Τι λέμε σε ένα παιδί και τι στους γονείς, όταν είναι μέτριο σε όλα

Οι γονείς πολλές φορές αισθάνονται ότι τα πάντα στη ζωή του παιδιού τους είναι μέτρια. Ο προπονητής του, οι καθηγητές του, το κοινωνικό περιβάλλον του. Όμως αυτό συμβαίνει γιατί ο πήχης έχει τεθεί πολύ ψηλά. Άρα αν ο προπονητής είναι μέτριος, είναι μέτριος, φέτος όμως. Το παράλογο λοιπόν είναι ότι συχνά οι γονείς πιστεύουν ότι μπορούν να προβλέψουν την συνέχεια και έτσι κάθε μικρή απογοήτευση ή δυσκολία, τους φαντάζει κάτι μόνιμο και βαθιά επώδυνο. Μη-ρεαλιστικό ! Είναι μέρος της ζωής και σημαντικό μάλιστα η μετριότητα. Και αν ακούγεται ανιαρό, κατ` αυτή την έννοια η μετριότητα είναι κάτι καλό διότι όσα μετέπειτα θεωρηθούν ιδιαίτερα, είναι πραγματικά ιδιαίτερα. Κι έτσι βιώνουμε ενθουσιασμό, χαρά και πολλές φορές αληθινή ανανέωση.

Σε όλη αυτή την ένταση συμβάλλει σημαντικά και αρνητικά η τηλεόραση όπου το μεγαλύτερο μέρος της στηρίζεται στην υπερβολή και στην συνεχή ενίσχυση του υπερ-τέλειου. Κάτι πολύ μακρινό από μια συνηθισμένη εργάσιμη ημέρα. Είναι άκρως απαραίτητο – και σωτήριο θα πω – να δώσουμε στα παιδιά τα καλύτερα εφόδια τόσο αναπτυξιακά όσο και ιδιοσυγκρασιακά. Αλλιώς, θα πάνε στο πανεπιστήμιο και σε 3 μήνες θα επιστρέψουν με την αίσθηση της αποτυχίας, επειδή δεν θα έχουν τις δεξιότητες της αυτορρύθμισης. Δεν θα ξέρουν πώς να διαχειριστούν τη διατροφή τους, τον ύπνο τους, το πρόγραμμα της ζωής τους. Γι` αυτό υπάρχει τόση μεγάλη χρήση του γνωστού φαρμάκου – όταν δεν μπορούν να αυτορυθμιστούν. Οι γονείς έχουν κάνει όλη τη δουλειά για αυτούς και στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν προκαλέσει συνεξάρτηση.

Όμως οι γονείς που περιμένουν τη διάκριση και την τελειότητα από το παιδί τους είναι συνήθως αυτοί που περιμένουν να «ανακηρυχθούν» και οι τέλειοι γονείς. Όταν αρκεί να είστε αρκετά καλοί. Τί σημαίνει αυτό ; Όταν η ζωή είναι γεμάτη πάνω και κάτω, η ανάγκη σας να την κάνετε μόνο πάνω, δεν βοηθάει το παιδί να μάθει τρόπους να διαχειριστεί την απογοήτευση, τον πόνο, την ανάγκη να ανήκει, την ματαίωση, να κρυώνει ή να είναι βρεγμένος ή πεινασμένος για περισσότερο από 2.5 δευτερόλεπτα. Σαν τα λουλούδια εσωτερικού χώρου.

Αυτό το κυνήγι της τελειότητας των γονέων όμως επηρεάζει σημαντικά τις επιδόσεις του παιδιού

Το πρώτο πρόβλημα με την συνεχή αναζήτηση (κυνήγι) του καλύτερου, είναι ότι παραδόξως τα παιδιά στερούνται της ευκαιρίας να ξεκινήσουν από κάτι αρκετά καλό και να το κάνουν καταπληκτικό. Για παράδειγμα, αν πας διακοπές, όπου υπάρχουν συνεχείς και πολύ έντονες δραστηριότητες, τα παιδιά δεν έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν ότι είναι πραγματικά ενθουσιώδες και ενδιαφέρον να δουν ένα κύμα να έρχεται από το βάθος της θάλασσας, και να γεμίσουν την τρύπα που έκανες στην άμμο. Ή απλά να σκαρφαλώσουν σε ένα δέντρο.

Είναι και ο κύριος λόγος που λέμε στους γονείς ότι τα παιδιά μπορούν να πάνε όσο ψηλά θέλουν εφόσον μπορούν να κατεβάσουν τον εαυτό τους μόνοι τους. Αλλά υπάρχουν τόσοι καλοπροαίρετοι γονείς που ενθουσιάζονται πολύ με το να βάζουν τα παιδιά τους σε μεγάλες περιπέτειες, να τα κάνουν οι ίδιοι πρωταθλητές κάνοντας όμως παραπάνω από το 50% της απαιτούμενης δουλειάς. Αυτό κάνει τα παιδιά να αισθάνονται λιγότερο ικανά καθώς εξαρτώνται από τους γονείς τους για να περάσουν καλά ή για να καταφέρουν κάτι. Αν μιλήσουμε για τις σχολικές επιλογές. Στις περιπτώσεις που οι γονείς έχουν τη δυνατότητα επιλογών, προτείνω να δώσουν περισσότερη αξία στην ποιότητα του παιδιού κι όχι του σχολείου.

Τί σημαίνει ποιότητα του παιδιού;

Να θεωρείς ότι έχεις ένα καλό συνδυασμό σπόρων που μπορούν να ανθίσουν αλλά δεν έχουν ετικέτα. Μπορεί να ανακαλύψεις ότι έχεις ένα παιδί που δεν είναι αθλητής, ή δεν έχει μια έντονη προσωπικότητα ή να μην πάρει υποτροφία. Αλλά μπορεί να έχει μια υπέροχη καρδιά, μπορεί να είναι ποιητής, μπορεί να αγαπάει την μουσική ή να έχει κλίση σε μηχανικά. Πρέπει πραγματικά να κοιτάξεις το παιδί σου και αντί να αναζητάς τις τέλειες εμπειρίες, να ψάχνεις αυτό που ταιριάζει στη φύση του – όχι στη ζωή που εσύ δεν έζησες. Κι εκεί πάμε αυτομάτως στο παράδειγμα που θέτουν οι γονείς για τα παιδιά. Η καλύτερη σχέση των ανθρώπων είναι μεταξύ παππούδων και εγγονιών επειδή έχουν κοινό εχθρό. Έχουν χρόνο ο ένας για τον άλλον και δεν ανησυχούν για τα γλυκά, τα λιπαρά ή τα τοξικά. Ο μόνος τρόπος τα παιδιά να θέλουν να κάνουν δικά τους παιδιά, είναι να σας βλέπουν να απολαμβάνετε να είστε γονείς. Ο μόνος τρόπος να σας ευχαριστιούνται που είστε γονείς τους είναι να είστε παρόντες, ειλικρινείς, και καλοσυνάτοι. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είστε σίγουροι ότι απολαμβάνετε τη ζωή σας, κι όχι απλά να ζείτε μέσα από τα παιδιά σας, ούτε να ταυτίζεστε υπερβολικά με τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες τους.=

Τί θα γίνει όταν πάψετε να αναζητάτε την τελειότητα τόσο στον εαυτό σας όσο και στα παιδιά;

Τα παιδιά νοιώθουν την αξία τους, την υπόστασή τους και ότι ασχολείστε με τα ίδια και όχι με την προσδοκία. Δεν έχουν την συνεχή αίσθηση ότι πρέπει να κάνουν το ιδανικό. Δεν φοβούνται να προσπαθήσουν κάτι καινούργιο καθώς δεν τους κυριεύει η σκέψη της αποτυχίας αν δεν διακριθούν. Βλέπουν τους γονείς να ασχολούνται και με άλλα πράγματα, και με άλλους ενήλικες, ή τον σύντροφό τους τον οποίο αν συχνά επαινούν για όσα καταφέρνει, αυτό θα βοηθήσει να νοιώσει και το παιδί μια βαθύτερη αίσθηση ασφάλειας όταν δέχεται κάποιον έπαινο μετέπειτα. Σαφώς και ο έπαινος αφορά την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα.

Γι` αυτό όταν δεν βλέπετε να φθάνουν τις διακρίσεις που θα θέλατε, αλλά αντιθέτως είναι μέτρια, αγκαλιάστε τα ! Είναι καθημερινό φαινόμενο….παιδιά με υπερφορτωμένο πρόγραμμα – άρα υπερπροστατευμένα – και μια ημέρα στην υπερβολή, καταλήγουν με πολύ άγχος και με την αίσθηση αδικίας, ότι ο κόσμος τους χρωστάει. Αντί να νοιώθουν ικανά, ότι καταφέρνουν, ότι τα εκτιμούν, αυτάρκη και γεμάτα αυτοπεποίθηση με γνώση των αναγκών τους και των στόχων τους.

Όταν δεν καταλαβαίνει τον καλό καθηγητή αγγλικών, δεν μπαίνει σε ομάδες, δεν παίρνει τον μεγαλύτερο ρόλο σε ένα θεατρικό, ή αποκλείεται από μια παρέα, υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι οι απογοητεύσεις είναι αναγκαία προετοιμασία για την ενήλικη ζωή του. Επιπλέον δεν πρέπει να γενικεύετε την αντίδραση μιας στιγμής με το μέλλον του. Δεν βοηθάει κανέναν να είστε μονίμως σε “alarm”. Πριν γκρινιάξετε, επαινέσετε, ή υπερ-αναλύσετε, αναρωτηθείτε γιατί μιλάτε και επιτρέψτε στον εαυτό σας να ακούει 4 φορές περισσότερο από όσο μιλάτε. Κι εδώ θα βοηθήσει να αποφεύγετε να συγχέετε τις επιθυμίες των παιδιών σας με τις ανάγκες σας. Διδάξτε τους να αγαπούν τις λέξεις «προσπάθεια» και «λάθος». Αφήστε τα να κάνουν λάθη. Δώστε τους την ελευθερία σε ότι θα δοκιμάσει την υπευθυνότητα και ωριμότητα τους, κι όχι σε όσα κάνουν όλα τα άλλα παιδιά.

Υψίστης σημασίας. Μην διορθώνετε κάτι που δεν έχει χαλάσει. Αποδεχτείτε τη φύση του παιδιού σας αν είναι ντροπαλός, κυκλοθυμικός, ή όχι καλός στα μαθηματικά. Αν το ταλέντο του είναι να μαγειρεύει, μην του ζητάτε να γίνει γιατρός.

Δώστε τους χρόνο να παίξουν….τουλάχιστον δεν θα σας κατηγορήσουν ότι τους το στερήστε από την παιδική τους ηλικία.

Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com  
e-mail: ioanna.thps@gmail.com  / itheodorakopoulou@feelwelltoday.com