Φυτικές ίνες: Γιατί είναι πολύτιμες για την υγεία – Τι προκαλεί η μειωμένη πρόσληψη

Γιατί είναι όμως τόσο ωφέλιμες για την υγεία μας;

Ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι φυτικές ίνες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ισορροπία μεταξύ της παραγωγής υγιεινών και βλαβερών ουσιών επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των βακτηρίων στο παχύ έντερο.

Το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη μετατρέπεται στο παχύ έντερο είτε σε ωφέλιμες είτε σε επιβλαβείς ουσίες.

Οι έρευνες δείχνουν ότι η τρυπτοφάνη συμβάλλει στην παραγωγή των υγιεινών ουσιών ινδολικό γαλακτικό οξύ (ILA) και ινδολικό προπιονικό οξύ (IPA) όταν καταναλώνουμε επαρκείς ποσότητες φυτικών ινών.

Εάν όμως δεν λαμβάνουμε αρκετές φυτικές ίνες, η τρυπτοφάνη μετατρέπεται στην ουσία ινδόλη, η οποία συνδέεται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία.

Οι επιστήμονες στο Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων και το Τμήμα Διατροφής, Άσκησης και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, ανακάλυψαν γιατί συμβαίνει αυτό.

Διαφορετικοί τύποι βακτηρίων στο εσωτερικό του παχέος εντέρου μας ανταγωνίζονται για τη χρήση της τρυπτοφάνης. Αυτός ο ανταγωνισμός μπορεί να οδηγήσει είτε σε καλά είτε σε κακά αποτελέσματα για την υγεία μας.

Η έρευνα αποκαλύπτει ότι όταν τρώμε πολλές φυτικές ίνες, τα βακτήρια του εντέρου βοηθούν στη μετατροπή της τρυπτοφάνης σε υγιεινές ουσίες. Αλλά αν δεν τρώμε αρκετές φυτικές ίνες, η τρυπτοφάνη μπορεί να μετατραπεί σε επιβλαβείς ενώσεις από τα βακτήρια του εντέρου μας.

«Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι οι διατροφικές μας συνήθειες επηρεάζουν σημαντικά τη συμπεριφορά των βακτηρίων του εντέρου, δημιουργώντας μια λεπτή ισορροπία μεταξύ δραστηριοτήτων που προάγουν την υγεία και δραστηριοτήτων που σχετίζονται με ασθένειες. Μακροπρόθεσμα, τα αποτελέσματα μπορούν να μας βοηθήσουν να σχεδιάσουμε διατροφικά προγράμματα που προλαμβάνουν μια σειρά από ασθένειες», λέει η Tine Rask Licht, καθηγήτρια στο Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων του Πανεπιστημίου.

Οι ερευνητές γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι οι φυτικές ίνες μετατρέπονται άμεσα σε υγιή λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας από τα βακτήρια του εντέρου στο παχύ έντερο.

Ωστόσο, η νέα μελέτη δείχνει ότι οι φυτικές ίνες συμβάλλουν επίσης στην καλή υγεία, εμποδίζοντας τη μετατροπή του αμινοξέος τρυπτοφάνη σε βλαβερές ουσίες και προωθώντας τη μετατροπή του σε ωφέλιμες ουσίες στο παχύ έντερο.

«Το βακτήριο του εντέρου E. coli μπορεί να μετατρέψει την τρυπτοφάνη σε μια επιβλαβή ένωση που ονομάζεται ινδόλη, η οποία σχετίζεται με την εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής νόσου. Όμως ένα άλλο βακτήριο του εντέρου, το C. sporogenes, μετατρέπει την τρυπτοφάνη σε υγιεινές ουσίες που σχετίζονται με την προστασία από φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και νευρολογικές παθήσεις», λέει ο Anurag Kumar Sinha, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων του Πανεπιστημίου.

Μέσω πολλαπλών πειραμάτων σε βακτηριακές καλλιέργειες και ποντίκια, οι ερευνητές απέδειξαν ότι τα βακτήρια του εντέρου που διασπούν τις φυτικές ίνες, όπως το B. thetaiotaomicron, ρυθμίζουν τη δραστηριότητα σχηματισμού ινδόλης του E. coli.

«Το B. thetaiotaomicron βοηθά στη διάσπαση των ινών σε απλά σάκχαρα, τα οποία το E. coli προτιμά έναντι της τρυπτοφάνης για την ανάπτυξή του. Τα σακχαρούχα συστατικά από τις ίνες, εμποδίζουν το E. coli να μετατρέψει την τρυπτοφάνη σε ινδόλη, επιτρέποντας έτσι στο C. sporogenes να χρησιμοποιήσει την τρυπτοφάνη για την παραγωγή υγιεινών ενώσεων», λέει ο Anurag Kumar Sinha.

Κατανοώντας τη συμπεριφορά των βακτηρίων του εντέρου

Είναι γνωστό ότι οι φυτικές ίνες μπορούν να μεταβάλλουν τη σύνθεση και τις ποσότητες των βακτηρίων στο μικροβίωμα του εντέρου μας. Ωστόσο, μια απλή εξέταση της σύνθεσης και της αφθονίας των μικροβιακών ειδών του εντέρου δεν μας δίνει πολλές πληροφορίες για τον αντίκτυπό τους στην υγεία μας.

«Η έρευνα του εντερικού μικροβιώματος έχει επικεντρωθεί στην αξιολόγηση των επιδράσεων, π.χ. της διατροφής στην ποσότητα των δυνητικά καλών ή κακών βακτηρίων του εντέρου, αλλά συχνά παραβλέπει ότι η διατροφή μπορεί να ρυθμίσει τη δραστηριότητα των βακτηρίων του εντέρου χωρίς απαραίτητα να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον αριθμό των βακτηριακών ειδών στο παχύ έντερο», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Τροφίμων DTU, Martin Frederik Laursen.

Έτσι, οι φυτικές ίνες όχι μόνο βοηθούν στην τροποποίηση των τύπων βακτηρίων στο έντερο, οδηγώντας σε μια πιο υγιή σύνθεση, αλλά επηρεάζουν και τη συμπεριφορά των βακτηρίων του εντέρου με τρόπους που προάγουν την υγεία.

«Ως ερευνητική κοινότητα πρέπει να μετατοπίσουμε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος από το να βλέπουμε τα βακτήρια του εντέρου και την αφθονία τους αυστηρά ως καλά ή κακά και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε πώς κάνουμε τα βακτήρια του εντέρου μας να συμπεριφέρονται καλά ή κακά», λέει ο Martin Frederik Laursen.

Αυτή η κατανόηση μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να καταρτίσουν καλύτερες διατροφικές συστάσεις που να διατηρούν το έντερό μας υγιές και να προλαμβάνουν τις ασθένειες.

Τα απαραίτητα αμινοξέα, όπως η τρυπτοφάνη, πρέπει να λαμβάνονται μέσω της διατροφής, καθώς ο οργανισμός δεν μπορεί να τα συνθέσει. Οι πλούσιες σε πρωτεΐνες τροφές χρησιμεύουν ως πηγές τρυπτοφάνης.

Τέτοιες είναι το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, ο σολομός, ο τόνος, τα αυγά, το γάλα, το τυρί, το γιαούρτι, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature Microbiology.