Γιατρέ ξεχνάω πειράζει;

Πολλοί ασθενείς άνω των 65 ετών που μας επισκέπτονται, μας κάνουν αυτή την ερώτηση. Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι μεγαλώνοντας, παρουσιάζουμε μια απώλεια μνήμης (40% των ανθρώπων άνω των 65 ετών παρουσιάζουν διαταραχές μνήμης).

Η επεισοδιακή μνήμη, δηλαδή η μνήμη γεγονότων που συνέβησαν διαταράσσεται με την ηλικία, καθώς και η βραχεία μνήμη. Αντίθετα η διαδικαστική μνήμη, η μνήμη του πώς πραγματοποιούμε κάποιες διαδικασίες, αυτόματες ή επίκτητες, δεν επηρεάζεται.

Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της γήρανσης του εγκεφάλου, η λευκή ουσία που ενώνει τα διάφορα τμήματα του εγκεφάλου, εκφυλίζεται κυρίως λόγω διαταραχών αιμάτωσης, επίσης η παραγωγή νευροδιαβιβαστών που μεταφέρουν τις πληροφορίες σε διάφορα τμήματα του εγκεφάλου ελαττώνεται μπορεί και κατά 50% σε σχέση με τους νέους οδηγώντας σε διαταραχές μνήμης και σκέψης.

Έτσι, σε κυτταρικό επίπεδο η πτώση στην παραγωγή ακετυλοχολίνης (νευροδιαβιβαστής) ενοχοποιείται για την διαταραχή της εκμάθησης και της μνήμης. Παράλληλα υπάρχει συρρίκνωση του εγκεφάλου, ιδιαίτερα μια περιοχή του που λέγεται «ιππόκαμπος» και είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία και επεξεργασία της μνήμης.

Η μνήμη εξασθενεί όταν δεν ασκείται, αυτό γίνεται εμφανές από την σειρά με την οποία χάνουμε λέξεις μεγαλώνοντας: πρώτα ουσιαστικά πιο περίπλοκα, στην συνέχεια κοινά, μετά τα επίθετα, τα ρήματα και τέλος τα θαυμαστικά και τις αντωνυμίες. Παράλληλα περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η έκθεση σε τοξίνες, ο τρόπος ζωής, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης  παίζουν ρόλο στην ταχύτερη απώλεια μνήμης. Τέλος, φάρμακα μπορεί να επηρεάζουν την μνήμη με τα συνηθέστερα να είναι τα ηρεμιστικά κυρίως οι βενζοδιαζεπίνες, τα υπνωτικά και τα φάρμακα για την ακράτεια.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μιας φυσιολογικής απώλειας μνήμης με την ηλικία;

–          Να μην θυμάμαι συζητήσεις ή γεγονότα που πραγματοποιήθηκαν πριν κάποιο διάστημα

–          Να μην θυμάμαι το όνομα κάποιου γνωστού

–          Να ξεχνάω αντικείμενα και γεγονότα περιοδικά

–          Να παρουσιάζω δυσκολία να βρω την κατάλληλη λέξη

–          Να μην ανησυχούν οι οικείοι μου για την μνήμη μου

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθηθώ;

–          Σωστή διατροφή – μεσογειακή διατροφή

–          Σωματική άσκηση – ασκήσεις χαλάρωσης

–          Διακοπή καπνίσματος

–          Διατηρώ μια ρουτίνα δραστηριοτήτων

–          Κάνω καλή οργάνωση του σπιτιού

–          Επαναλαμβάνω πληροφορίες (ονόματα όταν συναντώ ανθρώπους)

–          Επαναλαμβάνω την αλφάβητο για να θυμηθώ λέξεις

–          Δημιουργώ συσχετίσεις

–          Ανακαλώ και λέω ιστορίες

–          Κοιμάμαι καλά και αρκετές ώρες

–          Αποδέχομαι την φυσιολογική φθορά της ηλικίας

–          Διατηρώ αισιοδοξία

Είναι σημαντικό να αναφέρετε στο γιατρό σας την ανησυχία σας για την μνήμη σας, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να αντιληφθείτε ότι το να ξεχνάτε κάποιες λέξεις ή πρόσωπα είναι φυσιολογικό με την πάροδο της ηλικίας.