Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τον καταρράκτη ματιών

Τι είναι ο καταρράκτης

Η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού λέγεται καταρράκτης. Ο κρυσταλλοειδής φακός βρίσκεται πίσω από την ίριδα και χρησιμεύει για την εστίαση των ακτινών του φωτός από το εξωτερικό περιβάλλον πάνω στον αμφιβληστροειδή όπου προβάλλεται η εικόνα των αντικειμένων. Η θόλωση του φακού αποτελεί εμπόδιο στις εισερχόμενες ακτίνες του φωτός προκαλώντας θάμβος της οράσεως.

Σε  ποια ηλικία εμφανίζεται ο καταρράκτης

Ο καταρράκτης συνήθως παρουσιάζεται σε άτομα άνω των 50 ετών (ηλικιακός καταρράκτης) μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε οποιαδήποτε ηλικία. Εκτός του ηλικιακού (γεροντικού) καταρράκτη υπάρχει ο συγγενής καταρράκτης (κατά την γέννηση), νεανικός καταρράκτης, τραυματικός καταρράκτης μετά από διαμπερές ή θλαστικό τραύμα του βολβού, παθολογικός καταρράκτης σε άτομα με υψηλή μυωπία, σακχαρώδη διαβήτη κλπ., μετεγχειρητικός καταρράκτης π.χ. γλαύκωμα – υαλοειδεκτομή κλπ., και φαρμακευτικός καταρράκτης μετά την χρήση κορτιζόνης και άλλων φαρμάκων ή ακτινοβολίας.

Τι συμπτώματα έχει ο καταρράκτης

Το συνηθέστερο σύμπτωμα είναι η προοδευτική μείωση της όρασης, η αύξηση ή εμφάνιση μυωπίας, φωτοευαισθησία και αδυναμία στην αντίληψη χρωμάτων. Στα αρχικά στάδια η  όραση βελτιώνεται  με διορθωτικά γυαλιά, με την πρόοδο του καταρράκτη επιδεινώνεται η όραση και επιβαρύνονται οι καθημερινές δραστηριότητες του ασθενή π.χ.οδήγηση, διάβασμα, τηλεόραση.

Ποια είναι η θεραπεία του καταρράκτη

Η μοναδική θεραπεία  του ώριμου καταρράκτη είναι χειρουργική. Δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή όπως πιστεύεται.

Πως γίνεται η εγχείρηση του καταρράκτη

Η εγχείρηση γίνεται συνήθως με τοπική αναισθησία με σταγόνες και δεν υπάρχει πόνος.

Η φακοθρυψία, που εδώ και αρκετά χρόνια εφαρμόζουμε ως εγχείρηση ρουτίνας, είναι η τελευταία εξέλιξη στην εγχείρηση του καταρράκτη διεθνώς. Στη φακοθρυψία ο πυρήνας του φακού τεμαχίζεται από έναν ειδικό στειλεό με υπερηχητικές δονήσεις και τα τεμάχια του πυρήνα απορροφούνται. Το μέγεθος της χειρουργικής τομής είναι μικρότερο από εκείνο της παλαιοτέρα χρησιμοποιούμενης μεθόδου, η επέμβαση ασφαλέστερη και συντομότερη και η αποκατάσταση της όρασης ταχύτερη. Η οπίσθια μεμβράνη του φακού που λέγεται οπίσθιο περιφάκιο αφήνεται άθικτη στη θέση της.

Ένας τεχνητός ενδοφθάλμιος φακός τοποθετείται στη θέση του αφαιρεθέντος θολωμένου φακού. Ο φακός αυτός είναι μόνιμος και δεν χρειάζεται να αφαιρεθεί και να επανατοποθετηθεί όπως οι φακοί επαφής.

Η χειρουργική τομή κλείνται χωρίς συνήθως να χρησιμοποιηθούν ράμματα.

Τι είναι ενδοφακός και πώς προσδιορίζεται η δύναμη του

Ενδοφακός είναι ένας τεχνικός φακός ο οποίος τοποθετείται στην θέση του φυσιολογικού φακού μετά την αφαίρεση του καταρράκτου. Τα υλικά κατασκευής των φακών είναι σκληρά ή μαλακά. Τα πλέον χρησιμοποιημένα υλικά είναι ακρυλικά, σιλικόνη και PMMA. Οι μαλακοί φακοί λέγονται και αναδιπλούμενοι φακοί δηλαδή διπλώνουν  στη μέση και τοποθετούνται από μικρή τομή για την ελαχιστοποίηση  του μετεγχειρητικού αστιγματισμού. Όλοι οι φακοί που χρησιμοποιούμε είναι άριστης ποιότητας και προέρχονται από τις Η.Π.Α. ή την Ευρώπη.

Η δύναμη του φακού υπολογίζεται με την βιομετρία. Λαμβάνοντας υπόψιν την καμπυλότητα του κερατοειδή και το μήκος του ματιού ο ηλεκτρονικός υπολογιστής προσδιορίζεται με ακρίβεια την δύναμη του ενδοφακού ο οποίος θα διορθώσει πλήρως την δύναμη του ματιού.

Σήμερα για την μέτρηση αυτή χρησιμοποιούμε τα τελειότερα μηχανήματα Pentacam και IOL Master, o συνδυασμός των οποίων δίνει τις καλύτερες μετρήσεις.

Πότε προτείνεται η επέμβαση του καταρράκτη

Ο γεροντικός ή ηλικιακός καταρράκτης επιδεινώνεται πολύ αργά και η ύπαρξή του δεν σημαίνει άμμεσα χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση  πρέπει να γίνεται όταν ο ασθενής  αντιληφθεί ότι η μείωση της οράσεως τον ενοχλεί στις καθημερινές ασχολίες του όπως οδήγηση, γράψιμο, διάβασμα κ.τ.λ. Η παλαιά αντίληψη ότι ο καταρράκτης  πρέπει να ωριμάσει δεν υιοθετείται σήμερα.

Με την μικροχειρουργική και την χρήση των υπερήχων είναι ευκολότερη και λιγότερο τραυματική η αφαίρεση του καταρράκτη όταν αυτός δεν είναι πολύ σκληρός  ενώ αντίθετα ένας σκληρός καταρράκτης αυξάνει τις πιθανότητες εγχειρητικών και μετεγχειρητικών επιπλοκών. Εκ των ανωτέρω είναι εμφανές ότι ο κάθε ασθενής πρέπει να χειρουργείται  βάση των οπτικών του αναγκών.

Τι είναι δευτερογενής καταρράκτης

Με την νέα τεχνική της φακοθρυψίας αφαιρούμε το πρόσθιο κεντρικό  τμήμα της κάψας του φακού και αφήνουμε το υπόλοιπο για την στήριξη του ενδοφακού ο οποίος τοποθετείται μέσα στον σάκο του φυσιολογικού φακού. Ο ιστός αυτός είναι ζωντανός και με την πάροδο του χρόνου μπορεί να θολώσει  ή να ρικνωθεί. Η θόλωση αυτή ονομάζεται δευτερογενής καταρράκτης. Η θόλωση του περιφακίου είναι  αρκετά συχνή και δεν θεωρείται επιπλοκή της επεμβάσεως. Ο δευτερογενής καταρράκτης δημιουργεί ελάττωση της όρασης. Η θεραπεία του γίνεται με ακτίνες YAG  LASER. Η επέμβαση διαρκεί ελάχιστα λεπτά και η όραση αποκαθίσταται ταχύτατα.

Διονυσία Καλογεροπούλου – Γιαννοπούλου​, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Επιστημονικός Συνεργάτης του Νοσοκομείου Υγεία

Ανακρέοντος 1, Νέα Ερυθραία, 14671

bettervision.gr

[email protected]

2108070948, 6940787903