Γιατί δεν πρέπει να ταρακουνάμε τα μωρά

«Δεν γνώριζα πόσο σοβαρό είναι» ήταν η πρώτη αντίδραση των γονιών νεογέννητων παιδιών στην ενημέρωση που έκαναν οι ειδικοί της Εταιρείας Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού «Ελίζα» στα δημόσια μαιευτήρια «Αλεξάνδρα» και «Έλενα» στην Αττική, σχετικά με το ταρακούνημα του μωρού και τις επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει στην υγεία του.

Με το σχόλιο αυτό η διοικητική διευθύντρια της «Ελίζας» Αφροδίτη Στάθη μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων υπογραμμίζει τη σημασία της ενημέρωσης για το συγκεκριμένο θέμα, καθώς, όπως επισημαίνει, αφενός το απότομο τράνταγμα του μωρού ή του μικρού παιδιού είναι επικίνδυνο, αφετέρου ο γονιός χρειάζεται υποστήριξη, καθώς όταν αποκτά ένα μωρό βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη συνθήκη.

«Επιδημιολογικές μελέτες σε άλλες χώρες όχι στη δική μας, έχουν δείξει ότι κάποιοι γονείς πιστεύουν πως τα βρέφη μπορούν να πειθαρχήσουν αν τα κουνήσουν. Για τη δική μας πατρίδα δεν υπάρχουν τέτοια στοιχεία, ωστόσο υπάρχουν φορές που γονείς έχουν εξαντλήσει τις εφεδρείες τους σε υπομονή, ειδικά την περίοδο που τα βρέφη κλαίνε γοερά, χωρίς ιδιαίτερο λόγο, εξαιτίας των κολικών, και μπορεί να χάσουν την υπομονή τους, να πάρουν το βρέφος στα χέρια και να το ταρακουνήσουν δυνατά» εξηγεί η επίκουρη καθηγήτρια παιδιατρικής, Αλεξάνδρα Σολδάτου.

Η ίδια διευκρινίζει ότι «από το ήπιο κούνημα μπορεί στην αρχή το παιδί να ησυχάζει λίγο και οι γονείς να νομίζουν ότι είναι ένας καλός τρόπος να ηρεμεί το μωρό, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι μπορεί να κάνουν κακό στο παιδί τους. Ωστόσο στη συνέχεια το παιδί μπορεί να γίνει ακόμη πιο ανήσυχο και να κλαίει εντονότερα με αποτέλεσμα πολλές φορές η χρήση της μεθόδου να γίνεται ακόμη πιο άγρια και οι γονείς να ταρακουνούν όλο και εντονότερα το μωρό με δυνητικό αποτέλεσμα το σύνδρομο ταρακουνήματος (shaken – baby syndrome), που μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο ή βίαιους τραυματισμούς».

«Όλοι θέλουμε να είμαστε καλοί γονείς, γιαγιάδες, παππούδες ή και άλλοι, και να φροντίζουμε ευτυχισμένα, γερά και ήρεμα παιδιά. Καμιά φορά, όμως, η φροντίδα ενός μωρού δεν είναι εύκολη» αναφέρει, μεταξύ άλλων, το φυλλάδιο που έχει δημιουργήσει η «Ελίζα» για την ενημέρωση των γονέων. «Κύρια αιτία του ταρακουνήματος ενός μωρού είναι η συσσώρευση έντασης ή αγανάκτησης στο γονιό ή σε όποιο άλλο άτομο φροντίζει το μωρό, όταν αυτό κλαίει» υπογραμμίζεται στο φυλλάδιο, ενώ και η κα Στάθη επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι μπορεί μια μητέρα νεογέννητου να έχει να κοιμηθεί ακόμη και είκοσι μέρες ή και περισσότερο.

Ποιους κινδύνους έχει το ταρακούνημα

Σε ό,τι αφορά τους κινδύνους του ταρακουνήματος στην υγεία ενός παιδιού το φυλλάδιο της «Ελίζα» επισημαίνει ότι όταν τραντάζεται ένα μωρό, το κεφάλι του πηγαίνει μπρος – πίσω πολύ γρήγορα και με μεγάλη δύναμη. Αυτή η δύναμη προξενεί βλάβες των λεπτών αγγείων στον εγκέφαλο του μωρού που μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία ή ακόμη και τύφλωση, σπασμούς, μαθησιακές δυσκολίες, κώφωση ή εγκεφαλική βλάβη. Κάτι τέτοιο, βέβαια δεν συμβαίνει κατά τη διάρκεια ενός φυσιολογικού παιχνιδιού.

«Έχουμε δει ιατρικά περιστατικά ταρακουνήματος. Δεν είναι τόσο σπάνια. Όταν ήμουν ειδικευόμενη στην παιδιατρική, μεταφέρθηκε ένα βρέφος με σπασμούς. Από τον έλεγχο που έγινε βρέθηκε μια αιμορραγία στον εγκέφαλο και από τις ερωτήσεις που έγιναν, φάνηκε ότι ένας από τους γονείς το είχε ταρακουνήσει» σχολιάζει η κ. Σολδάτου. Ωστόσο επισημαίνει τις δυσκολίες που υπάρχουν στη διάγνωση τέτοιων περιστατικών καθώς, όπως λέει, το παιδί μπορεί να εμφανιστεί με οποιαδήποτε συμπτωματολογία, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να το καταλάβει αμέσως ο γιατρός, ενώ δεν γίνεται συστηματική καταγραφή των περιστατικών που μπορεί να συνδέονται με κακοποίηση ή παραμέληση και δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία.

Για το λόγο αυτό σχολιάζει ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα που διοργανώνονται για τους γιατρούς, τους βοηθούν ν’ αναγνωρίζουν πιο εύκολα τέτοιου είδους περιστατικά ή να έχουν στο μυαλό τους το ενδεχόμενο πίσω από κάποιο σύμπτωμα να βρίσκεται το ταρακούνημα. «Όσο πιο νωρίς διαγνωστεί ένα τέτοιο συμβάν, τόσο πιο ήπια είναι τα συμπτώματα και μπορεί μια βλάβη ν’ αντιμετωπιστεί νωρίς, ώστε να είναι αναστρέψιμη» προσθέτει.

Τεχνικές για να ηρεμεί το βρέφος

Η ίδια συνιστά να υπάρχει σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον γονιό και στον παιδίατρο, ο οποίος μπορεί να τον πληροφορήσει για τις τεχνικές που μπορεί να χρησιμοποιήσει για να ησυχάσει το παιδί του όταν κλαίει. Σε αυτές περιλαμβάνονται η επαφή του βρέφους με το δέρμα της μητέρας, ένα επιπλέον τάισμα, μια πιπίλα, ένα ήρεμο κούνημα του μωρού κοντά στο στήθος του γονιού ώστε να αισθάνεται την καρδιά του, ένα τραγούδι ή ένα μασάζ, μια βόλτα με το καρότσι ή το αυτοκίνητο.

«Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι η βρεφική ηλικία είναι μια δύσκολη περίοδος στην οποία πρέπει να επιστρατευτούν όλες οι κοινωνικές και άλλες δυνάμεις, όποιοι μπορούν να βοηθήσουν αν όχι στη φροντίδα του μωρού, τότε στη φροντίδα όλης της οικογένειας, ώστε η δυσκολία να μην είναι ανυπέρβλητη. Και η πολιτεία μπορεί να βοηθήσει μέσω της ύπαρξης βρεφονηπιακών σταθμών, της υιοθέτησης μέτρων όπως οι γονικές άδειες, και τη λήψη μέτρων για την υποστήριξη και την ενθάρρυνση των γονιών» τονίζει.

Για την καμπάνια που ξεκίνησε η «Ελίζα» σχετικά με την ενημέρωση των γονιών αναφέρει ότι βασίζεται σε μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες χώρες ώστε να ενημερώνονται για το θέμα οι γονείς πριν βγουν από τα μαιευτήρια ή να συμμετέχουν ακόμη και σε συνθήκες έκθεσής τους στο κλάμα ενός παιδιού προκειμένου να καταλάβουν πόσο δυσάρεστο μπορεί να είναι και να προετοιμάζονται για να το αντιμετωπίσουν.

Από την πλευρά της η κ. Στάθη υπογραμμίζει και το ρόλο των μαιών στην ενημέρωση των γονιών ενώ γνωστοποιεί ότι μέσω της Εταιρείας Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού προσφέρεται η σχετική πληροφόρηση και στην αγγλική γλώσσα. Παράλληλα υπάρχει πρόθεση για τη μετάφραση του φυλλαδίου και σε άλλες γλώσσες όπως τα αλβανικά και τα αραβικά. Την ίδια ώρα η «Ελίζα» υπενθυμίζει ότι οι γονείς μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια καλώντας τις τηλεφωνικές γραμμές «Μαζί για το παιδί» στο 11525, Χαμόγελο του Παιδιού στο 1056, Εθνικό Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας (Ε.Κ.Α.Κ.Β.) S.O.S. Στο 197 και Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας στο 1107.

Σε κάθε περίπτωση το ηχηρό μήνυμα του φυλλαδίου της «Ελίζα» είναι: «Θυμήσου… όσο εκνευρισμένη και να ΄σαι,  πρέπει πάντα να θυμάσαι πως, ταρακουνώντας το μωρό σου ήσυχα δε θα κοιμάσαι».