Πως προσέχουμε την καρδιά μας στις γιορτές

Παρά το εορταστικό κλίμα και την ευχάριστη διάθεση οι αλλαγές στις συνήθειες του τρόπου ζωής κατά την περίοδο των εορτών μπορεί να συνοδεύονται από υγιεινό-διαιτητικές παρεκτροπές που «κρύβουν» κινδύνους.

Η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, γλυκόζης, κρέατος, αλκοόλης και κατά περίπτωση η μείωση της σωματικής δραστηριότητας, μπορεί να αυξήσει το σωματικό βάρος, να απορρυθμίσει της τιμές σακχάρου στου ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και βέβαια να απορρυθμίσει το συνολικό καρδιο-μεταβολικό «προφίλ».

Όσον αφορά την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων η προσοχή μας έχει στραφεί τα τελευταία χρόνια στη μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος υπολογίζεται βάση έτοιμων εφαρμογών που λαμβάνουν υπόψη, την ηλικία, το φύλο, το κάπνισμα, την υπέρταση και τα επίπεδα χοληστερόλης.

Αν υπάρχει τεκμηριωμένη καρδιαγγειακή νόσος ή ΣΔ για πάνω από 10 έτη ο καρδιαγγειακός κίνδυνος είναι πολύ υψηλός και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και πλέον επιθετική ρύθμιση-μείωση των παραγόντων κινδύνου.

Η μείωση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου επιτυγχάνεται με τη μείωση κάθε ενός ξεχωριστά παράγοντα κινδύνου ώστε συνολικά ο καρδιαγγειακός κίνδυνος να είναι μικρός. Είναι σημαντικό λοιπόν να αντιμετωπίσουμε το κάπνισμα, την υπέρταση, το ΣΔ και την υπερλιπιδαιμία. Ειδικά για την υπερλιπιδαιμία τα επίπεδα στόχου της LDL χοληστερόλης (ή διαφορετικά «οι φυσιολογικές τιμές») κρίνονται κατά περίπτωση ανάλογα με το συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Ο καλύτερος διατροφικά τρόπος να επιτύχουμε ένα καλό λιπιδαιμικό προφίλ είναι η μεσογειακή δίαιτα, πλούσια σε όσπρια, ψάρια, ελαιόλαδο, φρούτα και λαχανικά. Είναι σημαντική επίσης η αποφυγή τροφών που περιέχουν κορεσμένα λιπαρά οξέα και η κατανάλωση αλκοόλης να περιορίζεται σε λιγότερα από 100gr την εβδομάδα ή όχι πάνω από ένα ποτήρι την ημέρα.

Ο ελεύθερος χρόνος των εορτών μπορεί επίσης να μας δώσει την ευκαιρία να ξεκινήσουμε κάποια δραστηριότητα που μπορεί να συμβάλει και στην απώλεια θερμίδων, και στη ρύθμιση του σωματικού βάρους όπως και στην τροποποίηση παραγόντων κινδύνου ιδιαίτερα των επιπέδων γλυκόζης ορού και των λιπιδίων.

Οι εξετάσεις για τα επίπεδα των λιπιδίων περιλαμβάνουν μέτρηση της LDL χοληστερόλης, της HDL χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και της απολιποπρωτεινης Β. Κυρίως μας ενδιαφέρει η LDL ή «κακή χοληστερόλη». Ανάλογα με το πόσους παράγοντες κινδύνου έχει ένας ασθενής θα πρέπει οι τιμές να είναι κάτω από 100 όταν είναι ενδιάμεσου κινδύνου, κάτω από 70 όταν είναι υψηλού κινδύνου και κάτω από 55 όταν είναι πολύ υψηλού κινδύνου ή έχει τεκμηριωμένη καρδιαγγειακή νόσο.

Για τα τριγλυκερίδια όταν είναι αυξημένα >200mg/dl, συνήθως δίνουμε πρώτα φάρμακα για να αντιμετωπίσουμε την LDL χοληστερόλη και μόνο αν παραμένουν υψηλά δίνουμε και ειδικά φάρμακα για τα τριγλυκερίδια (φιμπράτες).

Τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί και ο ρόλος της λιποπρωτείνης Lp(α) στον καρδιαγγειακό κίνδυνο τα επίπεδα της οποίας καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό γενετικά. Ατομα υψηλού κινδύνου πρέπει να μετρούνται τουλάχιστο μία φορά (υψηλά επίπεδα να θεωρούνται τιμές > 50mg/dl ή > 125nmol/L).

Η περίοδος ανάπαυσης των εορτών ίσως είναι λοιπόν η ευκαιρία να εξετάσουμε την υγεία μας, να αναθεωρήσουμε τους στόχους μας και τις συνήθειες του τρόπου ζωής και να υιοθετήσουμε τρόπους ζωής και διατροφής πλέον επωφελείς για την υγεία μας.

Γεράσιμος Σιάσος, Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Καθηγητής Καρδιολογίας, Γ’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»