Ψωρίαση: Πώς επηρεάζει την ψυχική υγεία και πώς μπορούμε να θεραπεύσουμε τη χρόνια νόσο

Παράλληλα, επισημαίνει πως η Ψωρίαση επιβαρύνει σε σημαντικό βαθμό την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής του ασθενούς: «Οι ασθενείς με Ψωρίαση κουβαλούν ένα σημαντικό ψυχολογικό φορτίο εξαιτίας της νόσου», εξηγεί, προσθέτοντας πως συχνά βιώνουν στιγματισμό και αισθήματα ντροπής. Το γεγονός αυτό έχει πλέον αναγνωρισθεί διεθνώς και «η Ψωρίαση θεωρείται πλέον μία νόσος πέραν του δέρματος».

«Το θετικό είναι πως η αποτελεσματική και έγκυρη θεραπεία της νόσου προλαμβάνει και έως ένα βαθμό θεραπεύει και τις συννοσηρότητες», επισημαίνει ο κ. Μπάρκης, εξηγώντας πως οι σύγχρονες θεραπείες και η ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων μπορούν να οδηγήσουν σε πραγματικά εξαιρετικά αποτελέσματα για τον ασθενή.

«Το 2023 θα έχουμε στην Ελλάδα έναν ακόμη βιολογικό παράγοντα (Bimekizumab) για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής Ψωρίασης κατά πλάκας», αναφέρει ο ίδιος, προσθέτοντας πως η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου βιολογικού παράγοντα στις εγκριτικές μελέτες του φαρμάκου ήταν εξαιρετικά ικανοποιητική.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Δερματολόγου και προέδρου της ΕΔΑΕ κ. Ιωάννη Μπάρκη, αριστούχου διδάκτορος του Πανεπιστημίου Αθηνών και ιδρυτικού μέλους της Ελληνικής Δερματοχειρουργικής Εταιρείας και της Επαγγελματικής Ένωσης Ελλήνων Δερματολόγων-Αφροδισιολόγων:

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ψωρίασης 2022 είναι η Ψυχική Υγεία. Πως όμως σχετίζεται αυτή με την Ψωριασική Νόσο;

Η Ψωρίαση είναι ένα αυτοφλεγμονώδες νόσημα με ιδιαίτερα έντονες δερματικές βλάβες. Με τα σημερινά δεδομένα η Ψωρίαση θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα συστηματικό νόσημα, στο οποίο αρκετά συχνά συμμετέχουν οι αρθρώσεις, όπως επίσης συνοδεύεται και από άλλα νοσήματα που χαρακτηρίζονται σαν συννοσηρότητες της νόσου. Εξαιτίας όλων αυτών, οι ασθενείς με Ψωρίαση κουβαλούν ένα σημαντικό ψυχολογικό φορτίο. Σήμερα λοιπόν όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά, πως η Ψωρίαση είναι μία μη μεταδοτική νόσος, παρόλ’αυτά οι ασθενείς συχνά βιώνουν στιγματισμό και διακατέχονται από αισθήματα ντροπής στην καθημερινή ζωή τους. Επιπρόσθετα οι ασθενείς αυτοί πάσχουν σε υψηλότερα ποσοστά σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό, από άγχος, κατάθλιψη και κάποιες λίγες φορές, δυστυχώς, η έντονη αυτή ψυχική φόρτιση μπορεί να δημιουργήσει ακόμη και αυτοκτονικό ιδεασμό. Όλα αυτά τα γεγονότα έχουν συνολικά αρνητικό αντίκτυπο στην προσωπική, επαγγελματική, σεξουαλική και κοινωνική τους ζωή. Με πολύ απλά λόγια η Ψωρίαση επιδεινώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων.

Δεν είναι συνεπώς μόνο η εικόνα τους που τους εμποδίζει και τους επιβαρύνει ψυχολογικά αλλά η ίδια η φύση της πάθηση τους.

Ακριβώς. Η Ψωρίαση θεωρείται πλέον μία νόσος πέραν του δέρματος. Θα μπορούσε λοιπόν να θεωρηθεί μία συστηματική νόσος, κατά την οποία τα φλεγμονώδη φορτία ανιχνεύονται σε αυξημένες συγκεντρώσεις όχι μόνο στο αίμα των ασθενών αλλά και σε άλλους ιστούς προκαλώντας και εκεί παθολογικές καταστάσεις, τις γνωστές συννοσηρότητες της ψωρίασης.

Οι συννοσηρότητες λοιπόν της Ψωρίασης είναι ευρύτατα αναγνωρισμένες με πιο γνωστές την Ψωριασική Αρθρίτιδα, το Μεταβολικό Σύνδρομο, τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα, τις φλεγμονώδες παθήσεις του εντέρου, το Άγχος και την Κατάθλιψη.

Σχετίζονται οι συννοσηρότητες συχνότερα με τη βαριά Ψωρίαση;

Σαφέστατα και σχετίζονται. Η βαριά μορφή ψωρίασης, είτε όταν μένει χωρίς θεραπεία, είτε όταν θεραπεύεται ατελώς, αλλά και όταν συνυπάρχουν κάποιες εξατομικευμένες προϋποθέσεις για τον κάθε ασθενή όπως υψηλό σωματικό βάρος, έναρξη της νόσου σε μικρή ηλικία , κληρονομικότητα κ.α, συσχετίζεται με υψηλότερη πιθανότητα εμφάνισης των συννοσηροτήτων αυτών. Αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζουμε είναι πως οι συννοσηρότητες στους ψωριασικούς ασθενείς εμφανίζονται πολύ πιο νωρίς απ’ ότι στον γενικό πληθυσμό. Γι’ αυτό, όσο πιο νωρίς επιλαμβάνεται ο θεράπων δερματολόγος της θεραπείας της νόσου τόσο πιο σημαντικά εξασφαλίζεται και η γενικότερη υγεία αυτών των ασθενών. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η αποτελεσματική θεραπεία της Ψωρίασης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά και την κλινική εικόνα των περισσοτέρων συννοσηροτήτων.

Θεραπεύεται τελικά η Ψωρίαση;

Η Ψωρίαση θεωρείται δυσίατο νόσημα, ως εκ τούτου από τη στιγμή που ένας ασθενής εμφανίσει Ψωρίαση, θα την «κουβαλάει» πάντα ή για να το εκφράσουμε καλύτερα θα τον «συντροφεύει» πάντα στη ζωή του!

Σήμερα όμως, τα συμπτώματα της νόσου με την βοήθεια των σύγχρονων θεραπειών που έχουμε στη διάθεσή μας, ελέγχονται γρήγορα, εξαιρετικά ικανοποιητικά και με απόλυτη ασφάλεια. Στόχος μας είναι οι ασθενείς με Ψωρίαση να έχουν απόλυτα καθαρό δέρμα, χωρίς κνησμό, και χωρίς άλλα συνοδά νοσήματα με επακόλουθο την σημαντική βελτίωση της ψυχικής τους επιβάρυνση και τελικά την βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.

Ποιες είναι οι σύγχρονες θεραπείες και με ποιο κριτήριο επιλέγει ο Δερματολόγος την κατάλληλη για τον κάθε ασθενή θεραπεία;

Τα τελευταία χρόνια η γνώση της παθοφυσιολογίας της Ψωρίασης έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων που ονομάζονται βιολογικοί παράγοντες. Τα φάρμακα αυτά δρουν στοχευμένα εμποδίζοντας τη δράση συγκεκριμένων φλεγμονωδών πρωτεϊνών και έτσι επιτυγχάνουν πολύ γρήγορα εξαιρετικά αποτελέσματα. Με τα φάρμακα αυτά ελέγχεται εύκολα το φλεγμονώδες φορτίο της νόσου και κατ’ επέκταση υποχωρούν έως και πλήρως τα βασανιστικά συμπτώματα της Ψωρίασης.

Έχουμε λοιπόν στη θεραπευτική μας φαρέτρα τρεις κατηγορίες βιολογικών παραγόντων, τους αναστολείς του παράγοντα νέκρωσης των όγκων (Anti-TNF), τους αναστολείς της ιντερλευκίνης 17Α, τους αναστολείς της ΙL23 και τους αναστολείς IL12/23 καθώς και ένα μικρό μόριο τον αναστολέα της φωσφοδιεστεράσης 4. Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε και ένα ακόμη μικρό μόριο, που ανήκει στην κατηγορία των Φουμαρικών Εστέρων, με ικανοποιητικά αποτελέσματα στη μέτρια μορφή της νόσου.

Η επιλογή της θεραπείας γίνεται κατόπιν αξιολόγησης της βαρύτητας της νόσου αλλά και του ιστορικού του ασθενούς όχι μόνο σχετικά με την ψωρίαση αλλά και με τις υπόλοιπες συννυπάρχουσες παθήσεις. Φυσικά ρόλο και θέση στην επιλογή αυτή έχει και ο ασθενής μέσω της διαδικασίας της συνναπόφασης.

Υπάρχουν ακόμη ανάγκες των ασθενών και θεραπευτικά κενά;

Η Ψωρίαση λοιπόν είναι μία πολύπλοκη δερματολογική νόσος και όχι μόνο, στην οποία κυρίαρχο ρόλο παίζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και η υπερδραστηριότητα του. Οι γνώσεις μας σχετικά με το νόσημα έχουν προχωρήσει πάρα πολύ και αυτό το γεγονός έχει οδηγήσει σε εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες. Παρόλα αυτά σήμερα υπάρχουν ακόμα ασθενείς που δεν έχουν κατακτήσει ή δεν καταφέρνουν να διατηρούν τον απόλυτο θεραπευτικό στόχο. Και αυτός δεν είναι άλλος από την επίτευξη απόλυτα καθαρού δέρματος και τη διατήρηση του θεραπευτικού αυτού αποτελέσματος σε βάθος χρόνου.

Ποια είναι η πιο σύγχρονη εξέλιξη στον τομέα της θεραπείας της Ψωρίασης;

Το 2023 θα έχουμε στην Ελλάδα έναν ακόμη βιολογικό παράγοντα (Bimekizumab) για τη θεραπεία της μέτριας έως σοβαρής Ψωρίασης κατά πλάκας. Ο μηχανισμός δράσης του βασίζεται στην αναγνώριση ενός νέου θεραπευτικού στόχου και στην ικανότητα του να δεσμεύει δύο φλεγμονώδεις πρωτεΐνες τις ιντερλευκίνες 17A και F, που φαίνεται πως παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην παθογένεια της νόσου. Η αποτελεσματικότητα του νέου αυτού βιολογικού παράγοντα με βάση τουλάχιστον τις εγκριτικές του μελέτες είναι εξαιρετικά ικανοποιητική.

Οι σύγχρονοι Δερματολόγοι έχουν σήμερα στη διάθεση τους πληθώρα καινοτόμων θεραπειών και είναι πλέον σε θέση να βοηθήσουν σημαντικά τους πάσχοντες από σοβαρή Ψωρίαση, ώστε να αποκτήσουν απόλυτα καθαρό δέρμα και το πιο σημαντικό να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητα των θεραπειών αυτών σε βάθος χρόνου με ένα πολύ καλό προφίλ ασφάλειας.

Πέραν των θεραπευτικών επιλογών υπάρχουν κάποιες συνήθειες ζωής που μπορεί να συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπιση της Ψωρίασης;

Η Ψωρίαση είναι μια δυσίατη συστηματική νόσος, που παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις, με τις εξάρσεις να πυροδοτούνται από τους γνωστούς εκλυτικούς παράγοντες. Ανάμεσα τους αναγνωρίζεται ο ρόλος του καπνίσματος, της υπερκατανάλωσης αλκοόλ, της παχυσαρκίας και του άγχους. Είναι απόλυτα κατανοητό ότι οι συγκεκριμένου εκλυτικοί παράγοντες μπορούν να τροποποιηθούν με μικρή ή μεγάλη προσπάθεια από τους ίδιους τους ασθενείς. Η υιοθέτηση λοιπόν ενός υγιεινοδιαιτητικού τρόπου ζωής και σκέψης μπορεί να οδηγήσει, όχι στην εξαφάνιση της Ψωρίασης, σίγουρα όμως στον πολύ αποτελεσματικότερο έλεγχο της νόσου.

Να τονίσουμε τέλος και τον καίριο ρόλο της δημιουργίας μίας στέρεης και ουσιαστικής σχέσης ασθενούς – θεράποντος ιατρού. Το θεραπευτικό αυτό συμβόλαιο, βασιζόμενο στην επικοινωνία και στην αμοιβαία εμπιστοσύνη αποτελεί το θεμέλιο για την ορθή διάγνωση, την επιλογή και την παρακολούθηση της θεραπείας για τη χρόνια αυτή πάθηση.

Μόνον έτσι θα μπορέσει ο ασθενής με ψωρίαση να έχει την ολιστική υποστήριξη που απαιτείται από τον γιατρό του για να μπορέσει να αποβάλει το ψυχολογικό και σωματικό φορτίο της νόσου από τη ζωή του.