Τι είναι ο αναπνευστικός ιός RSV -Ποια είναι τα συμπτώματα, ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο -O δρ.Πρασσάς εξηγεί

Ποιος είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός ή αλλιώς RSV, ο πρώτος ιός που ξεπήδησε μόλις λύθηκαν τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και τι μπορεί να σημάνει η αύξηση των κρουσμάτων του που συμπίπτει με την αναμενόμενη άνοδο των περιστατικών Covid-19 και την πρώιμη περίοδο γρίπης (τρι-δημία);

Απαντήσεις σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα δίνει μέσω του iefimerida,gr o Γιάννης Πρασσάς, Δρ. Μοριακής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και μόνιμος ερευνητής στο πανεπιστήμιο Mount Sinai Hospital, ο οποίος εκφράζει την ανησυχία του, όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοί του, για το τι επιφυλάσσει ο φετινός χειμώνας.

Σύντομα θα έχουμε διαθέσιμο εμβόλιο για τον RSV

Ο ίδιος ξεκινά με μια αισιόδοξη νότα. Τα καλά επιστημονικά νέα, όπως λέει, είναι ότι το εμβόλιο για τον RSV σύντομα θα είναι γεγονός. «Εδώ και πάνω από μισό αιώνα γίνονται προσπάθειες για τη δημιουργία εμβολίου για τον RSV – αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Mοναδική θεραπευτική επιλογή για τα μωρά υψηλού ρίσκου σε κάποιες χώρες ήταν η προφυλακτική χρήση του θεραπευτικού αντισώματος palivizumab για την πρόληψη σοβαρής ασθένειας. Πρόσφατα, όμως, η εταιρεία GSK ανακοίνωσε τα αποτελέσματα της φάσης 3 του νέου υπό δοκιμή εμβολίου της για τους άνω των 65 ετών και τα αποτελέσματα ήταν άκρως ενθαρρυντικά. Η συνολική αποτελεσματικότητα του εμβολίου έφτασε στο 82,6% έναντι βαριάς λοίμωξης (της κατώτερης αναπνευστικής οδού) και πάνω από το 94% στις πιο επικίνδυνες λοιμώξεις (severe cases)», εξηγεί ο Δρ. Πρασσάς.

Οι επιστήμονες μελετούν τώρα τη διάρκεια της επαγόμενης προστασίας (είναι γνωστό ότι ο ιός αυτός προκαλεί συχνές επαναμολύνσεις) και ποιο θα είναι το συνολικό προφίλ ασφαλείας στους διαφορετικούς πληθυσμούς (για την ώρα η μελέτη αφορά μόνο τους >65). «Όπως και να έχει τα νέα είναι ενθαρρυντικά», τονίζει, καθώς «οι ενδημικοί ιοι (influenza/γρίπη, RCV, coronaviruses κ.τ.λ.) συνεχίζουν να επιφέρουν μεγάλο συλλογικό τίμημα στις κοινότητες μας τόσο σε υγεία, όσο και σε οικονομία και ποιότητα ζωής. Οι τακτικοί εμβολιασμοί με ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια αποτελούν την καλύτερη ασπίδα μας».

Ο μεγάλος «ενδημικός βραχνάς»

Ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV) είναι ένας πολύ κοινός αερομεταδιδομενος αναπνευστικός RNA ιός, τον οποίο ο Έλληνας ερευνητής χαρακτηρίζει από τους «μεγάλους ενδημικούς βραχνάδες» για τη Δημόσια Υγεία. Κάθε χρόνο, ο RSV υπολογίζεται ότι προκαλεί 3,4 εκατομμύρια νοσηλείες και πάνω από 100.000 θανάτους παγκοσμίως. Τα ποσοστά μόλυνσης συνήθως κορυφώνονται κατά τους κρύους χειμερινούς μήνες (από τέλη φθινοπώρου έως την άνοιξη). Ενώ ο RSV προκαλεί λοιμώξεις της αναπνευστικής οδού σε άτομα όλων των ηλικιών και συγκαταλέγεται στις πιο κοινές λοιμώξεις της παιδικής ηλικίας, η εμφάνιση και η σοβαρότητά του συχνά διαφέρουν μεταξύ των ηλικιακών ομάδων και της κατάστασης του ανοσοποιητικού.

Βρέφη, ηλικιωμένοι και ανοσοκατεσταλμένοι βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο

«Οι περισσότερες οξείες λοιμώξεις από RSV υποχωρούν συνήθως από μόνες τους σε 1-2 εβδομάδες. Τα βρέφη, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (>65 ετών) και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα είναι πιο επιρρεπή στην ανάπτυξη σοβαρής νόσου, όπως βρογχιολίτιδα και πνευμονία, όπου και στις δύο περιπτώσεις η λοίμωξη έχει εξαπλωθεί στους πνεύμονες. Ο ιός αποτελεί την πιο κοινή αιτία βρογχιολίτιδας και πνευμονίας σε παιδιά ηλικίας κάτω του 1 έτους και μπορεί να επιδεινώσει τα χρόνια προβλήματα υγείας, όπως το άσθμα ή την καρδιακή και πνευμονοπάθεια, ενώ οι μακροχρόνιες επιπτώσεις του RSV παραμένουν εν πολλοίς άγνωστες», επισημαίνει ο Γιάννης Πρασσάς.

Σημειώνεται ότι ο ιός συνήθως κυκλοφορεί από τα τέλη Δεκεμβρίου έως τα μέσα Φεβρουαρίου. Ωστόσο, φέτος, η πρώιμη αύξηση των κρουσμάτων έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά υψηλότερους αριθμούς λοιμώξεων και νοσηλειών. Στην Ευρώπη ξεκίνησε από το Βέλγιο και έχει προκαλέσει μικρές επιδημίες και σε άλλες χώρες. Η προφύλαξη για τον συγκεκριμένο ιό είναι η μάσκα. Για την ώρα δεν υπάρχουν ειδικές θεραπείες, αν και οι επιστήμονες μελετούν την ανάπτυξη διαφόρων φαρμάκων.

Ποια είναι τα συμπτώματα μίας μόλυνσης με RSV;

Σε ενήλικες και παιδιά, το RSV συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα όπως βήχα, καταρροή και πυρετό. Αυτά εμφανίζονται σταδιακά, τέσσερις έως έξι ημέρες μετά την έκθεση. Στα μικρά μωρά, τα μόνα σημάδια λοίμωξης μπορεί να είναι ο γενικός λήθαργος, η ευερεθιστότητα και η μειωμένη όρεξη. Οι γονείς θα πρέπει επίσης να είναι σε επιφυλακή εάν δουν ότι το παιδί τους δυσκολεύεται να αναπνεύσει. Για παράδειγμα, εάν ένα βρέφος ή ένα νήπιο αναπνέει πιο γρήγορα από το συνηθισμένο, εάν τα πλευρά ή η κοιλιά του κινούνται καθώς αναπνέει ή εάν τα ρουθούνια του διαστέλλονται -ένδειξη ότι έχει δυσχέρεια στην αναπνοή.

Μία μόλυνση με RSV μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις εκκρίσεις βλέννας στους αεραγωγούς, τις οποίες τα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικες μπορούν να αποβάλουν με τον βήχα ή το φτέρνισμα. Εάν η βλέννα συγκεντρωθεί στους μικρούς αεραγωγούς στους πνεύμονες, μπορεί να προκαλέσει και φλεγμονή τη λεγόμενη βρογχιολίτιδα, η οποία είναι μια από τις πιο συχνές επιπλοκές που καταλήγουν σε νοσηλεία. Ένα άλλο αποτέλεσμα σοβαρού RSV στα μικρά παιδιά είναι η πνευμονία.

Υπάρχει κάποιο τεστ για τη διάγνωση του RSV;

Υπάρχουν γρήγορες εξετάσεις αντιγόνου και μοριακές εξετάσεις, αλλά συνήθως προορίζονται για μικρά παιδιά ή μεγαλύτερους ενήλικες, επειδή δεν υπάρχει θεραπεία για τη λοίμωξη εάν δεν χρειαστεί νοσηλεία. Εάν ένας ασθενής εμφανίζει σημάδια σοβαρής λοίμωξης, ένας επαγγελματίας υγείας μπορεί επίσης να ελέγξει την αναπνοή του με στηθοσκόπιο και να ζητήσει μέτρηση λευκών αιμοσφαιρίων ή άλλες εξετάσεις, όπως ακτινογραφία θώρακα ή αξονική τομογραφία.

Τι μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε το RSV;

Το RSV μπορεί να εξαπλωθεί όταν οι άνθρωποι αγγίζουν μολυσμένες επιφάνειες, επίσης μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού. Επομένως απαιτείται απολύμανση του χώρου. Τα πρόωρα βρέφη και τα παιδιά με ορισμένες ιατρικές παθήσεις μπορούν να λαμβάνουν ένα μηνιαίο φάρμακο μονοκλωνικών αντισωμάτων που ονομάζεται palivizumab κατά τη διάρκεια περιόδου που εμφανίζεται το RSV για να περιορίσουν τον κίνδυνο νοσηλείας. Επειδή ακόμη δεν υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια οι ειδικοί συνιστούν πιο γενικά μέτρα για την πρόληψη της μόλυνσης, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών και για όσους είναι άρρωστοι, να μένουν σπίτι.