Ο ρόλος της διατροφής στη γήρανση της μικροχλωρίδας του εντέρου

Αυτοί οι μικροοργανισμοί και οι μεταβολίτες που παράγουν, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανθρώπινη υγεία και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού.

Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για την άμυνα έναντι διαφόρων παθογόνων που εισβάλλουν στον οργανισμό, συμπεριλαμβανομένων των βακτηρίων και των ιών.

Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι ηλικιωμένοι, είναι πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις και αυτοάνοσα και φλεγμονώδη νοσήματα. Μια ανισορροπία στη μικροχλωρίδα του εντέρου (δυσβίωση) σχετίζεται με πολλές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία.

Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι η σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου αλλάζει καθώς περνούν τα χρόνια. Επιπλέον, η διατροφή και η άσκηση διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύνθεσης και της ποικιλομορφίας της μικροχλωρίδας του εντέρου.

Οι επιστήμονες προχώρησαν σε ανασκόπηση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας για να εξετάσουν τον αντίκτυπο της διατροφής και της άσκησης στη μικροχλωρίδα του εντέρου και τις λειτουργίες της σε ηλικιωμένους.

Επίδραση της διατροφής στη γήρανση της μικροχλωρίδας του εντέρου

Η διατροφή είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που ευθύνονται για τη ρύθμιση της σύνθεσης και της ποικιλομορφίας της μικροχλωρίδας του εντέρου. Τα άτομα που κατοικούν σε διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες, παρουσιάζουν σημαντικές παραλλαγές στη δομή της μικροχλωρίδας του εντέρου λόγω των διαφορών στις διατροφικές τους συνήθειες.

Στους κατοίκων μη δυτικών χωρών που έχουν μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει παρατηρηθεί απώλεια της μικροβιακής ποικιλομορφίας. Ομοίως, οι εμπλουτισμένες με γαλακτωματοποιητές τροφίμων δίαιτες, είναι γνωστό ότι αλλάζουν τη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου, η οποία στη συνέχεια προκαλεί φλεγμονή χαμηλού βαθμού.

Τα διαιτητικά μακρο- και μικροθρεπτικά συστατικά αφομοιώνονται στο γαστρεντερικό σωλήνα και οι μεταβολίτες απορροφώνται μέσω του εντερικού βλεννογόνου στην κυκλοφορία του αίματος.

Η μικροχλωρίδα του εντέρου παίζει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση της πέψης και της απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δίαιτες χωρίς υγιεινά θρεπτικά συστατικά μπορούν να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα στην υγεία, αλλάζοντας τη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου.

Είναι γνωστό ότι μια διατροφή που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και χαμηλή σε θερμίδες, συμβάλλει στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, σε αντίθεση με μια διατροφή πλούσια σε λιπαρά και φτωχή σε φυτικές ίνες, η οποία συμβάλλει στο αντίθετο.

Η δυτικού τύπου διατροφή, η οποία έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και υψηλή σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι, αυξάνει σημαντικά τα βακτήρια που απελευθερώνουν ενδοτοξίνες, οι οποίες προκαλούν ανοσολογικές αποκρίσεις μέσω μοριακών μοτίβων που σχετίζονται με παθογόνα.

Αντίθετα, η μεσογειακή διατροφή που περιέχει υψηλές ποσότητες λαχανικών, φρούτων, ξηρών καρπών, φυτικών ινών, ελαιόλαδου και κόκκινου κρασιού, μπορεί να αυξήσει την βακτηριακή κοινότητα που παράγει ωφέλιμους μεταβολίτες, συμπεριλαμβανομένων των λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας (SCFAs).

Στους ηλικιωμένους παρατηρούνται αλλαγές στην όρεξη, στην ικανότητα πέψης, στην ευαισθησία σε κάποια τρόφιμα ή στην πρόσβαση σε σωστή διατροφή. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι καταναλώνουν λιγότερες από τις συνιστώμενες ποσότητες βιταμινών και μετάλλων ζωτικής σημασίας για τις αντιφλεγμονώδεις αποκρίσεις και τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι η μείωση της κατανάλωσης πρωτεΐνης προκαλεί διάφορες επιπλοκές στην υγεία, όπως είναι η απώλεια μυϊκής μάζας.

Στους ηλικιωμένους, οι αλλαγές στα διατροφικά πρότυπα προκαλούν δυσβίωση της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη μικροβιακή ποικιλομορφία και μικρόβια που παράγουν βουτυρικό και αυξημένα αναερόβια μικρόβια. Αυτές οι αλλαγές οδηγούν στην ανάπτυξη χρόνιας, χαμηλού βαθμού φλεγμονής, η οποία είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα πολλών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

Έχει βρεθεί ότι κάποια προβιοτικά αυξάνουν την ανάπτυξη ωφέλιμων βακτηρίων και μειώνουν την ανάπτυξη των επιβλαβών βακτηρίων στους ηλικιωμένους. Ομοίως, οι πρεβιοτικοί γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες έχει βρεθεί ότι αποκαθιστούν τη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου και μειώνουν τη φλεγμονή στους ηλικιωμένους.

Χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να κατανοηθεί ο βαθμός στον οποίο τα διατροφικά πρότυπα μπορούν να επηρεάσουν τη δομή και τη λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου. Απαιτούνται επίσης καλά ελεγχόμενες δοκιμές για τον εντοπισμό αποτελεσματικών διατροφικών παρεμβάσεων που μπορούν να βελτιώσουν τη συνολική υγεία των γερασμένων πληθυσμών, ρυθμίζοντας τη μικροχλωρίδα του εντέρου.

Επίδραση της άσκησης στη γήρανση της μικροχλωρίδας του εντέρου

Η τακτική σωματική δραστηριότητα βελτιώνει την καρδιοαναπνευστική ικανότητα και τη γενική υγεία μειώνοντας τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων (καρδιαγγειακά και μεταβολικά νοσήματα) και τη θνησιμότητα από κάθε αιτία. Στους ηλικιωμένους, η φλεγμονή και η γήρανση του ανοσοποιητικού, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες ανάπτυξης πολλών παθήσεων που σχετίζονται με υψηλά ποσοστά θνησιμότητας. Η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο αυτών των ασθενειών μειώνοντας τη χρόνια, χαμηλού βαθμού φλεγμονή, βελτιώνοντας τις λειτουργίες του ανοσοποιητικού και αυξάνοντας την αυτοφαγία (μια κυτταρική διαδικασία για την απομάκρυνση των περιττών κυττάρων).

Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η τακτική άσκηση επηρεάζει τη σύνθεση και την ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου. Ωστόσο, λόγω έλλειψης στοιχείων, αυτές οι μελέτες δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν οριστικά τους μηχανισμούς και τον βαθμό στον οποίο η άσκηση επηρεάζει τη μικροχλωρίδα του εντέρου.

Σε αυτό το πλαίσιο, μια καλά ελεγχόμενη μελέτη σε ζώα, έδειξε ότι έξι εβδομάδες εθελοντικού τρεξίματος σε τροχό μείωσε την ποικιλία των βακτηρίων του εντέρου σε νεαρά ποντίκια, συγκριτικά με το τρέξιμο σε διάδρομο ή την καθιστική ζωή. Από την άλλη, τα ποντίκια που έτρεχαν σε διάδρομο, παρουσίασαν μεγαλύτερη ποικιλομορφία βακτηρίων που παράγουν ενδοτοξίνες και σχετίζονται με παθολογίες του γαστρεντερικού σωλήνα.

Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι η άσκηση θα μπορούσε να έχει τόσο ευεργετικές όσο και επιβλαβείς επιπτώσεις στη μικροχλωρίδα του εντέρου, ανάλογα με τον τύπο του ερεθίσματος.

Μελέτες σε επαγγελματίες αθλητές ράγκμπι, έχουν δείξει ότι η άσκηση αυξάνει τη λειτουργική ικανότητα της μικροχλωρίδας του εντέρου. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι το επίπεδο καρδιοαναπνευστικής ικανότητας των αθλητών συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη σύνθεση και την ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου. Τέλος, έχει παρατηρηθεί άμεση συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου καρδιοαναπνευστικής ικανότητας και των γονιδίων που σχετίζονται με το εντερικό μικροβίωμα.

Με βάση τα ευρήματα αυτών των μελετών, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν την ανάγκη για περισσότερες διαχρονικές μελέτες για να κατανοήσουν σε ποιο βαθμό η άσκηση ρυθμίζει τη μικροχλωρίδα του εντέρου και το αποτέλεσμα αυτών των τροποποιήσεων, ειδικά σε ηλικιωμένους πληθυσμούς.

Πηγή: Frontiers in Sports and Active Living