Ζαχαρούχα ποτά: Η επικίνδυνη αύξηση της κατανάλωσης στα παιδιά & οι επιπτώσεις στην υγεία

Τα παιδιά σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου πίνουν περισσότερα αναψυκτικά και άλλα ζαχαρούχα ποτά από ποτέ και τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας αυξάνονται ανάλογα, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που καλύπτει τρεις δεκαετίες και 185 χώρες.

Το 2018, τα παιδιά κατανάλωναν κατά μέσο όρο 3,6 μερίδες ζαχαρούχων ποτών την εβδομάδα, μια αύξηση 22,9% από το 1990 και μια πολύ μεγαλύτερη αύξηση από ό,τι στους ενήλικες, σύμφωνα με τη μελέτη, της οποίας ηγήθηκαν ερευνητές στις ΗΠΑ, την Ελλάδα, τον Καναδά και το Μεξικό.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αυξήθηκε και η παιδική παχυσαρκία, η οποία επηρεάζει πλέον περίπου 160 εκατομμύρια παιδιά και εφήβους σε όλο τον κόσμο.

«Τα ευρήματά μας θα πρέπει να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου σχεδόν σε κάθε έθνος παγκοσμίως», δήλωσε ο Dariush Mozaffarian, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Ινστιτούτου Food is Medicine στο Πανεπιστήμιο Tufts των ΗΠΑ.

Οι ερευνητές εξέτασαν τα ζαχαρούχα ποτά (SSB), τα οποία περιλαμβάνουν τα αναψυκτικά, τα ενεργειακά ποτά και τα φρουτοποτά και δεν περιλαμβάνουν τους χυμούς φρούτων και λαχανικών 100%, τα μη θερμιδικά τεχνητά ζαχαρούχα ποτά και το ζαχαρούχο γάλα, το τσάι και τον καφέ.

Βρέθηκε ότι η πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών ήταν υψηλότερη μεταξύ των μεγαλύτερων παιδιών και των εφήβων από ό,τι μεταξύ των μικρότερων παιδιών σε όλο τον κόσμο.

Στις περισσότερες περιοχές, τα ποσοστά ήταν επίσης υψηλότερα στις αστικές περιοχές και μεταξύ των παιδιών των οποίων οι γονείς είχαν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, αν και αυτές οι διαφορές δεν υπήρχαν στις χώρες υψηλού εισοδήματος.

Η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική και η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική ανέφεραν τα υψηλότερα επίπεδα πρόσληψης συνολικά (9,1 και 7,3 μερίδες την εβδομάδα, αντίστοιχα). Ακόμα κι έτσι, τα παιδιά στη Λατινική Αμερική κατανάλωναν ελαφρώς λιγότερα ζαχαρούχα ποτά, κατά μέσο όρο, το 2018 από ό,τι το 1990.

Τα ποσοστά μειώθηκαν στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική τη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και στη συνέχεια αυξήθηκαν και πάλι πρόσφατα – μετατοπίσεις που, σύμφωνα με τους ερευνητές, αντανακλούν τις οικονομικές τάσεις της περιοχής και την εμφάνιση εκστρατειών υγιεινής διατροφής, καθώς και τις πιέσεις της βιομηχανίας κατά των πολιτικών για τον περιορισμό της πρόσληψης ζαχαρούχων ποτών τα τελευταία 30 χρόνια.

«Η επιρροή των πολυεθνικών εταιρειών που είναι υπεύθυνες για τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, οι στρατηγικές μάρκετινγκ που απευθύνονται στους νέους, η έλλειψη (ή η ανεπαρκής λήψη) ρυθμιστικών μέτρων για τον περιορισμό της πρόσληψης SSBs έχουν επίσης παρατηρηθεί σταθερά στη Λατινική Αμερική και σε άλλες περιοχές με βελτιούμενες οικονομίες», ανέφεραν οι ερευνητές.

Στις χώρες υψηλού εισοδήματος, όπως αυτές της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, παρατηρήθηκε επίσης μείωση της κατανάλωσης ζαχαρούχων ποτών από τα παιδιά μεταξύ 2005 και 2018, αφού το ποσοστό αυξήθηκε κατακόρυφα μεταξύ 1990 και 2005. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας και στην εισαγωγή λιγότερο ζαχαρούχων εναλλακτικών προϊόντων.

Ειδικότερα, η υποσαχάρια Αφρική είδε 106% αύξηση στην κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης, φτάνοντας κατά μέσο όρο τις 4,2 μερίδες την εβδομάδα το 2018 και καθιστώντας την «εντεινόμενο πρόβλημα» για την περιοχή, δήλωσαν οι ερευνητές.

Μεταξύ των 25 πολυπληθέστερων χωρών για τα παιδιά, το Μεξικό ανέφερε την υψηλότερη πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών από τα παιδιά το 2018 (10,1 μερίδες την εβδομάδα), ακολουθούμενο από την Ουγκάντα (6,9 μερίδες), το Πακιστάν (6,4 μερίδες) και τη Νότια Αφρική και τις ΗΠΑ (6,2 μερίδες η καθεμία).

Εν τω μεταξύ, η Ινδία και το Μπαγκλαντές παρουσίασαν τα χαμηλότερα επίπεδα, με 0,3 μερίδες την εβδομάδα η καθεμία.

Σε μεγάλο μέρος του κόσμου, τα παιδιά καταναλώνουν ζαχαρούχα ποτά περίπου κάθε μέρα. Σε 56 από τις 185 χώρες που αναλύθηκαν, τα παιδιά έπιναν κατά μέσο όρο τουλάχιστον επτά μερίδες την εβδομάδα, αντιπροσωπεύοντας 238 εκατομμύρια παιδιά και εφήβους ή το 10,4% των νέων παγκοσμίως.

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν «την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις εκπαίδευσης και πολιτικής για την έγκαιρη αλλαγή της συμπεριφοράς και την πρόληψη των δυσμενών αποτελεσμάτων που συνδέονται με την κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών στην παιδική ηλικία», ανέφερε η Laura Lara-Castor, πρώτη συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.

Οι παρεμβάσεις αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν φόρους, κανονισμούς σχετικά με την επισήμανση και την εμπορία των ζαχαρούχων ποτών και προσπάθειες στα σχολεία για τον περιορισμό της πρόσβασης των παιδιών στα προϊόντα αυτά, δήλωσαν οι ερευνητές.

«Οι προσλήψεις και οι τάσεις που βλέπουμε αποτελούν σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία, την οποία μπορούμε και πρέπει να αντιμετωπίσουμε για το μέλλον ενός πιο υγιούς πληθυσμού», δήλωσε ο Mozaffarian.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση The BMJ.