Oμφαλοπλακουντιακό αίμα: Γιατί πρέπει να φυλάσσεται;

Η εξέλιξη των διαφορετικών θεραπευτικών σχημάτων, γίνεται με γρήγορους ρυθμούς και η λίστα πιθανών εφαρμογών διαρκώς επεκτείνεται.

Η χρήση τους σε θεραπευτικά σχήματα ολοένα και αυξάνεται και σημαντικές κλινικές δοκιμές οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη, μελετούν την επέκταση του αριθμού και του όγκου των κυττάρων που θα μπορούσε το σώμα ενός ενήλικα να δεχτεί, χωρίς να τα απορρίψει επισημαίνει η μοριακή βιολόγος Χαρούλα Μαθιοπούλου BSc MMedSc Υπεὐθυνη Επιστημονικής Επικοινωνίας Salveo Swiss Biotechnology Ελλάδας και εξηγεί:

«Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος βρίσκει εφαρμογή σε θεραπείες ασθενειών του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος, ενώ παράλληλα εξελίσσει τις έρευνες για νέες, καινοτόμες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την καρδιακή νόσο, την εγκεφαλική παράλυση, το διαβήτη και των κακώσεων του νωτιαίου μυελού.

Τα ενθαρρυντικά αυτά αποτελέσματα είναι και ένας λόγος, που οι μελλοντικοί γονείς σκέπτονται ξανά, πολύ σοβαρά, τη διαδικασία φύλαξης τους ομφαλοπλακουντιακού αίματος του παιδιού τους, σε κάποια ιδιωτική τράπεζα φύλαξης.».

Μήπως λοιπόν η φύλαξη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος ανοίγει έναν νέο συναρπαστικό δρόμο στην εξέλιξη των θεραπευτικών μεθόδων;

Τι είναι το ομφαλοπλακουντιακό αίμα και γιατί είναι τόσο σημαντικό

«Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα», εξηγεί η κ. Μαθιοπούλου, «είναι το αίμα που παραμένει στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα, αμέσως μετά τη γέννηση. Είναι ιδιαίτερα πολύτιμο, διότι είναι πλούσιο σε βλαστικά κύτταρα, δηλαδή αρχέγονα αιμοποιητικά και μεσεγχυματικά κύτταρα.

Επειδή τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος μπορούν να διαφοροποιηθούν σε όλα τα είδη των άλλων κυττάρων του αίματος, είναι ιδανικό για τη θεραπεία ασθενειών που προσβάλλουν το αίμα και το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως η λευχαιμία, ορισμένες μορφές καρκίνου, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και ορισμένες μεταβολικές διαταραχές.

Σε μία μεταμόσχευση ομφαλοπλακουντιακού αίματος, τα βλαστικά κύτταρα εγχέονται στην κυκλοφορία του ασθενούς, όπου λειτουργούν θεραπευτικά και επιδιορθώνουν κατεστραμμένα κύτταρα και ιστούς . Όταν μια μεταμόσχευση είναι επιτυχής, δημιουργείται ουσιαστικά ένα «νέο» ανοσοποιητικό σύστημα.

Η απόφαση των γονέων να φυλάξουν το πολύτιμο ομφαλοπλακουντιακό αίμα του μωρού τους σε μία ιδιωτική τράπεζα φύλαξης, στην ουσία εξασφαλίζει τη δυνατότητα αποκλειστικής χρήσης των βλαστικών κυττάρων για το ίδιο το παιδί ή για κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας, σε περίπτωση που χρειαστεί.

Οι γονείς έχουν τα δικαιώματα χρήσης, μέχρι την ενηλικίωση του παιδιού. Η φύλαξη, όμως, μπορεί να συνεχιστεί με εκ νέου σύμβαση της τράπεζας και συμφωνία του ενήλικου πλέον δότη».

Πως γίνεται η διαδικασία

«Αν επιλέξετε να φυλάξετε το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του μωρού σας, αρχικά η τράπεζα ομφαλοπλακουντιακού αίματος θα σας στείλει ένα ειδικά σχεδιασμένο, υψηλής μόνωσης κιτ για τη συλλογή και ασφαλή μεταφορά για να το παραδώσετε στον γιατρό σας ή την μαία, ώστε να χρησιμοποιηθεί για την συλλογή του αίματος. Η συλλογή θα πρέπει να γίνει σχεδόν αμέσως μετά τον τοκετό, αλλά ιδανικά, προτού βγει ο πλακούντας.

Στη συνέχεια, μία ειδική υπηρεσία μεταφοράς που συνεργάζεται με την τράπεζα ομφαλοπλακουντιακού αίματος, θα παραλάβει το ειδικό κιτ από το μαιευτήριο και θα το παραδώσει στην τράπεζα, όπου θα υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία προτού τελικά καταψυχθεί σε υγρό άζωτο.

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται για πόσο χρονικό διάστημα μπορούν να διατηρηθούν τα βλαστικά κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος στο υγρό άζωτο. Δεδομένα από ήδη υπάρχοντα περιστατικά επιβεβαιώνουν, ότι τα βλαστικά κύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και μετά από 15- 20 χρόνια φύλαξης με πολύ καλά αποτελέσματα στα διάφορα θεραπευτικά σχήματα.

Αυτό που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς είναι πως η συλλογή του ομφαλοπλακουντιακού αίματος δεν ενέχει κανένα κίνδυνο για το μωρό ή τη μητέρα και σε διαφορετική περίπτωση ο ομφάλιος λώρος και ο πλακούντας απορρίπτονται.

Αν και μία πλήρης συμβατότητα είναι ιδανική, πολλοί άνθρωποι έχουν επιτύχει πολύ καλά αποτελέσματα θεραπειών με μια μερική και όχι πλήρη συμβατότητα. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι πολύ καλά, σε περιστατικά που ο δότης έχει πρώτου βαθμού συγγένεια με το δέκτη. Για τον λόγο αυτό πολλοί γονείς αντιλαμβάνονται την φύλαξη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος ενός παιδιού τους, ως ένας είδος οικογενειακής ασφάλισης, στην περίπτωση βέβαια που το αίμα έχει φυλαχθεί σε μία οικογενειακή τράπεζα φύλαξης βλαστικών κυττάρων.

Η χρήση των βλαστοκυττάρων του ομφαλοπλακουντιακού αίματος φαίνεται σωτήρια, όμως σε πολλές περιπτώσεις, υπάρχουν κάποιοι ενδεχόμενοι περιορισμοί. Ένας από τους πιο σημαντικούς, είναι η περίπτωση ενός μωρού με γενετική πάθηση. Στην περίπτωση αυτή, τα βλαστικά κύτταρα θα φέρουν επίσης την γενετική ανωμαλία και η χρήση τους θα είναι ανώφελη. Αν όμως, κάποιο άλλο άμεσο μέλος της οικογένειας έχει μια ασθένεια που απαιτεί μία μεταμόσχευση μυελού των οστών, η χρήση ομφαλοπλακουντιακού αίματος, από ένα νεογέννητο παιδί της οικογένειας, μπορεί να είναι η καλύτερη επιλογή» επισημαίνει η κ. Μαθιοπούλου.

Μήπως με τη φύλαξη του ομφαλοπλακουντιακού αίματος παραβιάζονται κάποιοι κανόνες βιοηθικής;

«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα βλαστικά κύτταρα του ομφάλιου λώρου δεν είναι το ίδιο πράγμα με τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, για το λόγο αυτό δεν τίθεται σε καμία περίπτωση θέμα βιοηθικής» τονίζει η κ. Μαθιοπούλου: «Τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα αποκτώνται μετά από καταστροφή του ανθρώπινου εμβρύου, που έχει προκύψει από γονιμοποίηση στο εργαστήριο και βρίσκεται στο στάδιο της βλαστοκύστης. Μελέτες αποδεικνύουν ότι, τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος έχουν σχεδόν την ίδια δυναμική διαφοροποίησης με τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα, χωρίς όμως να υπάρχουν ηθικά διλλήματα.

Η ώρα της σημαντικής απόφασης

Τα βλαστικά κύτταρα από το αίμα και τον ιστό του ομφάλιου λώρου έχουν σπουδαία βιολογική αξία για αυτό και αποτελούν ένα πραγματικό δώρο ζωής για το παιδί. Λαμβάνοντας υπόψη τις νέες επιστημονικές εξελίξεις, οι μελλοντικοί γονείς καλούνται να σκεφτούν πολύ προσεκτικά για το αν θα φυλάξουν ή θα πετάξουν (σαν ιατρικό απόβλητο) αυτό το τόσο πολύτιμο βιολογικό υλικό του μωρού τους, που μία μέρα ίσως του σώσει τη ζωή».