Νέα μελέτη: Πως επηρεάζει το έντονο στρες της εγκύου τη νευρολογική ανάπτυξη του μωρού

Παναγιώτης Ψαθάς MD, PhD – Μαιευτήρας – Χειρουργός γυναικολόγος – Ιατρός Αναπαραγωγής – Μέλος της ιατρικής ομάδας δημιουργίας και διαχείρισης της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life www.ppsathas.com

Οι στρεσογόνες καταστάσεις στη ζωή της εγκύου σχετίζονται με δυσμενή νευροαναπτυξιακά αποτελέσματα στους απογόνους, όπως επισημαίνει νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι. Οι βιολογικοί μηχανισμοί που διέπουν αυτές τις συσχετίσεις είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστοι, αλλά μια χημική αντίδραση στο σώμα κατά την οποία ένα μικρό μόριο γνωστό ως ομάδα μεθυλίου προστίθεται στο DNA – διαδικασία που ονομάζεται μεθυλίωση του DNA – πιθανότατα παίζει ρόλο, σύμφωνα με τους ερευνητές. Αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να παρέχουν νέες γνώσεις για το πώς το εμβρυϊκό περιβάλλον επηρεάζει δυνητικά όχι μόνο τη νευροανάπτυξη, αλλά και τον μεταβολισμό και τις ανοσολογικές λειτουργίες.

Η μελέτη

Περισσότερα από 5.500 άτομα συμμετείχαν στη μελέτη με αυτόν τον πληθυσμό χωρισμένο σε 12 ξεχωριστές κοόρτες. Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που εξετάζει ένα τόσο μεγάλο μέγεθος δείγματος.

Συγκεκριμένα, η έρευνα εξετάζει πέντε ξεχωριστές κατηγορίες στρες που αντιμετωπίζουν οι μέλλουσες μαμάδες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως το οικονομικό άγχος, σύγκρουση με τον σύντροφο, σύγκρουση με μέλος της οικογένειας ή φίλο, κακοποίηση (συμπεριλαμβανομένης της σωματικής, συναισθηματικής και ψυχικής) θάνατο φίλου ή συγγενή, καθώς εξετάζει και μια αθροιστική βαθμολογία που συνδυάζει όλες τις κατηγορίες.

Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν ότι, όταν η μαμά βίωσε σωρευτικό άγχος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπήρχε, στην πραγματικότητα, μια συσχέτιση με τη μεθυλίωση του DNA στο αίμα του ομφάλιου λώρου, η οποία είναι ένα είδος επιγενετικής τροποποίησης στο μωρό που αναπτύσσεται στη μήτρα. Όπως εξηγεί η Anna Ruehlmann, επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, μια επιγενετική τροποποίηση είναι κάτι που δεν αλλάζει την αλληλουχία του DNA, ωστόσο το DNA τροποποιείται, κάτι που είναι δυναμικό και μπορεί να αλλάξει ως απόκριση στις περιβαλλοντικές εκθέσεις.

Επομένως, είναι κάτι που μπορεί να ενεργοποιηθεί ή να απενεργοποιηθεί αργότερα στη ζωή του παιδιού ή κάτι που ίσως να μην δημιουργήσει ποτέ τίποτα, αλλά αυτό παραμένει άγνωστο. Θεωρείται ωστόσο από τους ερευνητές, ως ένας μηχανισμός ελέγχου της γονιδιακής έκφρασης.

Επιπλέον όπως τονίζουν κάτι που δεν είναι ακόμη γνωστό είναι πώς αυτή η διαδικασία επηρεάζει τα παιδιά μόλις γεννηθούν.

«Βρήκαμε πέντε συγκεκριμένες θέσεις μεθυλίωσης του DNA με τρεις διαφορετικούς μητρικούς στρεσογόνους παράγοντες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Το ένα ήταν το σωρευτικό στρες και οι ειδικοί τομείς άγχους της σύγκρουσης με την οικογένεια/φίλους, την κακοποίηση (σωματική, σεξουαλική και συναισθηματική) και τον θάνατο ενός στενού φίλου/συγγενή που σχετίζονταν με τη μεθυλίωση του DNA στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Τα επόμενα βήματα είναι να κάνουμε κάποιες λειτουργικές αναλύσεις για να δούμε πώς λειτουργούν πραγματικά αυτά τα γονίδια και πώς η μεθυλίωση του DNA επηρεάζει την έκφρασή τους».

Οι ερευνητές περιγράφουν τη διαδικασία ως ένα τεράστιο παζλ. Οι επιγενετικές τροποποιήσεις είναι μια πολύ δυναμική διαδικασία, υπάρχουν πολλές αλλαγές που μπορούν να συμβούν ως απάντηση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες κι όπως επισημαίνουν υπάρχουν πολλά κομμάτια στο παζλ που δεν έχουν συνδεθεί ακόμα.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Molecular Psychiatry.

Πηγή: University of Cincinnati