Τι πρέπει να γνωρίζετε για τη δυσλιπιδαιμία

Πρόκειται για σύγχρονη επιδημία που κοστίζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε χρόνο σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.

Η πάθηση φράζει τις αρτηρίες και θέτει τον ασθενή σε υψηλό κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Τα λιπίδια αποτελούνται από:

• τα τριγλυκερίδια, που είναι η μορφή με την οποία τα λιπίδια αποθηκεύονται στο λιπώδη ιστό
• την LDL ή κακή χοληστερόλη, οι αυξημένες τιμές της οποίας προκαλούν αθηροσκλήρωση
• την HDL ή καλή χοληστερόλη, η οποία απομακρύνει την κακή χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αγγείων και τη μεταφέρει στο ήπαρ, προκειμένου να αποβληθεί από τον οργανισμό.

Η δυσλιπιδαιμία μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η οικογενής υπερχοληστερολαιμία, η μικτή υπερλιπιδαιμία κ.α.

Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται διαταραχές του μεταβολισμού των λιπιδίων που οφείλονται σε άλλα νοσήματα ή φάρμακα, όπως παχυσαρκία, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και σακχαρώδης διαβήτης.

Τα δύο τρίτα της χοληστερόλης του οργανισμού παράγονται από το ήπαρ. Η υψηλή χοληστερόλη δεν προκαλείται μόνο από το είδος των τροφών που καταναλώνονται, αλλά σε αυτή συμβάλλουν γενετικοί και κληρονομικοί λόγοι.

Στα άτομα π.χ. με οικογενή υπερχοληστερολαιμία, η υψηλή χοληστερόλη επιμένει ακόμα και με αλλαγή της διατροφής και ένταξη της άσκησης στο καθημερινό πρόγραμμα.

Η διαιτητική χοληστερόλη δεν είναι τόσο επικίνδυνη όσο πίστευαν κάποτε, για τους περισσότερους τουλάχιστον ανθρώπους. Μόνο πολύ μικρές ποσότητες χοληστερόλης που προέρχονται από τα τρόφιμα καταλήγουν ως χοληστερόλη στο αίμα, και όταν η πρόσληψη διαιτητικής χοληστερόλης αυξάνεται, το σώμα προσαρμόζει ανάλογα την χοληστερόλη που θα παραγάγει.

Η ισορροπημένη διατροφή και η συστηματική αποφυγή κορεσμένων και τρανς λιπαρών εξασφαλίζει στην πλειοψηφία των ανθρώπων φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης.

Εκτός από τους ενήλικες, μπορεί να έχουν και τα παιδιά υψηλή χοληστερόλη, η οποία συνήθως οφείλεται σε πρόβλημα του ήπατος που προκαλεί αδυναμία του οργάνου να απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης από το σώμα.

Αλλαγές στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της σωματικής άσκησης, ο περιορισμός της πρόσληψης ζάχαρης και η αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων, συχνά βοηθά να αποκατασταθούν τα επίπεδα της χοληστερόλης.

Οι θερμίδες που περισσεύουν μετατρέπονται από τον οργανισμό σε τριγλυκερίδια, τα οποία οδηγούν σε αθηροσκλήρυνση, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Ο έλεγχος της ποσότητας και ποιότητας των τροφίμων, η απώλεια βάρους και η σωματική άσκηση επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Στον αντίποδα, οι χαμηλές τιμές της καλής χοληστερόλης HDL έχουν συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου στα άτομα με χαμηλά επίπεδα HDL παρά στα άτομα με υψηλά επίπεδα LDL.

Η καλή χοληστερόλη βοηθά στην αποβολή της ανεπιθύμητης χοληστερόλης, δρα ως αντιοξειδωτικό που αποτρέπει την επιβλαβή οξείδωση της LDL, και ως αντιφλεγμονώδες μέσο, ενώ έχει και αντιθρομβωτικές ιδιότητες. Η χαμηλή HDL χοληστερόλη που δεν συνοδεύεται από υψηλή LDL χοληστερόλη, αντιμετωπίζεται κυρίως με αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και με άσκηση.

Όταν η διατροφή δεν επαρκεί για τη εξισορρόπηση των λιπιδίων στον οργανισμό, αυτή επιτυγχάνεται με φάρμακα, κυρίως με στατίνες και συμπληρώματα διατροφής με ωμέγα-3.

Η πρόληψη ξεκινά με τον έλεγχο των επιπέδων των λιπιδίων στο αίμα με ιδιαίτερη έμφαση στους άνδρες άνω των 40 ετών και τις μετα-εμμηνοπαυσιακές γυναίκες, σε όσους πάσχουν από αθηροσκληρωτική νόσο, παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση, χρόνια νεφρική νόσο και χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα, σε όσους έχουν οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου ή δυσλιπιδαιμία, ακόμα κι αν είναι παιδιά.

Στη δευτεροπαθή δυσλιπιδαιμία στόχος είναι η θεραπεία της αιτίας που προκαλεί την πάθηση, πχ. η μείωση του σωματικού βάρους όταν πρόκειται για παχύσαρκο ασθενή.

Σε κάθε περίπτωση, οι καλές διατροφικές επιλογές και η συστηματική άσκηση πρέπει να γίνει τρόπος ζωής.