Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Τι είναι η εξέταση άγχους & ποιους ενήλικες αφορά

Έχοντας αυτό υπόψη, η Ειδική Ομάδα Υπηρεσιών Πρόληψης των ΗΠΑ (USPSTF) συνιστά τώρα στους γιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης να υποβάλουν τακτικά τους ενήλικες κάτω των 65 ετών χωρίς συμπτώματα άγχους, σε έλεγχο για αγχώδεις διαταραχές.

Στο παρελθόν οι συστάσεις αφορούσαν παιδιά και εφήβους ηλικίας 12 έως 18 ετών για εξέταση άγχους, στο πλαίσιο εξετάσεων ρουτίνας.

Οι ειδικοί συνιστούν την εξέταση στους κάτω των 65, επειδή τα οφέλη του ελέγχου υπερισχύουν κάθε πιθανής βλάβης.

Στα οφέλη περιλαμβάνεται η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μιας αγχώδους διαταραχής. Ένας πιθανός κίνδυνος από την άλλη, είναι η μη ακριβής διάγνωση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιττή παρακολούθηση και θεραπεία.

Η εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει σύντομα ερωτηματολόγια σχετικά με τους φόβους και τις ανησυχίες του ατόμου και πώς παρεμβαίνουν στην καθημερινότητά του.

«Ο έλεγχος άγχους μπορεί να ενσωματωθεί στην υγειονομική περίθαλψη. Σε κάθε επίσκεψη στο γιατρό, αυτός μπορεί να σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με το άγχος και την ψυχική υγεία», λέει η Thea Gallagher, ψυχίατρος και κλινική ψυχολόγος στο Τμήμα Ψυχιατρικής στο Νοσοκομείο NYU Langone Health. «Το κάνουμε ήδη για τη σωματική υγεία. Πρέπει να το κάνουμε και για την ψυχική. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να εντοπίσει πολλά συμπτώματα που δεν θεωρείτε ότι σχετίζονται με το άγχος. Για παράδειγμα, προβλήματα ύπνου, νευρικότητα, ευερεθιστότητα μπορεί να είναι σημάδια ανησυχίας ή άγχους. Αυτά μπορεί να βλάψουν την καθημερινή λειτουργία ενός ατόμου» τονίζει.

Η ανασκόπηση που οδηγεί στις νέες συστάσεις ξεκίνησε πριν από την πανδημία. Οι υπεύθυνοι τονίζουν ωστόσο, ότι οι οδηγίες είναι επίκαιρες λόγω των προβλημάτων ψυχικής υγείας που προέκυψαν από την πανδημία.

Με βάση τα ευρήματα του προσυμπτωματικού ελέγχου, οι γιατροί πρωτοβάθμιας φροντίδας μπορούν να παραπέμψουν κάποιον για λεπτομερή εξέταση από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

«Η Ομάδα Υπηρεσιών Πρόληψης διαπίστωσε ότι “χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να εισηγηθεί υπέρ ή κατά του προσυμπτωματικού ελέγχου για άγχος σε ενήλικες άνω των 65 ετών”», δήλωσε ο Δρ. Christopher Dennis, επικεφαλής του ομίλου υπηρεσιών υγείας Landmark Health.

«Σύμφωνα με την εμπειρία μας, ο έλεγχος όλων των ασθενών, συμπεριλαμβανομένων των άνω των 65 ετών, είχε εντοπίσει προηγουμένως άγνωστες και ιάσιμες παθήσεις. Αυτό μας επιτρέπει να συστήνουμε στους ασθενείς θεραπεία και να παρακολουθούμε την πρόοδό τους» προσθέτει.

Τι είναι το άγχος;

«Το να βιώνει κάποιος περιστασιακό άγχος είναι φυσιολογικό κομμάτι της ζωής», λέει ο Dennis. «Ωστόσο, τα άτομα με αγχώδεις διαταραχές έχουν συχνά έντονη, υπερβολική και επίμονη ανησυχία και φόβο για καθημερινές καταστάσεις. Οι αγχώδεις διαταραχές συχνά περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενα επεισόδια ξαφνικού ή έντονου άγχους και φόβου ή τρόμου που κορυφώνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Αυτά τα συναισθήματα άγχους και πανικού παρεμβαίνουν στις καθημερινές δραστηριότητες, είναι δύσκολο να ελεγχθούν, είναι δυσανάλογα με τον πραγματικό κίνδυνο και μπορεί να διαρκέσουν πολύ».

Υπάρχουν διάφοροι τύποι άγχους, όπως:

• Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
• Διαταραχή πανικού
• Κοινωνική φοβία ή κοινωνικό άγχος
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες
• Φοβίες

Κάθε τύπος άγχους έχει μοναδικά συμπτώματα, όπως υπερβολικούς, έντονους ή παράλογους φόβους.

Τα επεισόδια άγχους εκδηλώνονται με τρέμουλο, εφίδρωση, πόνο στο στήθος και αυξημένους καρδιακούς παλμούς.

Ένα άτομο μπορεί να πάσχει από επίμονο χαμηλής έντασης φόβο ή ανησυχία που το εμποδίζει να απολαύσει ή να συμμετέχει σε συγκεκριμένες δραστηριότητες.

Οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει ακόμη την ακριβή αιτία του άγχους, αλλά πιστεύουν ότι είναι ένας συνδυασμός φυσικών, συναισθηματικών και γενετικών παραγόντων, όπως:

• Στρες
• Οικογενειακό ιστορικό άγχους ή άλλων διαταραχών ψυχικής υγείας
• Παθήσεις όπως η κατάθλιψη, η καρδιαγγειακή νόσος ή ο διαβήτης
• Προηγούμενο τραύμα ή κακοποίηση
• Κατάχρηση ουσιών
• Διαρκείς αγχωτικές καταστάσεις, όπως οι επαγγελματικοί κίνδυνοι

Θεραπείες άγχους

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες διερευνούν πώς συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τον φόβο και τα συναισθήματα, μπορούν να συμβάλουν στις αγχώδεις διαταραχές.

Υπάρχουν πολύ αποτελεσματικές θεραπείες για το άγχος, όπως:

• Ψυχοθεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας έκθεσης και της γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας.
• Τεχνικές μείωσης του στρες όπως η ενσυνειδητότητα (mindfulness), ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής.
• Φαρμακευτική αγωγή.
• Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως ο επαρκής ύπνος, η τακτική άσκηση, η υγιεινή διατροφή και η αποφυγή του αλκοόλ, της καφεΐνης και του καπνίσματος, μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους.

Πηγή: healthline