Μπροστά στην αλήθεια μιας απεικονιστικής εξέτασης μαστού – Πώς πρέπει να μιλήσει ο γιατρός;

Του Πέτρου Μαλακάση Ειδικού Ακτινοδιαγνώστη Μαστού

Παρόλα αυτά, οι εξετάσεις αυτές δεν είναι εύκολες για τις γυναίκες, οι οποίες είναι λογικό και αναμενόμενο να διακατέχονται από αγωνία, όχι για την τεχνική που θα εφαρμοσθεί στην εξέταση, όσο για το αποτέλεσμα που θα προκύψει από αυτές. Αυτό, ενδεχομένως να οδηγεί πολλές γυναίκες στο να καθυστερούν τις εξετάσεις τους ή ακόμα και να μην τις πραγματοποιούν ποτέ, έστω κι αν αυτές αποτελούν το κατεξοχήν εργαλείο ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού.

Η εμπειρία δείχνει ότι η αποφυγή των εξετάσεων δεν οφείλεται τόσο στην αντίληψη «δεν έχω τίποτα», όσο στο φόβο «κι αν έχω κάτι»;

Πολύ μελάνι έχει χυθεί για το δίλημμα στο οποίο βρίσκεται ένας ιατρός για το αν και τι θα πρέπει να ανακοινώσει στην ασθενή του, μετά από μια απεικονιστική εξέταση, όπου το αποτέλεσμά της θα έχει κριθεί από τον ίδιο ως ξεκάθαρο, σαφές και μη επιδεχόμενο την οποιαδήποτε διαφοροποίηση.
Τα διλήμματα είναι πολλά και δεν αφορούν μόνο σε αυτό καθεαυτό το εύρημα της εξέτασης. Υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε σχέση με την ηλικία. Το ίδιο λεκτικό θα χρησιμοποιήσεις σε μια γυναίκα μικρής ηλικίας και το ίδιο σε μια μεγαλύτερη γυναίκα;

Θα μιλήσεις «πρόσωπο με πρόσωπο» στις ίδιες ή θα επιλέξεις κάποιο συγγενικό πρόσωπο; Μήπως θα περιοριστείς στην «ασφάλεια» της γραπτής γνωμάτευσης;

Όσα τα διλήμματα, τόσες και οι απαντήσεις φυσικά. Με προεξάρχον το δίλημμα τι θα πεις όχι όταν δεν υπάρχουν ευρήματα ή τα ευρήματα δεν εμπνέουν ανησυχία, γιατί εκεί τα λόγια έρχονται αβίαστα, η έκφραση του προσώπου προδίδει την ανακούφιση και αυτό αρκεί για τη γυναίκα ώστε να κατασιγάσει την αγωνία που είχε, αλλά όταν η αλήθεια δεν είναι τόσο ευχάριστη για την ασθενή και θα χρειαστεί το κουράγιο της, το θάρρος της και η εμψύχωσή της ώστε να παλέψει και να νικήσει.

Η μη λεκτική επικοινωνία θα παίξει κι αυτή το ρόλο της. Η στάση του σώματος, η έκφραση του προσώπου, η χειρονομία, η οπτική επαφή, θα αποκτήσουν τη δυναμική τους ανάλογα με το τι οι λέξεις ετοιμάζονται να εκφράσουν. Η διαπροσωπική επίσης σχέση με την ασθενή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο της ενημέρωσης.
Αλλιώς θα μιλήσεις σε κάποια με την οποία υπάρχει μια διαχρονική επαγγελματική-φιλική σχέση και αλλιώς ίσως σε μια ασθενή που βλέπεις για πρώτη φορά; Θα έλεγα ότι ο γιατρός δεν πρέπει να επηρεαστεί από τη συναισθηματική ταύτιση ή μη με την ασθενή. Η επικοινωνία γενικά θα επηρεαστεί από την όλη συμπεριφορά του ιατρού, από το βαθμό εξωστρέφειας που διαθέτει, από τον «τεχνοκρατικό» άρα ελαφρώς απόμακρο τρόπο ανάπτυξης διαύλων επικοινωνίας με τους ασθενείς ή αντίθετα από την εγγύτητα συναισθήματος που τροφοδοτεί τις ιατρικές του υπηρεσίες. Σε κάθε περίπτωση ο ιατρός θα πρέπει να είναι σύμμαχος με την ασθενή και αυτό να γίνει άμεσα αντιληπτό.

Η μαστογραφία και ειδικά η ψηφιακή με τομοσύνθεση μπορεί να ανακαλύψει καρκίνους με μέγεθος τόσο μικρό που να μην γίνονται αντιληπτοί από την ψηλάφηση. Επίσης μπορεί να δείξει τις μικροαποτιτανώσεις, ένα εύρημα που συχνά συνδέεται με το μη διηθητικό καρκίνο. Εδώ τα πράγματα είναι πιο εύκολα σε ότι αφορά το επίπεδο της ενημέρωσης. Εκεί που θα δυσκολέψουν είναι στις περιπτώσεις που τα αδιάσειστα συμπεράσματα της εξελιγμένης τεχνολογικά μαστογραφίας ή του υπερήχου «δείξουν» ένα πιο σοβαρό πρόβλημα.

Εκεί ο ιατρός, θα πρέπει να αποφασίσει αν θα πει την αλήθεια, κινδυνεύοντας να γίνει «δυσάρεστος» στην ασθενή, ή θα επικαλεστεί όρους και περιγραφές ασαφείς που όμως θα επιμηκύνουν την αγωνία και την ανασφάλεια της γυναίκας, «πετώντας το μπαλάκι» σε κάποιον άλλον ιατρό (συνήθως γυναικολόγο ή χειρουργό μαστού), με κίνδυνο φυσικά να «καθησυχασθεί η ασθενής και να μην προβεί στις απαραίτητες περαιτέρω ενέργειες για τη θεραπεία της.

Ο Ακτινοδιαγνώστης Μαστού οφείλει να έχει άποψη και θέση. Σε κάθε περίπτωση η αλήθεια πρέπει να είναι οδηγός μας, αλλά η αλήθεια αυτή να διέπεται από τις αρχές της συμπαράστασης, του ειλικρινούς ενδιαφέροντος, της ειλικρινούς διάθεσης να βοηθήσουμε την ασθενή στην όποια προσπάθεια πρέπει να αναληφθεί, να δεχθούμε και να κατανοήσουμε την όποια ψυχολογική φόρτισή της και να είμαστε δίπλα της σε ότι μας χρειαστεί στη συνέχεια.

Η ακτινοδιάγνωση μπορεί να χαρακτηρίζεται από την πιο εξελιγμένη τεχνολογία, αλλά το αποτέλεσμά της, το όποιο αποτέλεσμά της, επαφίεται στην ανθρώπινη συναισθηματική πληρότητα του ιατρού που θα τον καθοδηγήσει στον τρόπο γνωστοποίησης του όποιου αποτελέσματος με τρόπο που θα αναδείξει την πολύτιμη σχέση με την ασθενή του, φροντίζοντας την περαιτέρω θεραπεία της. Και αυτό αποτελεί την πεμπτουσία στην άσκηση του λειτουργήματός μας, με ειλικρίνεια, αξιοπιστία αλλά και ανιδιοτελούς συμπαράστασης και αγάπης.

Διαβάστε ακόμη:

Ναι στην ψηφιακή μαστογραφία για καλύτερο διαγνωστικό έλεγχο

Πυκνός μαστός: Διπλάσιος ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου

Καρκίνος του μαστού: Ο ρόλος των αποβολών

Μια σκληρή μάζα στο στήθος δεν είναι πάντα καρκίνος – Τι άλλο μπορεί να σημαίνει