Τα υπέρ και τα κατά του μεσημεριανού ύπνου

Και όμως, ο σύντομος ύπνος ενισχύει την συγκέντρωση, την παραγωγικότητα και τη δημιουργικότητα.

Κάποιες μελέτες ωστόσο, έχουν ρίξει σκιές στην θετική εικόνα αυτής της συνήθειας. Λένε ότι όποιος κοιμάται τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας για σύντομο χρονικό διάστημα, αυξάνει τον κίνδυνο για αρτηριακή πίεση και εγκεφαλικό.

Οι Κινέζοι υποστηρίζουν, βασιζόμενοι σε δεδομένα από τη Βρετανία, ότι ο συχνός ή τακτικός υπνάκος κατά τη διάρκεια της ημέρας αυξάνει κατά 12% τον κίνδυνο υπέρτασης και 24% τον κίνδυνο εγκεφαλικού σε σχέση με ανθρώπους που δεν έχουν αυτήν τη συνήθεια. Ένα άλλο εύρημα είναι ότι ανάμεσα στους τακτικούς θιασώτες αυτής της πρακτικής, ένα υψηλό ποσοστό είναι άνδρες με χαμηλό επίπεδο μόρφωσης και εισοδήματος, που καπνίζουν, πίνουν καθημερινά αλκοόλ, πάσχουν από αϋπνία, ή είναι νυχτερινοί τύποι.

Ο ερευνητής ύπνου από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, Μίχαελ Γκράντνερ, τονίζει ότι ο μεσημεριανός ύπνος από μόνος του δεν είναι επιβλαβής, αλλά «ο κακός ύπνος τη νύχτα σχετίζεται με κακή υγεία και ένας μεσημεριανός ύπνος δεν αρκεί για να το αντισταθμίσει».

Η μελέτη επιβεβαιώνει ευρήματα προηγούμενης μελέτης ότι «η αύξηση του μεσημεριανού ύπνου φαίνεται να συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για την υγεία της καρδιάς και άλλων προβλημάτων».

Επιπλέον, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο αυξανόμενος μεσημεριανός ύπνος θα μπορούσε να είναι πρώιμο σημάδι άνοιας, ειδικά εάν κάποιος κοιμάται αρκετά τη νύχτα.

Αυτό βέβαια δεν αποτελεί λόγο για να αποκλείσει κάποιος τη σιέστα από τη ζωή του. Γαλλική μελέτη έδειξε ότι ο μεσημεριανός ύπνος ενισχύει τη δημιουργικότητα.

Έλληνες ερευνητές παρατήρησαν ότι ένας ημίωρος ύπνος το μεσημέρι θα μπορούσε να προστατέψει από καρδιαγγειακές παθήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι δεν γίνεται πάνω από μια ή δύο φορές την εβδομάδα, όπως συμπληρώνει ελβετική έρευνα. Ιδιαίτερα οι νεότεροι φαίνεται να επωφελούνται από έναν υπνάκο κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Αμερικανική μελέτη έδειξε ότι αυτό έχει θετική επίδραση στη συγκέντρωση και τη μαθησιακή συμπεριφορά των εφήβων που οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι συχνά έχει μετατοπιστεί ο χρόνος ύπνου, δηλαδή πηγαίνουν για ύπνο αργά αλλά πρέπει να σηκωθούν νωρίς λόγω του σχολείου.

«Σε πολλές χώρες ο μεσημεριανός ύπνος λοιδορήθηκε», υποστηρίζει ο κεντρικός συγγραφέας της αμερικανικής έκθεσης από το Πανεπιστήμιο του Ντελαγουέρ. Εκεί θεωρείται μάλιστα σημάδι ψυχικής ωριμότητας. «Στην Κίνα, ο χρόνος της σιέστας είναι ενσωματωμένος στο πρόγραμμα μετά το γεύμα για πολλούς ενήλικες στη δουλειά και για μαθητές στο σχολείο».

Οι τρεις τύποι που χρειάζονται τη σιέστα

Δεν πρέπει να περιμένουμε θαύματα από ένα μεσημεριανό ύπνο, προτείνει άλλη μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Όπως γράφουν οι συγγραφείς στο περιοδικό «Sleep», ένας σύντομος μεσημεριανός ύπνος έχει μικρό όφελος για τις γνωστικές ικανότητες και, κυρίως, δεν θα αντιστάθμιζε μια νύχτα κακού ύπνου.

«Διαπιστώσαμε ότι οι σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι των 30 ή 60 λεπτών δεν είχαν μετρήσιμο αποτέλεσμα», συνοψίζει η κύρια συγγραφέας Κίμπερλι Φεν.

Ανεξαρτήτως πάντως της επίδρασης, η ανάγκη για σιέστα φαίνεται να είναι εν γένει γενετική. Τουλάχιστον αυτό διαπίστωσαν οι γιατροί ύπνου στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης σε ευρεία μελέτη. Όπως αναφέρουν στο περιοδικό Nature Communications, υπάρχουν τρεις τύποι για τους οποίους ο μεσημεριανός ύπνος είναι ιδιαίτερα σημαντικός: αφενός οι άνθρωποι που ξυπνούν πολύ νωρίς και αφετέρου εκείνοι που υποφέρουν από διαταραχές ύπνου. Και για τους δύο, το σύντομο διάλειμμα ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι απαραίτητο για την επαναφόρτιση των μπαταριών. Ο τρίτος τύπος είναι άτομα που για γενετικούς λόγους χρειάζονται περισσότερο ύπνο και επομένως τους αρέσει να ξαπλώνουν για λίγο κατά τη διάρκεια της ημέρας.

«Αυτό μας δείχνει ότι ο μεσημεριανός ύπνος είναι βιολογικός και όχι απλώς μια περιβαλλοντική ή συμπεριφορική επιλογή», υποστηρίζει ο Χασάν Σαίντ Ντασντί, εκ των συγγραφέων.

Ωστόσο, προβλήματα υγείας, όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση ή το υπερβολικό βάρος, θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε κόπωση άνω του μέσου όρου.

Η φυσιολόγος Μάρτα Γκαρολέ, επίσης εκ των συγγραφέων, συνιστά περαιτέρω έρευνες για τα αίτια που θα μπορούσαν να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στις ατομικές ανάγκες ξεκούρασης.

«Μελλοντικά η εργασία θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων συστάσεων για τη σιέστα». Οι υπάρχουσες μέχρι τώρα έρευνες για το θέμα, οδηγούν στο ότι η βέλτιστη διάρκεια του λεγόμενου υπνάκου και ο βαθμός αναγκαιότητός του εξαρτάται πρωτίστως από μεμονωμένους παράγοντες.

Ειδικά άτομα που υποφέρουν από αϋπνία τη νύχτα, πρέπει να τους αποφεύγουν, ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος να κουράζονται όλο και πιο αργά το βράδυ.

Έχοντας αυτό κατά νου, δεν πρέπει να παίρνετε έναν υπνάκο πολύ αργά μέσα στην ημέρα και να μην ξεκουράζεστε πολύ. 20 έως 30 λεπτά φαίνονται ιδανικά για να αποφύγετε να γλιστρήσετε στον ύπνο REM (γνωστός ως ύπνος γρήγορων κινήσεων των ματιών) και να ξυπνήσετε με ακόμη μεγαλύτερη εξάντληση από πριν.

Και, σύμφωνα με Αυστραλούς ερευνητές, η αναζωογονητική επίδραση του βέλτιστου μεσημεριανού ύπνου θα μπορούσε να αυξηθεί με ένα εκπληκτικό κόλπο. Με έναν καφέ πριν από τον ύπνο σας ρυθμίζοντας το ξυπνητήρι σας για 20 λεπτά. Θα ξυπνήσετε με την ενισχυτική δύναμη της καφεΐνης.

Πηγή: DW