Γαστρίτιδα, όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Η οξεία γαστρίτιδα είναι συνήθως μια περιοριζόμενη φλεγμονή και δεν αφήνει μόνιμες βλάβες, ενώ η χρόνια οφείλεται σε ποικίλους παράγοντες, κυρίως όμως στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Η Γαστρεντερολόγος κα.Μαρία Σκλάβαινα, εξηγεί πως πρόκειται για ένα μικρόβιο που προκαλεί την πιο συνηθισμένη παγκοσμίως χρόνια λοίμωξη, και ευθύνεται για τα περισσότερα έλκη και τον καρκίνο του στομάχου.

Σε κυτταρικό επίπεδο η γαστρίτιδα διαχωρίζεται σε μη ατροφική και ατροφική. Στην ατροφική το τοίχωμα του στομάχου «χάνει» αδενικά στοιχεία και γίνεται κατάλληλο έδαφος για ανάπτυξη καρκίνου.

Ποιοι παράγοντες ευνοούν την οξεία γαστρίτιδα

Η νόσος εκδηλώνεται συχνότερα με επιγαστρική δυσφορία, μπορεί να υπάρχουν και ναυτία, έμετος, ανορεξία, ρέψιμο. Σπάνια μπορεί να υπάρχει έντονος πόνος με έμετο, πυρετός, ρίγος και λόξυγκας.

Τα αίτια είναι ποικίλα αλλά κάποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και γαστρορραγία ή διάτρηση όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη και η ασπιρίνη.

Η κατάχρηση αλκοόλ, η κοκαΐνη και το χασίς, το άγχος, η ακτινοβολία προκαλούν γαστρίτιδα. Η κακή αιμάτωση σε περιπτώσεις καρδιοπαθειών ή αγγειακών προβλημάτων είναι αιτία γαστρίτιδας.

Τα χολικά υγρά, που χρειάζονται για την πέψη των τροφών στο λεπτό έντερο, όταν παλινδρομούν στο στομάχι, το διαβρώνουν. Μικρόβια προκαλούν γαστρίτιδα. Το πλέον συχνό είναι το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.

Άλλα σπανιότερα είναι ο στρεπτόκοκκος, σταφυλόκοκκος, πρωτέας, κλωστηρίδιο, κολοβακτηρίδιο, φυματίωσης, σύφιλης ενώ ιοί (CMV), παράσιτα και μύκητες ευθύνονται σπανιότερα για γαστρίτιδα. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνούμε την αλλεργία, την τροφική δηλητηρίαση και το απευθείας τραύμα (πχ. κατάποση ξένου σώματος).

Όπως τονίζει η Γαστρεντερολόγος κα. Σκλάβαινα, η διάγνωση της οξείας γαστρίτιδας βασίζεται στο ιστορικό και στον έλεγχο με γαστροσκόπηση ενώ η θεραπεία είναι ανάλογη της αιτίας.

Τι είναι η χρόνια γαστρίτιδα

Η χρόνια γαστρίτιδα μπορεί να οφείλεται σε φλεγμονώδεις ή μη φλεγμονώδεις παράγοντες:

Φλεγμονώδεις:

• Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού- πιο συχνή αιτία
• Ελικοβακτηρίδιο heilmannii
• Μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, σύφιλη, τοξοπλάσμωση, anisakaisis
• Παράσιτα
• Ιοί (κυτταρομεγαλοïός, ιός του έρπητα)

Μη φλεγμονώδεις:

• Αυτοάνοση γαστρίτιδα
• Χημική γαστροπάθεια (χρόνια παλινδρόμηση χολής, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη- ασπιρίνη)
• Ουραιμική γαστροπάθεια
• Χρόνια κοκκιωματώδης γαστρίτιδα (ν.Crohn, σαρκοείδωση, ν. Wegener, ξένο σώμα, κοκαΐνη, η ωσινοφιλική γαστρίτιδα, αλλεργία, αγγειίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, αμυλοείδωση, ιστιοκύττωση, γαστρικός καρκίνος, λέμφωμα)
• Κοιλιοκάκη
• Ηωσινοφιλική γαστρίτιδα
• Μετακτινική γαστρίτιδα
• Αντίδραση μοσχεύματος προς ξενιστή
• Ισχαιμική γαστρίτιδα

Από τις αναφερόμενες περιπτώσεις αξίζει να αναφερθούμε εκτενέστερα στις:

Η αυτοάνοση ατροφική γαστρίτιδα

Σχετίζεται με την εμφάνιση ειδικών αντισωμάτων και προοδευτική εμφάνιση ατροφίας. Μπορεί να εκδηλωθεί με μεγαλοβλαστική αναιμία – έλλειψη βιταμίνης Β12. Επίσης μπορεί να οδηγήσει σε ειδική μορφή καρκίνου (καρκινοειδείς όγκοι).

Χρόνια αντιδραστική χημική γαστροπάθεια

Σχετίζεται με μακροχρόνια χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και ασπιρίνης. Επίσης αναπτύσσεται όταν παλινδρομεί στο στομάχι εντερικό υγρό περιέχον χολή. Αυτό συνήθως συμβαίνει μετά από επεμβάσεις γαστρεκτομής, μπορεί όμως να συμβεί και σε ανέπαφο στομάχι.

Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και η ασπιρίνη αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών όταν χορηγούνται σε υψηλότερες δόσεις, αλλά είναι υπαρκτός ο κίνδυνος και σε μικρές δόσεις και σε φιλικότερες μορφές (εντεροδιαλυτά σκευάσματα).

Περισσότερο κινδυνεύουν οι λεγόμενοι ασθενείς υψηλού κινδύνου. Αυτοί είναι:

• όσοι λαμβάνουν μεγάλη δοσολογία
• όσοι έχουν ιστορικό έλκους
• όσοι αναφέρουν ανεπιθύμητη ενέργεια σε προηγούμενη χρήση
• όσοι είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 60ετών
• όσοι λαμβάνουν ταυτόχρονα αντιπηκτικά και κορτιζόνη.

Η χρόνια γαστρίτιδα εξαιτίας του ελικοβακτηριδίου

Σύμφωνα με όσα επισημαίνει η Γαστρεντερολόγος κα.Σκλάβαινα, η πιο συνηθισμένη και σημαντική χρόνια γαστρίτιδα είναι η προερχόμενη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού με το 50% του πληθυσμού της γης να έχει μολυνθεί από αυτό, κυρίως από την παιδική ηλικία.

Είναι ένα σπειροειδές βακτήριο που αποικίζει και μολύνει το στομάχι οδηγώντας σε μακροχρόνιες βλάβες.

Παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξη της λοίμωξης είναι ο τύπος του ελικοβακτηριδίου, το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντος και περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το κάπνισμα και η διατροφή (χρήση αλατιού).

Το βακτήριο πρέπει να εκριζώνεται

Οι ασθενείς με ελικοβακτηρίδιο μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί ή να έχουν συμπτωματολογία ανάλογη του προβλήματος που αυτό έχει προκαλέσει, όπως μετεωρισμό, πόνο, ναυτία, έμετο, δυσφορία.

Λόγω της πολλαπλής επίδρασης του στον ανθρώπινο οργανισμό, κρίνεται σκόπιμη και αναγκαία η αναζήτηση του ελικοβακτηριδίου. Αυτή γίνεται με μη επεμβατικούς και επεμβατικούς τρόπους.

Μπορεί να ανιχνευτεί στο αίμα, στα κόπρανα και στην αναπνοή με ειδικά τεστ και με άμεσο αποτέλεσμα. Επίσης μπορεί να αναζητηθεί και με τη γαστροσκόπηση, με την οποία μπορούμε επιπλέον να προσδιορίσουμε τη βλάβη που έχει προκαλέσει.

Η εκρίζωσή του με ειδική αγωγή επιλύει κάποιες επιπλοκές, σταματά την εξέλιξη άλλων, βελτιώνει την συμπτωματολογία. Είναι εντυπωσιακό ότι θεραπεύει το λέμφωμα (MALT).