Το δυναμικό παιδί

«Το παιδί μου είναι αρκετά δυναμικό! Από τη μία μου αρέσει και το θαυμάζω γι αυτό, από την άλλη όμως νιώθω πως δεν μπορούμε να …συνεννοηθούμε, πόσο μάλλον να συνεργαστούμε εφόσον επιμένει στο να γίνει το δικό του!»

Όσοι γονείς νιώθετε πως το παιδί σας ανήκει σε αυτή την κατηγορία, σίγουρα έχετε αυτό το «διπλό συναίσθημα» μέσα σας. Αν μάλιστα έχετε μπει σε αγώνα …ισχύος, στο «ποιος θα επικρατήσει» τότε το παιχνίδι εκτός από δύσκολο θεωρείται και …χαμένο.

Τι σημαίνει «δυναμικό παιδί»

Κάποιοι γονείς χαρακτηρίζουν το δυναμικό παιδί ως δύσκολο ή πεισματάρικο. Αυτή η δυσκολία ή ξεροκεφαλιά, όπως την χαρακτηρίζουν κάποιοι απορρέει από το ότι ο συγκεκριμένος τύπος παιδιού, έχει τις δικές του απόψεις, εμπιστεύεται τον εαυτό του, φαίνεται γεμάτο αυτοπεποίθηση, τόση που μπορεί και να εξοργίζει τον γονιό που προσπαθεί να του «περάσει» τις δικές του απόψεις.

Το δυναμικό παιδί λοιπόν, είναι ένα παιδί με τη δική του βούληση που συχνά ο γονιός αισθάνεται πως τον προκαλεί, όσο είναι μικρό. Αν όμως μεγαλώσει με μία ευαισθησία από τη πλευρά των γονιών, δίνοντας έμφαση στην κατανόησή του, τότε μπορεί να εξελιχθεί σε έναν καταπληκτικό έφηβο και νεαρό ενήλικα στην πορεία. Αντίθετα, όσο οι γονείς προσπαθούν να «σπάσουν» αυτή την ισχυρή βούληση που πολλές φορές την θεωρούν ισχυρογνωμοσύνη – ασχέτως αν είναι ή όχι, τότε το παιχνίδι χάνεται και η σχέση γονιού-παιδιού διαταράσσεται, όπως και η ψυχοσυναισθηματική ισορροπία του παιδιού.

Τα δυναμικά παιδιά είναι συνήθως αυτοκινούμενα, αυτάρκη και εσωτερικά κατευθυνόμενα. Πιο απλά, ακολουθούν αυτό που θέλουν με ενθουσιασμό. Είναι παιδιά θαρραλέα, θέλουν να μάθουν πράγματα για τον εαυτό τους αντί να δέχονται αυτά που λένε οι άλλοι, με αποτέλεσμα να δοκιμάζουν τα όρια ξανά και ξανά. Θέλουν απεγνωσμένα να είναι «υπεύθυνα» για τον εαυτό τους, ενώ αρκετά συχνά διακατέχονται από μία επιθυμία να είναι «σωστά» πάνω από οτιδήποτε άλλο. Όταν «δοθούν» σε κάτι, όταν κάνουν κάτι μέσα από την καρδιά τους, παθιάζονται και το ζουν. Συνήθως αυτά τα παιδιά γίνονται ηγέτες όταν μεγαλώσουν.

Ποια είναι τα προβλήματα;

Και εφόσον πρόκειται για παιδιά που παθιάζονται με αυτό που κάνουν και μάλιστα θέλουν να το κάνουν και πολύ καλά, που είναι το πρόβλημα; Ακριβώς σε αυτή την τάση τους να «φτιάξουν» την καθημερινότητα με έναν δικό τους τρόπο. Έναν τρόπο που συχνά, τα φέρνει αντιμέτωπα με τους γονείς τους που προσπαθούν να τους επιβληθούν, κάνοντας την κατάσταση να μοιάζει με έναν αγώνα εξουσίας γύρω από το «ποιος θα κυριαρχήσει, ποιος είναι ο αρχηγός». Οι γονείς νιώθουν όλο και πιο δύσκολη την επικοινωνία, νιώθουν πως το παιδί τους δεν τους ακούει, δεν τους σέβεται, κλπ.
Και όμως, αν θέλετε να κερδίσετε το παιδί σας – όχι τον αγώνα για το ποιος θα κυριαρχήσει – δεν έχετε παρά να δώσετε τον σχετικό χώρο χωρίς να αφήσετε τον ανταγωνισμό να μπει ανάμεσά σας. Διαφορετικά, παρουσιάζετε και εσείς μία εικόνα που δεν αρμόζει τουλάχιστον σε εσάς, καθώς είστε ο γονιός και όχι ένα τετράχρονο που τσακώνεται με ένα άλλο τετράχρονο!

Σε κανέναν δεν αρέσει να του λένε τι να κάνει, πόσο μάλλον στα δυναμικά παιδιά!

Πράγματι, το βρίσκουν αφόρητο. Για να αποφύγετε λοιπόν τις αντιπαραθέσεις, τους καυγάδες και για να μην νιώθετε και οι δύο πλευρές – γονείς και παιδί – πως φτάνεται στα όριά σας, χρειάζεται το παιδί σας να νιώθει πως το καταλαβαίνετε και πως δεν προσπαθείτε απλά να βάλετε τα όριά σας. Δοκιμάστε την ενσυναίσθηση, δίνοντας επιλογές και κατανοήστε ότι ο σεβασμός είναι αμφίδρομος. Η αναζήτηση λύσεων win/win παρά η απλή θέσπιση του νόμου αποτρέπει τα ισχυρά παιδιά να γίνουν εκρηκτικά και τους διδάσκει βασικές δεξιότητες διαπραγμάτευσης και συμβιβασμού.

Τα δυναμικά παιδιά δεν είναι απλά δύσκολα.

Εσείς μπορεί να τα χαρακτηρίζετε δύσκολα, εκείνα όμως πιστεύουν ότι διακυβεύεται η ακεραιότητά τους εάν αναγκαστούν να υποταχθούν στη θέληση ενός άλλου ατόμου. Αντίθετα, αν νιώσουν πως έχουν τη δυνατότητα επιλογών, τότε είναι πρόθυμα και τους αρέσει να συνεργάζονται. Εάν αυτό σας ενοχλεί, αν δηλαδή πιστεύετε ότι το παιδί σας πρέπει να σας υπακούει, τότε μάλλον χρειάζεται να δείτε ποια δική σας ανάγκη κρύβεται πίσω από αυτό, από να «ακούγεστε». Εννοείται πως θέλετε να μεγαλώσετε ένα υπεύθυνο και συνεργάσιμο παιδί που κάνει το σωστό. Αυτό όμως δεν σημαίνει υπακοή. Όπως λέει χαρακτηριστικά και η L. Minken, υπακοή σημαίνει πως κάνω ότι μου λένε, ανεξαρτήτως από το αν είναι ή όχι σωστό. Και σίγουρα δεν θέλετε να μεγαλώσετε ένα παιδί που απλά θα σας υπακούει, αλλά ένα παιδί που μπορεί να κρίνει και να ακολουθήσει το σωστό. Άρα, χρειάζεται να κάνετε το παιδί σας να σας εμπιστεύεται, γιατί ξέρει πως αν και δεν μπορείτε πάντα να πείτε ναι σε αυτό που θέλει, θέλετε το καλύτερο για εκείνο. Και αυτό το έχει δει και το έχει αναγνωρίσει το ίδιο, όχι επειδή του λέτε εσείς πως θέλετε το καλύτερο! Θέλετε να μεγαλώσετε ένα παιδί που έχει αυτοπειθαρχία, αναλαμβάνει την ευθύνη του και το πιο σημαντικό, μπορεί να διακρίνει ποιον μπορεί να εμπιστευτεί και πότε να επιτρέψει να επηρεαστεί από κάποιον άλλο.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας