμέτωπο στη ζωή του-αν δεν τα έχει ήδη βιώσει.

3. Πρότυπο η δική σας συναισθηματική διαχείριση στο παιδί: Όπως ακριβώς σας παρατηρεί και αντιγράφει τρόπους και συμπεριφορές σας, έτσι ακριβώς αντιγράφει και τον τρόπο που κάνετε τη συναισθηματική διαχείριση. Το παιδί σας μαθαίνει να διαχειρίζεται τα δικά του συναισθήματα παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεστε τα δικά σας. Ο τρόπος που αντιδράτε στα συναισθήματά σας έχει τελικά αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο το παιδί σας μαθαίνει να διαφοροποιεί αποδεκτές και αναμενόμενες αντιδράσεις σε συναισθηματικές καταστάσεις.

4. Ονομάστε τα συναισθήματα του παιδιού σας: Ένας απλός τρόπος να ενισχυθεί η συναισθηματική νοημοσύνη είναι να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να εντοπίζει τα διαφορετικά συναισθήματα και να τα κατονομάζει. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να πείτε κάτι σαν «Καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος γιατί …» ή «Φαίνεσαι χαρούμενη επειδή…»

5. Μιλήστε για την προέλευση και βοηθήστε το να κατανοήσει τι προκαλεί τα συναισθήματά του: Τα συναισθήματα είναι ο τρόπος αντίδρασής μας σε εξωτερικά ερεθίσματα. Το παιδί σας μπορεί να είναι περισσότερο ανήσυχο ή αγχωμένο πριν από ένα διαγώνισμα ή έναν αγώνα για παράδειγμα. Τι το θυμώνει, τι το ανησυχεί, με τι λυπάται, με τι χαίρεται… Η κατανόηση και η γνώση του τι προκαλεί τη συμπεριφορά του, το διευκολύνει να αντιμετωπίσει καταστάσεις που του προκαλούν συγκεκριμένα συναισθήματα. Είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι τα συναισθήματα του παιδιού σας μπορούν να ενεργοποιηθούν από κοινούς αλλά μη αναμενόμενους παράγοντες όπως η πείνα, η κόπωση, η νύστα, κ.λπ.

6. Εκμεταλλευτείτε τις καθημερινές ευκαιρίες: Τα συναισθήματα είναι φυσιολογικό μέρος της ζωής μας, γι ‘αυτό τα βρίσκουμε παντού: στα βιβλία, στο αγαπημένο τηλεοπτικό πρόγραμμα του παιδιού σας, στις ταινίες, στους ανθρώπους γύρω μας κλπ. Αξιοποιήστε τις ευκαιρίες για να ξεκινήσετε μία συζήτηση γύρω από αυτά μαζί του.

7. Ενισχύστε την θετική συμπεριφορά του παιδιού σας: Μπορεί το παιδί σας να δυσκολεύεται να διαχειριστεί κάποια από τα συναισθήματά του. Αν εσείς επικεντρώνεστε στο «πόσο λάθος αντιδρά ή νιώθει» μεγαλώνετε το πρόβλημα. Αντίθετα, εστιάζοντας στη συμπεριφορά εκείνη που θέλετε να δείτε – την πιο θετική 0 και δίνοντάς του παραδείγματα, το προϊδεάζετε για το τι και πως χρειάζεται να συμπεριφερθεί…

8. Αποδεχτείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας: Είτε τα κατανοείτε, είτε όχι, το παιδί σας έτσι νιώθει. Μην προσπαθείτε να του τα απορρίψετε ή να του πείτε ότι νιώθει λάθος ή πως δεν νιώθει έτσι! Εκτός και αν βλέπετε πως άλλο είναι το κυρίαρχο συναίσθημα της στιγμής που το παιδί σας δεν μπορέι να αναγνωρίσει τώρα, οπότε κάνετε ότι αναφέραμε στο 4 και 5. Μπορεί οι παιδικές αντιδράσεις να μην σας κάνουν νόημα, το παιδί σας όμως έτσι αισθάνεται. Αν το ακυρώσετε, απλά, θα το σπρώξετε στο να μάθει να κρύβει αυτό που αισθάνεται καθώς δεν νιώθει ασφάλεια για να το εκφράσει και να μπει σε… «σύγχυση», που μπορεί αργότερα να το οδηγήσει σε ψυχολογικά ζητήματα στη ζωή του.

9. Αποφύγετε τις «ταμπέλες»: Μην κολλάτε ταμπέλες στο παιδί σας: πχ. ντροπαλό, φοβιτσιάρικο, νευρικό, άτακτο, κλπ Ο τρόπος που εσείς επιλέγετε για να περιγράψετε το παιδί σας έχει αντίκτυπο στο πώς συμπεριφέρεται. Την επόμενη φορά, αντί να περιγράψετε το παιδί σας «ντροπαλό», προσπαθήστε να βρείτε άλλες λεξούλες και επίθετα που θα βγάζουν μία πιο θετική χροιά, όπως «ήρεμο» για παράδειγμα και δείτε πώς αυτό μπορεί να αλλάξει συμπεριφορές…

10. Τα συναισθήματα μέσα από το σώμα μας: Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει πώς τα συναισθήματα μπορούμε να τα αισθανθούμε σε ορισμένα μέρη του σώματός μας, όπως για παράδειγμα ένας πόνος στην κοιλιά, ένα φτερούγισμα αγωνίας στο στήθος, έναν πονοκέφαλο μετά από μία δύσκολη συναισθηματική κατάσταση… Βοηθήστε λοιπόν το παιδί σας να συνειδητοποιήσει πώς εκδηλώνονται τα συναισθήματα στο σώμα του – ιδρωμένες παλάμες, καρδιά που χτυπάει πιο γρήγορα… Αν κατανοήσει τι προκαλεί τα συναισθήματά του μπορεί να είναι πιο εύκολη η αντιμετώπιση των δύσκολων συναισθημάτων πριν ξεφύγουν από τον έλεγχο.

11. Υπάρχουν και δευτερεύοντα συναισθήματα: Για παράδειγμα, ένα παιδί που θυμώνει, μπορεί να αναπτύξει ένα δευτερεύον συναίσθημα όπως η ντροπή κάθε φορά που θυμώνει. Αν κατανοήσει τι προκαλεί τα συναισθήματα, δει πως είναι ανθρώπινα και πως νιώθουν και άλλοι παρόμοια, τότε θα αισθανθεί πιο δυνατό στη διαχείρισή τους. Επίσης θα σας νιώθει «εκεί» για να το βοηθήσετε όποτε χρειαστεί.

12. Η σημασία του πειραματισμού ως εργαλείο για να πετύχει στη ζωή του: Η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης του παιδιού σας δεν σημαίνει απλά να το διδάξετε σχετικά με τα συναισθήματα και τον τρόπο διαχείρισής τους. Έχει να κάνει και με το να μάθει πως να αντιδρά κατάλληλα σε δύσκολες συναισθηματικές καταστάσεις. Και για να το μάθετε, εφόσον δεν υπάρχει «συνταγή» συγκεκριμένη που θα ακολουθήσετε, θα πειραματιστείτε μαζί του μέχρι που θα βρείτε και οι δυο ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος.

Γενικότερα, κρατήστε στο μυαλό σας πως όταν βοηθάτε το παιδί σας να κατανοήσει τη συναισθηματική λειτουργία, αυξάνετε την αντίληψή του για το τι προκαλεί τα συναισθήματά του και το διευκολύνετε όχι μόνο να αντιμετωπίσει συναισθηματικές καταστάσεις αλλά και να κάνει καλύτερες επιλογές στη ζωή του.

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας