Ημικρανία, δεν είναι απλά ένας πονοκέφαλος

Η ημικρανία είναι κάτι πολύ περισσότερο από «ένας πονοκέφαλος» αλλά και κάθε πονοκέφαλος δεν είναι ημικρανία.

Κύριο χαρακτηριστικό της είναι κρίσεις δυνατού ή και πολύ δυνατού πονοκεφάλου, που μπορεί να συνοδεύονται από συμπτώματα όπως δυσανεξία ή και πλήρη απέχθεια για φως, ήχους και οσμές και, σε πολλές περιπτώσεις, τάση για εμετό ή και εμετό. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ημικρανία, εφόσον δεν λάβουν μια σωστή θεραπεία, δυσκολεύονται να λειτουργήσουν φυσιολογικά κατά τη διάρκεια των κρίσεων, ενώ πολλοί αναγκάζονται να αποσύρονται πλήρως από τη φυσιολογική τους δραστηριότητα για όσο διαρκεί μια κρίση.

Με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά, η ημικρανία έχει καταταγεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας στις σημαντικότερες παθήσεις που προκαλούν διαταραχή στην ποιότητα της ανθρώπινης ζωής. Είναι γεγονός ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν ημικρανικές κρίσεις σχετικά σπάνια, κάθε λίγους μήνες ή και πιο αραιά. Οι περισσότεροι, όμως, έρχονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα περίπου κάθε μήνα, ενώ υπάρχουν αρκετοί που παρουσιάζουν πολλές κρίσεις τον μήνα. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να υπάρχει σωστή διάγνωση, ώστε να χορηγείται και η κατάλληλη θεραπεία.

Τι προκαλεί την ημικρανία

Η
προδιάθεση για ημικρανία είναι “χαραγμένη”
στο γενετικό υλικό, δηλαδή στα γονίδια,
των ανθρώπων με ημικρανία. Έτσι, αποτελεί
συχνή διαπίστωση ότι οι περισσότεροι
άνθρωποι με ημικρανία έχουν κάποιον
γονιό ή κάποιον άλλο συγγενή με ημικρανία.
Αυτό ακριβώς καταδεικνύει ότι η ημικρανία
δεν είναι ένας απλός, τυχαίος πονοκέφαλος,
αλλά μία πάθηση που απαιτεί κατάλληλη
ιατρική παρακολούθηση και καθοδήγηση.

Αν και διάφοροι εξωγενείς παράγοντες όπως ορισμένα τρόφιμα, ο καιρός, η ψυχική πίεση μπορούν να προκαλέσουν έκλυση μίας ημικρανίας, αυτοί δεν προκαλούν την ημικρανία από μόνοι τους παρά μόνο στους ανθρώπους που έχουν προδιάθεση για να έχουν τέτοιες κρίσεις. Η προδιάθεση για ημικρανία είναι επομένως, τουλάχιστον μέχρι ενός ορισμένου βαθμού, κληρονομική.

Θεραπεία ημικρανίας

Πολλοί
άνθρωποι με ημικρανία θεωρούν πως δεν
υπάρχει λύση στο πρόβλημα τους. «Έμαθα
να ζω με την ημικρανία, με τον πόνο»,
σχολιάζουν συχνά. Αυτό, όμως, δεν είναι
σωστό. Σαφώς και δεν υπάρχουν ριζικές
λύσεις που να εξαλείφουν το πρόβλημα,
υπάρχουν όμως πολλοί τρόποι με τους
οποίους μπορεί να υπάρξει ουσιαστική
ανακούφιση, με αποτελεσματικότερη
αντιμετώπιση των κρίσεων ημικρανίας
αλλά και μείωση της συχνότητας, της
διάρκειας και της έντασής τους. Τα
τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί μία
σημαντική πρόοδος στη διαχείριση της
ημικρανίας και η ιατρική επιστήμη
μπορεί, πλέον, να βελτιώσει σημαντικά
την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που
πάσχουν από αυτή.

Πριν από τη χορήγηση θεραπείας, γενικά μέτρα όπως η τήρηση ενός σωστού ωραρίου λήψης τροφής, υγρών και ύπνου, αλλά και η σωματική άσκηση, σαφώς μπορεί να βοηθήσουν. Η αναλγητική θεραπεία στην ημικρανία είναι σημαντικό να λαμβάνεται νωρίς, με την έναρξη της ημικρανικής κρίσης. Στόχος της αναλγητικής θεραπείας πρέπει να είναι η επίτευξη πλήρους ύφεσης του πόνου και των συνοδών συμπτωμάτων και όχι απλά η μείωση της έντασης του πόνου. Ορισμένοι ασθενείς μπορούν να επιτύχουν ουσιαστική ανακούφιση με απλά αναλγητικά ή με μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Οι περισσότεροι, όμως, θα χρειαστεί να λαμβάνουν ένα ειδικό αντι-ημικρανικό αναλγητικό της κατηγορίας των τριπτανών. Δυστυχώς όμως, ακόμη και σήμερα, χρησιμοποιούνται λιγότερο συχνά από όσο θα έπρεπε. Κάθε ημικρανική κρίση που αφήνεται πρακτικά αθεράπευτη, στην πραγματικότητα προετοιμάζει το έδαφος για την σταδιακή επιδείνωση του προβλήματος!

Νεότερα φάρμακα στη θεραπεία της ημικρανίας

Εκτός
από την αντιμετώπιση κάθε κρίσης
ημικρανίας σε ορισμένες περιπτώσεις
απαιτείται επιπλέον προληπτική θεραπεία
της ημικρανίας. Αυτό αφορά άτομα που οι
κρίσεις είναι συχνές, έστω και αν
αντιμετωπίζονται επαρκώς με τα αναλγητικά,
αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις όπου
οι κρίσεις είναι σχετικά αραιές, αλλά
παρόλη την αναλγητική θεραπεία
διαταράσσουν τη λειτουργικότητα του
ασθενούς στην καθημερινότητά του.
Υπολογίζεται ότι το 40 % των ασθενών
(σχεδόν οι μισοί!) με ημικρανίες θα έπρεπε
να λαμβάνουν προληπτική θεραπεία, ωστόσο
μόνο ελάχιστοι από αυτούς λαμβάνουν
κατάλληλη αγωγή. Εκτός από τις μέχρι
σήμερα χορηγούμενες θεραπείες σε χάπια,
στις νεότερες μεθόδους συγκαταλέγονται
ιατρικές συσκευές, η χρήση της βοτουλινικής
τοξίνης (Botox^TM)
σε ασθενείς με χρόνια ημικρανία καθώς
και ενέσιμες θεραπείες με μονοκλωνικά
αντισώματα.

Το
γνωστό σκεύασμα Botox™ (βοτουλινική τοξίνη
Α) είναι επισήμως εγκεκριμένη θεραπεία
από τον Ευρωπαϊκό και τον Εθνικό Οργανισμό
Φαρμάκων για χρήση στην πρόληψη της
χρόνιας ημικρανίας. Μάλιστα, η χορήγησή
του στην περίπτωση αυτή μπορεί να
καλυφθεί από τα ασφαλιστικά ταμεία. Τα
αποτελέσματα μακροχρόνιων μελετών,
έχουν δείξει πως η χρήση του στην
ημικρανία μπορεί να μειώσει σημαντικά
τη συχνότητα, αλλά και την ένταση των
κρίσεων ημικρανίας, καθώς και να
περιορίσει τη λήψη αναλγητικών φαρμάκων.

Σκόπιμο
είναι να διευκρινιστεί πως οι ενέσεις
με βοτουλινική τοξίνη Α σε ασθενείς με
χρόνια ημικρανία γίνονται σε πολύ
περισσότερα (και διαφορετικά) σημεία
από ότι σε άτομα που κάνουν θεραπεία
για αισθητικούς λόγους (εξάλειψη ρυτίδων)
σε δερματολόγους ή πλαστικούς χειρουργούς.

Οι
εξελίξεις στη θεραπεία της ημικρανίας
δεν τελειώνουν εδώ. Στις νεότερες
επιλογές συγκαταλέγονται τα μονοκλωνικά
αντισώματα που «απενεργοποιούν» έναν
νευρομεταβιβαστή (CGRP) ο οποίος παίζει
κομβικό ρόλο στην πρόκληση της ημικρανίας.
Πρόκειται, λοιπόν, για μια νέα γενιά
αντι-ημικρανικών φαρμάκων, που έχουν
την ιδιαιτερότητα, σε σχέση με τις
υπάρχουσες θεραπείες, να είναι απόλυτα
εξειδικευμένα στην πρόληψη της ημικρανίας.

Εν κατακλείδι, οι ασθενείς με ημικρανία θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η σύγχρονη ιατρική διαθέτει πλέον καινούργιες, αρκετά αποτελεσματικές θεραπείες για την πάθησή τους. Είναι πιθανό, κάποιοι να έχουν «εγκαταλείψει τη μάχη» καθώς εξάντλησαν κάθε διαθέσιμη, μέχρι σήμερα, θεραπεία. Οι πρόσφατες εξελίξεις όμως σχετικά με τη θεραπεία της ημικρανίας έχουν να προσφέρουν νέες επιλογές. Για το λόγο αυτό θα πρέπει ο ημικρανικός ασθενής να απευθύνεται στον κατάλληλο ειδικό που για την ημικρανία δεν είναι άλλος από τον Νευρολόγο ή ακόμη και σε εξειδικευμένα ιατρεία αντιμετώπισης της ημικρανίας που λειτουργούν στα περισσότερα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας.

*Ο Νευρολόγος Χρήστος Τσιρώνης, διατηρεί ιατρείο στην Ηγουμενίτσα όπου εφαρμόζονται όλες οι σύγχρονες θεραπείες για την ημικρανία (Botox – μονοκλωνικά αντισώματα). Παράλληλα, ως ακαδημαϊκός συνεργάτης της Νευρολογικής κλινικής είναι ο υπεύθυνος ιατρός λειτουργίας του ειδικού ιατρείου ημικρανίας και χρόνιας κεφαλαλγίας που λειτουργεί στα εξωτερικά ιατρεία του Πανεπιστημιακού νοσοκομείου Ιωαννίνων.