Ποια καθημερινά χημικά στο σπίτι προκαλούν εγκεφαλικές βλάβες

Αυτές οι χημικές ουσίες, που βρίσκονται σε απολυμαντικά, καθαριστικά, προϊόντα μαλλιών, έπιπλα και υφάσματα, ενδεχομένως συνδέονται με εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, όπως η πολλαπλή σκλήρυνση και ο αυτισμός, αναφέρουν οι ερευνητές.

Τι είδους βλάβη προκαλείται στον εγκέφαλο

Μερικές χημικές ουσίες επηρεάζουν συγκεκριμένα τα ολιγοδενδροκύτταρα (oligodendrocytes) του εγκεφάλου, έναν εξειδικευμένο τύπο κυττάρου που παράγει την προστατευτική μόνωση, η οποία τυλίγει τα νευρικά κύτταρα, είπαν οι ερευνητές.

“Η απώλεια ολιγοδενδροκυττάρων αποτελεί τη βάση της πολλαπλής σκλήρυνσης και άλλων νευρολογικών ασθενειών”, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής, δρ. Paul Tesar, διευθυντής του Ινστιτούτου Γλοιακής Επιστήμης του πανεπιστημίου Case Western Reserve, στο Κλίβελαντ.

Για παράδειγμα, η πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζεται λόγω διάσπασης της μυελίνης, του προστατευτικού περιβλήματος γύρω από τα νευρικά κύτταρα.

“Δείξαμε ότι συγκεκριμένες χημικές ουσίες σε καταναλωτικά προϊόντα μπορούν να βλάψουν άμεσα τα ολιγοδενδροκύτταρα, αντιπροσωπεύοντας έναν μέχρι τώρα μη αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου για νευρολογική νόσο”, είπε ο δρ. Tesar.

Ποια χημικά σε σπιτικά προϊόντα πλήττουν τον εγκέφαλο

Για τη μελέτη, ο Tesar και οι συνεργάτες του ανέλυσαν την επίδραση περισσότερων από 1.800 χημικών ουσιών σε αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα.

Εντόπισαν δύο κατηγορίες χημικών ουσιών που βλάπτουν τα ολιγοδενδροκύτταρα:

• οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά φλόγας και
• ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου

Ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου (quaternary ammonium) υπάρχουν σε πολλά προϊόντα προσωπικής φροντίδας και απολυμαντικά, ενώ οργανοφωσφορικά (organophosphate) επιβραδυντικά φλόγας βρίσκονται σε πολλά ηλεκτρονικά είδη και έπιπλα, ανέφεραν οι ερευνητές.

Εργαστηριακές δοκιμές έδειξαν ότι τα προϊόντα τεταρτοταγούς αμμωνίου προκαλούν το θάνατο των ολιγοδενδροκυττάρων, ενώ τα επιβραδυντικά φλόγας εμποδίζουν την ωρίμανση αυτών των εγκεφαλικών κυττάρων.

Αυτές οι κατηγορίες χημικών ουσιών κατέστρεψαν επίσης τα ολιγοδενδροκύτταρα στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο ποντικιών εργαστηρίου, βρήκαν ερευνητές.

Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Neuroscience.

Τι είπαν οι ερευνητές

“Βρήκαμε ότι τα ολιγοδενδροκύτταρα -αλλά όχι άλλα εγκεφαλικά κύτταρα- είναι πολύ ευάλωτα σε ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου και οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά φλόγας. Η κατανόηση της ανθρώπινης έκθεσης σε αυτές τις χημικές ουσίες ίσως εξηγεί κάποιους κρίκους που λείπουν στον τρόπο με τον οποίο προκύπτουν ορισμένες νευρολογικές ασθένειες”, δήλωσε η ερευνήτρια Erin Kon, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Ιατρικών Επιστημόνων του ίδιου πανεπιστημίου.

Αυτά τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά επειδή τα απολυμαντικά που περιέχουν ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου εξαπλώθηκαν ακόμα περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, καθώς είναι πολύ αποτελεσματικά στην εξόντωση των ιών, σημείωσαν οι ερευνητές.

Ωστόσο, πρόσθεσαν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να επαληθευτεί μια σχέση αιτίας-αποτελέσματος μεταξύ τέτοιων χημικών ουσιών και κάποιων εκφυλιστικών ασθενειών του εγκεφάλου στον άνθρωπο.

“Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι είναι απαραίτητος ο πιο ολοκληρωμένος έλεγχος των επιπτώσεων αυτών των κοινών οικιακών χημικών ουσιών στην υγεία του εγκεφάλου. Ελπίζουμε ότι το έργο μας θα συμβάλει σε τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με ρυθμιστικά μέτρα ή παρεμβάσεις συμπεριφοράς για την ελαχιστοποίηση της έκθεσης σε χημικές ουσίες και την προστασία της ανθρώπινης υγείας”, είπε ο δρ. Tesar.

Πηγή: healthday.com