Σε τι ηλικία ξεκινάει η σχιζοφρένεια: Προειδοποιητικά σημάδια

Οι άνδρες συνήθως διαγιγνώσκονται στα τέλη της εφηβείας έως τις αρχές των 20, ενώ οι γυναίκες συνήθως διαγιγνώσκονται από τις αρχές των 20 έως τις αρχές των 30.

Έρευνες δείχνουν ότι ένας συνδυασμός γενετικών, περιβαλλοντικών και χημικών (στον εγκέφαλο) παραγόντων συμβάλλει στην ανάπτυξη αυτής της ψυχικής διαταραχής.

Τυπική ηλικία έναρξης της σχιζοφρένειας

Η σχιζοφρένεια συνήθως διαγιγνώσκεται μεταξύ 16 και 30 ετών ή μετά την εμφάνιση του πρώτου επεισοδίου ψύχωσης. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα συμπτώματα αρχίζουν απαραίτητα εκείνη τη στιγμή.

Ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα πρόδρομης σχιζοφρένειας για εβδομάδες ή χρόνια προτού διαγνωστεί, επειδή αυτή η πρώτη φάση είναι δύσκολο να διακριθεί από τα φυσιολογικά “σκαμπανεβάσματα” της εφηβείας ή άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.

Υπάρχουν μερικές θεωρίες σχετικά με το γιατί η σχιζοφρένεια τείνει να εμφανίζεται κατά την ύστερη εφηβεία:

• Η ύστερη εφηβεία είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθιστώντας τον ιδιαίτερα ευάλωτο σε ψυχικές διαταραχές.
• Οι υποκείμενες γενετικές παραλλαγές (ανωμαλίες) του εγκεφάλου μπορεί να γίνουν πιο εμφανείς σε αυτό το αναπτυξιακό στάδιο.
• Οι ορμόνες που αλληλεπιδρούν με τα συστήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως το στρες, μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη σχιζοφρένειας.
• Η πειραματική ή τακτική χρήση ψυχοδραστικών ναρκωτικών κατά την εφηβεία, όπως η τακτική χρήση κάνναβης πριν από την ενηλικίωση, σχετίζεται με τη σχιζοφρένεια, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί αυτή η σχέση αιτίου-αποτελέσματος.

Σχιζοφρένεια πρώιμης έναρξης

Η σχιζοφρένεια πρώιμης έναρξης (EOS) αναφέρεται στη σχιζοφρένεια που διαγιγνώσκεται πριν από την ηλικία των 18 ετών. Είναι διαφορετική από τη σχιζοφρένεια που αναπτύσσεται πριν από την ηλικία των 13 ετών, γνωστή ως παιδική σχιζοφρένεια.

Σχιζοφρένεια όψιμης έναρξης

Η σχιζοφρένεια όψιμης έναρξης (LOS) διαγιγνώσκεται μετά την ηλικία των 40 ετών. Τυπικά αναπτύσσεται στις γυναίκες κατά τη διάρκεια των ετών της εμμηνόπαυσης ή μεταξύ 44 και 49 ετών. Ορισμένες έρευνες εκτιμούν ότι περίπου το 20% των ατόμων με σχιζοφρένεια έχουν καθυστερημένη έναρξη της ψυχικής διαταραχής, η πλειονότητα των οποίων είναι γυναίκες (αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε άνδρες).

Σε αντίθεση με την EOS ή την COS, τα συμπτώματα της LOS θα μπορούσαν επίσης να είναι πρόδρομα (πρώιμα συμπτώματα) άνοιας ή άλλων καταστάσεων. Επιπλέον, θα μπορούσαν να εμφανίζονταν σε κάποιο βαθμό για χρόνια προτού το άτομο αναζητήσει βοήθεια, πράγμα που σημαίνει ότι η έναρξη των συμπτωμάτων μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια.

Προειδοποιητικά σημάδια σχιζοφρένειας

Η πρόδρομη φάση της σχιζοφρένειας μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εντοπιστεί, επειδή δεν έχει τα θετικά (ψυχωτικά) συμπτώματα που είναι χαρακτηριστικά της ενεργού σχιζοφρένειας. Για παράδειγμα, τα πρώτα σημάδια μπορεί να περιλαμβάνουν αλλαγή φίλων, πτώση βαθμών στο σχολείο, προβλήματα ύπνου και ευερεθιστότητα, δηλαδή καταστάσεις που είναι κοινές και μη ειδικής συμπεριφοράς στους εφήβους.

Τα θετικά συμπτώματα περιλαμβάνουν παραισθήσεις (αντίληψη πραγμάτων που δεν υπάρχουν) και αυταπάτες (πεποιθήσεις που δεν είναι αληθινές).

Στο 25% περίπου των ασθενών, δεν υπάρχει διακριτή πρόδρομη φάση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν έγκαιρα προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να προσέχετε, κυρίως διότι μπορεί να απορριφθούν εύκολα ως κάτι άλλο.

Τα παιδιά είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν ακουστικές παραισθήσεις. Ωστόσο, συνήθως δεν αναπτύσσουν αυταπάτες ή διαστρεβλώσεις σκέψης μέχρι τα μέσα της εφηβείας.

Τα κοινά πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια της σχιζοφρένειας περιλαμβάνουν:

• Νευρικότητα και ανησυχία
• Κατάθλιψη
• Γενικευμένη ανησυχία
• Δυσκολίες σκέψης ή συγκέντρωσης
• Έλλειψη αυτοπεποίθησης
• Έλλειψη ενέργειας
• Σημαντική πτώση στην απόδοση στο σχολείο ή την εργασία
• Κοινωνική απομόνωση
• Κατάσταση ανησυχίας όταν είναι στον ίδιο χώρο με άλλους ανθρώπους
• Έλλειψη προσοχής ή φροντίδας για την προσωπική υγιεινή

Συμπτώματα σχιζοφρένειας

Δεν είναι ακριβώς σαφές το πώς αναπτύσσεται η σχιζοφρένεια, αν και φυσικοί, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν όλοι να επηρεάσουν την ευπάθεια ενός ατόμου να αναπτύξει σχιζοφρένεια. Κάποιο αγχωτικό ή τραυματικό γεγονός της ζωής μπορεί επίσης να προκαλέσει ένα ψυχωτικό επεισόδιο.

Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας περιλαμβάνουν:

• Ψευδαισθήσεις
• Παραισθήσεις
• Διαταραχή της σκέψης (ασυνήθιστοι τρόποι σκέψης)
• Μειωμένη έκφραση συναισθημάτων
• Μειωμένο κίνητρο για την επίτευξη στόχων
• Δυσκολία στις κοινωνικές σχέσεις
• Κινητική και γνωστική εξασθένηση

Πηγή: verywellhealth.com