Υπάρχουν όντως τροφές που κόβουν την πείνα;

Ορισμένες τροφές υπόσχονται την ικανότητα να αποτρέπουν το αίσθημα της πείνας. Μπορούν όντως κάποια τρόφιμα να καταστείλουν πραγματικά την όρεξή μας;

Ενώ ορισμένες
έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωση
ορισμένων τροφίμων, όπως οι πιπεριές
τσίλι και το τζίντζερ, μπορεί να μας
κάνει να νιώθουμε λιγότερο πεινασμένοι
μετά, οι μελέτες αυτές συχνά χρησιμοποιούν
μεγάλες ποσότητες τροφίμων και δοκιμάζουν
τα αποτελέσματα σε ζώα, λέει ο Gary Frost,
επικεφαλής του Imperial Nutrition and Food Network στο
Imperial College του Λονδίνου. Η μεταφορά αυτών
των αποτελεσμάτων στους ανθρώπους δεν
έχει συμβεί, προσθέτει.

Μια μελέτη όμως εξέτασε τις ιδιότητες καταστολής της όρεξης της καψαϊκίνης στις πιπεριές τσίλι (το δραστικό συστατικό που προσδίδει στα τσίλι τη θερμότητά τους), χρησιμοποιώντας ποσότητες που μοιάζουν περισσότερο με μια μέση ανθρώπινη διατροφή. Η Mary-Jon Ludy, αναπληρώτρια καθηγήτρια τροφίμων και διατροφής στο Bowling Green State University στο Οχάιο των ΗΠΑ, πειραματίστηκε αρχικά στο σπίτι, προσθέτοντας τσίλι στα γεύματά της, μέχρι να αποφασίσει ποια ήταν η εύγευστη και ρεαλιστική ποσότητα για κάποιον που ζει στις μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ.

Στη συνέχεια κάλεσε 25 άτομα στο εργαστήριό της έξι φορές και τους τάισε μπολ με ντοματόσουπα. Μετά τη σούπα, παρέμειναν στο εργαστήριο για τεσσερισήμισι ώρες, ώστε να μετρώνται τακτικά η όρεξη και η ενεργειακή τους δαπάνη. Στη συνέχεια τους σέρβιρε άλλο ένα γεύμα και τους είπε ότι μπορούσαν να φάνε όσο ήθελαν.

Όταν κατανάλωσαν σούπα που περιείχε 1 γρ. τσίλι, οι συμμετέχοντες έκαψαν επιπλέον 10 θερμίδες στις τεσσερισήμισι ώρες που ακολούθησαν. Οι συμμετέχοντες που συνήθως έτρωγαν τσίλι μόνο μία φορά το μήνα ανέφεραν ότι είχαν λιγότερες σκέψεις για το φαγητό μετά, και έφαγαν 70 θερμίδες λιγότερες όταν τους σερβιρίστηκε το δεύτερο γεύμα, σε σύγκριση με εκείνους που συνήθως έτρωγαν τσίλι τρεις φορές την εβδομάδα ή περισσότερο.

Η Ludy έκανε το
ίδιο πείραμα με τσίλι σε κάψουλα αντί
για σούπα, αλλά η αύξηση της καύσης
λίπους διαπιστώθηκε μόνο αφού έφαγαν
τη σούπα τσίλι-ντομάτας.

«Αυτό λέει κάτι
σημαντικό σχετικά με την εμπειρία της
στοματικής αίσθησης μυρμηγκιάσματος/καψίματος»,
λέει η ίδια.

Ωστόσο, η καύση 10 επιπλέον θερμίδων μετά από ένα πικάντικο γεύμα είναι μικροσκοπική και δεν θα έχει μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Η Frost επισημαίνει ότι μελέτες όπως αυτή, που δείχνουν βραχυπρόθεσμες επιδράσεις στην όρεξη, δεν έχουν καταφέρει να δείξουν μακροχρόνιες επιδράσεις.

Τι έδειξε μελέτη

Σύμφωνα με αυτή
τη μελέτη, μια ανασκόπηση 32 μελετών
διαπίστωσε ότι το τσίλι, καθώς και το
πράσινο τσάι, δεν έχει βρεθεί σταθερά
ότι καταστέλλουν την όρεξη.

Ένα άλλο βασικό συστατικό της διατροφής μας που φημολογείται ότι μας κάνει να πεινάμε λιγότερο είναι ο καφές. Ο Matthew Schubert, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Κινησιολογίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, εξέτασε τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για να δει αν θα μπορούσε να υπάρχει κάτι στον καφέ που καταστέλλει την όρεξή μας.

Ορισμένες μελέτες διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση καφέ οδήγησε σε ελαφρώς ταχύτερο ρυθμό γαστρικής κένωσης, δηλαδή τον χρόνο που χρειάζεται ένα γεύμα για να μετακινηθεί από το στομάχι στο λεπτό έντερο και συνδέεται με αυξημένη πείνα. Αλλά καμία μελέτη δεν έδειξε ότι συμβαίνει κάτι συγκεκριμένο φυσιολογικά που θα μπορούσε να μετριάσει την όρεξη.

Ακόμα και αν η
μελλοντική έρευνα αποκαλύψει έναν τρόπο
με τον οποίο ο καφές καταστέλλει την
όρεξή μας, αυτό πιθανώς θα μεταφραστεί
μόνο σε κατανάλωση 100 ή 200 θερμίδων
λιγότερων την ημέρα, προσθέτει ο Schubert,
κάτι που δεν είναι σημαντικό.

Εκτός από τα
συγκεκριμένα συστατικά, οι ερευνητές
έχουν εξετάσει και τα μακροθρεπτικά
συστατικά και πώς αυτά μπορεί να
επηρεάζουν την όρεξή μας. Οι φυτικές
ίνες είναι γνωστό ότι μας κάνουν να
αισθανόμαστε χορτάτοι για περισσότερο
χρόνο και ορισμένες πληθυσμιακές μελέτες
δείχνουν ότι όσο οι άνθρωποι τρώνε
περισσότερες φυτικές ίνες, η αύξηση του
βάρους τους επιβραδύνεται – αλλά αυτό
συμβαίνει μόνο όταν τρώνε πραγματικά
υψηλές ποσότητες φυτικών ινών, λέει ο
Frost.

Έχει βρεθεί, επίσης, ότι η κατανάλωση περισσότερων πρωτεϊνών μειώνει την όρεξη, αλλά αυτό διαπιστώθηκε μόνο σε μια πολύ μικρή δοκιμή.

«Έχουν γίνει
πολλές έρευνες που προσπαθούν να βρουν
ποια μακροθρεπτικά συστατικά σας κάνουν
να αισθάνεστε πιο χορτάτοι, αλλά δεν
υπάρχει σαφής απάντηση. Τα ευρήματα
φαίνεται να υποδηλώνουν ότι η πρωτεΐνη
είναι πιο πιθανό να σας χορτάσει, αλλά
δεν είναι τόσο σαφή και συνήθως τα
αποτελέσματα είναι μικροσκοπικά και
είναι δύσκολο να γίνει σύγκριση μεταξύ
διαφορετικών τύπων μακροθρεπτικών
συστατικών», λέει ο Yann Cornil, αναπληρωτής
καθηγητής μάρκετινγκ και συμπεριφορικής
επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής
Κολομβίας στο Βανκούβερ του Καναδά.

Η σημασία του νερού

Αντί να ψάχνουμε σε συγκεκριμένα τρόφιμα για να μειώσουμε την όρεξή μας, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι πίνουμε αρκετό νερό, καθώς αυτό διακόπτει για λίγο την όρεξή μας, λέει ο Martin Kohlmeier, καθηγητής Διατροφής στη Σχολή Gillings της Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας στη Βόρεια Καρολίνα των ΗΠΑ.

Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που πίνουν δύο ποτήρια νερό πριν από το φαγητό καταλήγουν να τρώνε λιγότερο.

Μπορεί ένα τρόφιμο ή ένα ποτό να καταστείλει την όρεξή μας;

Αλλά οι όποιες
αλλαγές στην όρεξή μας σε φυσιολογικό
επίπεδο θα είναι μικρές και σύντομης
διάρκειας, λέει ο Frost, επειδή δεν είναι
φυσιολογικά λογικό να υπάρχει ένα
τρόφιμο που μας ωθεί να τρώμε λιγότερο.

«Μόνο πολύ
πρόσφατα στη δυτική κοινωνία μας είχαμε
περίσσεια τροφής», λέει ο Frost. Καθ’ όλη
τη διάρκεια της εξέλιξης ζούσαμε με
πολύ λίγη τροφή, και αυτή ερχόταν κατά
διαστήματα. Η φυσιολογία μας είναι
προσανατολισμένη στο να μας οδηγεί στο
φαγητό.

«Αν υπήρχε ένα
συστατικό τροφής που κατέστειλε την
όρεξη, για να επιβιώσεις θα έπρεπε να
το αποφύγεις εντελώς».

Ένας άλλος λόγος
για τον οποίο κανένα τρόφιμο ή ποτό δεν
θα μπορούσε να καταστείλει ουσιαστικά
την όρεξή μας μακροπρόθεσμα είναι επειδή
το σώμα μας είναι σχεδιασμένο να διατηρεί
ένα σχεδόν σταθερό βάρος, λέει ο Kohlmeier.

«Το σώμα διαθέτει μηχανισμούς που υπερασπίζονται το βάρος με άγριο τρόπο. Από εξελικτική άποψη, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανθρωπότητα ήταν η πείνα, όχι μόνο επειδή θα σε σκότωνε, αλλά επειδή επίσης αποδυναμώνει το σώμα και σε κάνει πιο ευάλωτο σε μολυσματικές ασθένειες», λέει.

Το σύστημα που χρησιμοποιεί ο οργανισμός για να ρυθμίζει το πόσο καταναλώνουμε είναι ένα από τα πιο πολύπλοκα συστήματα του σώματος, προσθέτει ο Kohlmeier.

«Αν δείτε το σώμα ως μια μεγάλη μηχανή, με όλα τα διαφορετικά συστατικά που πρέπει να έρχονται από έξω – πρέπει να λαμβάνετε αρκετό νερό, μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά, πέρα από το να ξέρετε τι δεν πρέπει να τρώτε».

Υπάρχουν αρκετά
θρεπτικά συστατικά που θα οδηγήσουν
την όρεξή μας αν έχουμε έλλειψη σε αυτά,
προσθέτει. Ως εκ τούτου, ο καλύτερος
τρόπος διαχείρισης της όρεξης είναι η
ισορροπημένη διατροφή, ώστε ο οργανισμός
να μην οδηγείται στο να τρώει περισσότερο
για να αναπληρώσει τυχόν ελλείψεις,
λέει ο Kohlmeimer.

Το παραθυράκι εδώ είναι το πώς η όρεξή μας μπορεί να επηρεαστεί ψυχολογικά, κάτι που ενδιαφέρει τους ερευνητές εδώ και δεκαετίες. Μια εργασία του 1987 εξηγούσε ότι η θέαση και η μυρωδιά του φαγητού στέλνουν σήματα στο σώμα ώστε να προετοιμαστεί για την πέψη του. Το φαγητό θα έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στην όρεξη όταν περιμένουμε ότι θα μας χορτάσει, αναφέρει το έγγραφο.

Η πείνα καθοδηγείται
από τις πεποιθήσεις, τις προσδοκίες και
τη μνήμη, λέει ο Cornil, κυρίως από το πόσο
καλά θυμάστε τι έχετε φάει. Αυτό σημαίνει
ότι τρώμε λιγότερο μετά από αυτό που
αντιλαμβανόμαστε ως μεγαλύτερο γεύμα
από ό,τι αν πιστεύουμε ότι έχουμε φάει
μικρότερο.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η επισήμανση ενός γεύματος ως «χορταστικό» έχει βρεθεί ότι μας επηρεάζει να τρώμε λιγότερο σε σύγκριση με την επισήμανση του ίδιου γεύματος ως «ελαφρού».

Μπορεί τα εβδομαδιαία σας ψώνια να περιέχουν τρόφιμα που υπόσχονται να σας χορτάσουν για περισσότερο χρόνο, αλλά φαίνεται ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να συνεργαστείτε με τις εξελικτικές διαδικασίες του σώματός σας: να τρώτε μια ισορροπημένη διατροφή γεμάτη με όλα τα θρεπτικά συστατικά και το νερό που χρειάζεστε.

Αν και δεν μπορείτε να εξαπατήσετε τη φύση και να αποφύγετε την πείνα για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορείτε να προσπαθήσετε να αποφύγετε τη λαχτάρα για τις επιπλέον θερμίδες που απαιτούνται για να αναπληρώσετε τυχόν ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά.

Φωτογραφίες: Shutterstock