Γιατί ορισμένοι «τα έχουν τετρακόσια» όταν γερνούν

Έχετε ακούσει ποτέ τη φράση, «δε μπορείς να μάθεις νέα κόλπα σε ένα γέρικο σκυλί»;

Σύμφωνα με μια νέα έρευνα, ίσως η φράση αυτή να είναι… ξεπερασμένη και να μην ισχύει.

Βέβαια, σύμφωνα με δημοσίευμα του Business Insider, η έρευνα αυτή ήταν μικρού μεγέθους και βρίσκεται ακόμη σε προκαταρκτικό στάδιο, ωστόσο τα ευρήματά της υποδηλώνουν, ότι ορισμένοι ηλικιωμένοι άνθρωποι μπορεί να είναι σε θέση να μάθουν νέα πράγματα, ακριβώς όπως οι νεότερης ηλικίας, εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη του τμήματος αυτού του εγκεφάλου τους, που οι υγιείς άνθρωποι συνήθως δε χρησιμοποιούν με τον ίδιο τρόπο.

Φαιά ουσία, λευκή ουσία

Ο εγκέφαλος έχει –σε γενικές γραμμές- δύο κύρια τμήματα: τη φαιά ουσία και τη λευκή ουσία.

Οι άνθρωποι βασίζονται στους νευρώνες της πλούσιας φαιάς ουσίας για τα πάντα από την όραση και την ακοή, μέχρι την επεξεργασία των συναισθημάτων, την άσκηση του αυτο-ελέγχου και την εκμάθηση νέων πληροφοριών.

Η λευκή ουσία, από την άλλη, περιέχει όλες τις «καλωδιώσεις» του εγκεφάλου –το περίπλοκο δίκτυο νευρώνων που μεταφέρουν τις πληροφορίες στα διάφορα τμήματα του εγκεφάλου. Η λευκή ουσία μπορεί να μας βοηθά ακόμη στη διαδικασία της μάθησης και να παίζει σημαντικό ρόλο στη γενικότερη γνωστική λειτουργία κι εξυπνάδα, υποστηρίζουν τώρα οι επιστήμονες.

Καθώς γερνάμε, η φαιά ουσία συχνά συρρικνώνεται ή υποβαθμίζεται, κάνοντας τις καθημερινές δραστηριότητες να μοιάζουν πιο δύσκολες.

Τι θα γινόταν όμως αν ο εγκέφαλός μας είχε κάτι σαν μια εφεδρική γεννήτρια, μια επιπλέον πηγή ενέργειας η οποία θα μπορούσε να ενεργοποιείται όταν αρχίσουν να «σβήνουν» οι κύριες μηχανές;

Απ’ ό,τι φαίνεται –σημειώνει το δημοσίευμα- αυτό ακριβώς κάνει η λευκή ουσία σε ορισμένους ηλικιωμένους ανθρώπους.

Ευέλικτοι εγκέφαλοι

Σύμφωνα με τη νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, μια ομάδα ερευνητών εξέτασε 39 υγιείς εθελοντές, κάποιους νεότερης ηλικίας και κάποιους ηλικιωμένους.

Στην ομάδα των ηλικιωμένων ανθρώπων με την πιο ευέλικτη λευκή ουσία, η διαδικασία της μάθησης νέων οπτικών πληροφοριών ήταν το ίδιο εύκολη, όσο και για τους νεότερους, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν φυσιολογικά τη φαιά ουσία.

Τα ευρήματα αυτά φαίνεται ότι έρχονται σε αντίθεση με μια ευρέως διαδεδομένη άποψη γύρω από τη διαδικασία της γήρανσης: ότι δηλαδή όσο γερνά κανείς, ο εγκέφαλος χάνει την ευελιξία του, κάνοντας πιο δύσκολο το να θυμόμαστε πράγματα και να μαθαίνουμε νέες δεξιότητες.

Η έρευνα αυτή όμως υποδηλώνει, ότι σε ορισμένους ηλικιωμένους ανθρώπους συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Ο εγκέφαλός τους διατηρεί την ικανότητα να προσαρμόζεται, όμως χρησιμοποιώντας ένα διαφορετικό τμήμα αυτού, απ’ ό,τι συμβαίνει με τους νέους ανθρώπους.

«Σε ό,τι αφορά τις οπτικές δεξιότητες, ορισμένοι ηλικιωμένοι μπορούν να μάθουν το ίδιο καλά, όπως οι νεότεροι άνθρωποι» ανέφερε ο καθηγητής νευροεπιστημών από το πανεπιστήμιο Brown, Takeo Watanabe.