Πέφτετε ψυχολογικά όταν παίρνετε αντιβιοτικά; Τι μπορεί να σας συμβαίνει

Έρευνες δείχνουν ότι τα αντιβιοτικά μπορεί να συνδέονται με την κατάθλιψη, πιθανώς λόγω της επίδρασής τους στο μικροβίωμα του εντέρου και στη χημεία του εγκεφάλου. Πόσο ισχυρή είναι όμως αυτή η σύνδεση; Και πρέπει να ανησυχείτε εάν παίρνετε αντιβιοτικά;

Αυτό το άρθρο αναλύει τι λένε οι σχετικές μελέτες για τα αντιβιοτικά και την κατάθλιψη, τις απόψεις ειδικών επί του θέματος και πώς να προστατεύσετε την ψυχική σας υγεία κατά τη χρήση αντιβιοτικών.

Πώς μπορούν τα αντιβιοτικά να συμβάλλουν στην κατάθλιψη

1. Η σύνδεση εντέρου-εγκεφάλου

Το έντερό σας περιέχει τρισεκατομμύρια βακτήρια που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πέψη, το ανοσοποιητικό, ακόμη και στη ρύθμιση της διάθεσης.

Αυτή η σχέση μεταξύ της υγείας του εντέρου και της ψυχικής υγείας είναι γνωστή ως άξονας εντέρου-εγκεφάλου: οι διαταραχές στα βακτήρια του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, οι οποίοι ρυθμίζουν τη διάθεση.

2. Τι λένε οι έρευνες

Αρκετές μελέτες υποδηλώνουν πιθανή σχέση μεταξύ αντιβιοτικών και κατάθλιψης:

• Μια ανασκόπηση του 2022 διαπίστωσε ότι τα άτομα που έπαιρναν αντιβιοτικά είχαν υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους: όσους περισσότερους κύκλους αντιβιοτικών έπαιρναν, τόσο υψηλότερος ήταν ο κίνδυνος.
• Ορισμένα αντιβιοτικά, όπως οι φθοριοκινολόνες και οι πενικιλίνες, συσχετίστηκαν πιο έντονα με αλλαγές στην ψυχική υγεία.
• Μια μελέτη του 2019 παρατήρησε ότι η χρήση αντιβιοτικών άλλαξε την μικροχλωρίδα του εντέρου, επηρεάζοντας τη συναισθηματική επεξεργασία και αυξάνοντας τα αρνητικά συναισθήματα.

Γνώμες ειδικών: Πρέπει να ανησυχείτε;

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, αλλά η υπερβολική χρήση πρέπει να αποφεύγεται:

• Οι ψυχίατροι και οι ερευνητές του μικροβιώματος συνιστούν την υποστήριξη της υγείας του εντέρου κατά τη διάρκεια και μετά τη χρήση αντιβιοτικών για την ελαχιστοποίηση τυχόν παρενεργειών, που σχετίζονται με τη διάθεση.
• Η δρ. Valerie Taylor, ειδικός στην υγεία του εντέρου-εγκεφάλου, προτείνει ότι μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και προβιοτικά μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της ισορροπίας στο μικροβίωμα του εντέρου και ενδεχομένως στην μείωση των κινδύνων για την ψυχική υγεία.

Πώς να προστατεύσετε την ψυχική σας υγεία κατά την λήψη αντιβιοτικών

Εάν χρειάζεται να πάρετε αντιβιοτικά, αλλά ανησυχείτε για τον αντίκτυπό τους στην ψυχική σας διάθεση, ακολουθούν ορισμένες στρατηγικές που υποστηρίζονται από ειδικούς:

• Πάρτε προβιοτικά – Τα προβιοτικά (σε τροφές ή συμπληρώματα) που έχουν υποστεί ζύμωση όπως το γιαούρτι, το κεφίρ και το kimchi βοηθούν στην αποκατάσταση υγιών βακτηρίων του εντέρου.
• Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών – Τροφές όπως η βρώμη, οι μπανάνες και τα όσπρια τροφοδοτούν τα καλά βακτήρια του εντέρου και υποστηρίζουν την πέψη.
• Αποφύγετε την περιττή χρήση αντιβιοτικών – Λαμβάνετέ τα μόνο όταν σας συνταγογραφούνται και αποφύγετε τη χρήση τους για ιογενείς λοιμώξεις, όπως κρυολόγημα ή γρίπη.
• Διαχειριστείτε το άγχος – Το χρόνιο στρες επηρεάζει την υγεία του εντέρου, επομένως πρακτικές όπως ο διαλογισμός και η βαθιά αναπνοή μπορεί να είναι χρήσιμες.
• Κοιμηθείτε αρκετά και ασκηθείτε – Και τα δύο είναι ζωτικής σημασίας για τη ρύθμιση της διάθεσης και την υποστήριξη της υγείας του εντέρου.

Συχνές ερωτήσεις

“Πόσο διαρκούν οι αλλαγές στη διάθεση από τα αντιβιοτικά;”

Οι περισσότερες αλλαγές διάθεσης υποχωρούν μετά τη διακοπή των αντιβιοτικών, αλλά μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες για να εξισορροπηθούν τα βακτήρια του εντέρου. Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε προβιοτικά και η τήρηση μιας υγιεινής διατροφής μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση της ανάρρωσης.

“Είναι κάποια αντιβιοτικά χειρότερα για την ψυχική υγεία από άλλα;”

Ναι, μελέτες υποδεικνύουν ότι οι φθοριοκινολόνες (π.χ. σιπροφλοξασίνη) και οι πενικιλίνες μπορεί να έχουν ισχυρότερους δεσμούς με τις αλλαγές της διάθεσης. Οι τετρακυκλίνες και οι μακρολίδες (π.χ. η αζιθρομυκίνη) φαίνεται να έχουν χαμηλότερο κίνδυνο, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα επ’ αυτού.

“Να σταματήσω τα αντιβιοτικά εάν αισθάνομαι να πέφτω ψυχολογικά;”

ΟΧΙ. Ποτέ μην σταματάτε οποιαδήποτε συνταγογραφημένη φαρμακευτική αγωγή χωρίς τη σύμφωνη γνώμη γιατρού. Εν προκειμένω, κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στα αντιβιοτικά και να επιδεινώσει λοιμώξεις. Εάν παρατηρήσετε αλλαγές στη διάθεση, μιλήστε με τον γιατρό σας για το εάν πρέπει να ολοκληρώσετε την αντιβιοτική θεραπεία ή να αλλάξετε σε ένα διαφορετικό αντιβιοτικό.

Σύνοψη

Αν και τα αντιβιοτικά είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση των λοιμώξεων, έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, πιθανώς επειδή διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου.

Βασικά συμπεράσματα:

• Τα αντιβιοτικά μπορεί να επηρεάσουν την λειτουργία των νευροδιαβιβαστών, αλλάζοντας τα βακτήρια του εντέρου και οδηγώντας σε αλλαγές της διάθεσης σε ορισμένα άτομα.
• Ορισμένοι τύποι αντιβιοτικών (όπως οι φθοριοκινολόνες) μπορεί να έχουν ισχυρότερη σχέση με την κατάθλιψη και το άγχος.
• Η λήψη προβιοτικών, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες και η αποφυγή της άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της ψυχικής σας υγείας.
• Εάν παρουσιάσετε αλλαγές στη διάθεση κατά την λήψη αντιβιοτικών, συμβουλευτείτε γιατρό και μην σταματήσετε αυθαίρετα τη θεραπεία σας.

Πηγές:
businessinsider.com
healthline.com
ncbi.nlm.nih.gov
pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
universiteitleiden.nl