Πού οφείλονται τα νευρολογικά συμπτώματα της μακράς Covid

Ερευνητές από το κέντρο Helmholtz του Μονάχου και το Ludwig-Maximilians-Universität (LMU) αποκάλυψαν μια πιθανή εξήγηση για τα νευρολογικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη Long COVID.

Η μελέτη τους αποκαλύπτει ότι η πρωτεΐνη ακίδα SARS-CoV-2 μπορεί να παραμείνει στα προστατευτικά στρώματα του εγκεφάλου (τις μήνιγγες) και στο μυελό των οστών του κρανίου για έως και τέσσερα χρόνια μετά τη μόλυνση.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια φλεγμονή και να αυξήσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών παθήσεων.

Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι τα εμβόλια mRNA COVID-19 μειώνουν σημαντικά τη συσσώρευση της πρωτεΐνης ακίδας στον εγκέφαλο.

Παρά τη μείωση ωστόσο, οι πρωτεΐνες που παραμένουν στο κρανίο και τις μήνιγγες μετά τη μόλυνση, θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχο νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων για τον μετριασμό των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων.

Η πρωτεΐνη ακίδα συσσωρεύεται στον εγκέφαλο

Μια νέα τεχνική απεικόνισης με τεχνητή νοημοσύνη που αναπτύχθηκε από τους ερευνητές, παρέχει νέες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2 επηρεάζει τον εγκέφαλο. Η μέθοδος καθιστά τα όργανα και τα δείγματα ιστών διαφανή, επιτρέποντας την τρισδιάστατη απεικόνιση κυτταρικών δομών, μεταβολιτών και, στην προκειμένη περίπτωση, ιικών πρωτεϊνών.

Χρησιμοποιώντας αυτή την τεχνολογία, οι ερευνητές αποκάλυψαν προηγουμένως μη ανιχνεύσιμες κατανομές της πρωτεΐνης ακίδας σε δείγματα ιστών από ασθενείς με COVID-19 και ποντίκια.

Η μελέτη αποκάλυψε σημαντικά αυξημένες συγκεντρώσεις της πρωτεΐνης ακίδας στο μυελό των οστών και τις μήνιγγες του κρανίου, ακόμη και χρόνια μετά τη μόλυνση. Η πρωτεΐνη ακίδα συνδέεται με τους λεγόμενους υποδοχείς ACE2, οι οποίοι υπάρχουν σε αφθονία σε αυτές τις περιοχές.

«Αυτό μπορεί να καθιστά αυτούς τους ιστούς ιδιαίτερα ευάλωτους στη μακροχρόνια συσσώρευση της πρωτεΐνης ακίδας. Τα δεδομένα μας υποδηλώνουν επίσης ότι η επίμονη πρωτεΐνη ακίδα spike στα όρια του εγκεφάλου μπορεί να συμβάλει στις μακροπρόθεσμες νευρολογικές επιπτώσεις της COVID-19 και της Long COVID. Αυτό περιλαμβάνει την επιτάχυνση της γήρανσης του εγκεφάλου, που ενδεχομένως οδηγεί σε απώλεια πέντε έως δέκα ετών υγιούς εγκεφαλικής λειτουργίας στα προσβεβλημένα άτομα», λένε οι ερευνητές.

Επίδραση του εμβολιασμού στα επίπεδα της πρωτεΐνης ακίδας

Ανακάλυψαν επίσης ότι το εμβόλιο της BioNTech/Pfizer κατά της COVID-19 μειώνει σημαντικά τη συσσώρευση της πρωτεΐνης ακίδας στον εγκέφαλο. Δεν διερευνήθηκαν άλλα εμβόλια mRNA ή τύποι εμβολίων, όπως εμβόλια με βάση φορείς ή πρωτεΐνες. Τα ποντίκια που εμβολιάστηκαν με το εμβόλιο mRNA εμφάνισαν χαμηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης ακίδας τόσο στον εγκεφαλικό ιστό όσο και στον μυελό των οστών του κρανίου σε σύγκριση με τα μη εμβολιασμένα ποντίκια. Ωστόσο, η μείωση ήταν περίπου 50%, αφήνοντας υπολειμματική πρωτεΐνη ακίδα που συνεχίζει να αποτελεί τοξικό κίνδυνο για τον εγκέφαλο.

Προκλήσεις και πρόοδοι στη θεραπεία της Long COVID

Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 50-60% του πληθυσμού έχει μολυνθεί από τον COVID-19, ενώ το 5-10% εμφανίζει Long COVID. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 400 εκατομμύρια ανθρώπους που μπορεί να φέρουν σημαντικές ποσότητες της πρωτεΐνης ακίδας.
«Αυτό δεν είναι απλώς ένα ατομικό ζήτημα υγείας – είναι μια κοινωνική πρόκληση. Η μελέτη μας δείχνει ότι τα εμβόλια mRNA μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο μακροχρόνιων νευρολογικών συνεπειών και προσφέρουν σημαντική προστασία. Ωστόσο, οι λοιμώξεις μπορούν να εμφανιστούν μετά τον εμβολιασμό, οδηγώντας σε επίμονες πρωτεΐνες στο σώμα. Αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνια φλεγμονή του εγκεφάλου και αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων και άλλων εγκεφαλικών κακώσεων, γεγονός που θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια δημόσια υγεία και στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης παγκοσμίως».

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cell Host & Microbe.