«Καμπανάκι» ΟΗΕ για την υπερσυνταγογράφηση υπνωτικών

Αύξηση της υπερσυνταγογράφησης υπνωτικών φαρμάκων σε άτομα μεγάλης ηλικίας, σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες, διαπιστώνει η ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από τους εκπροσώπους του ΚΕΘΕΑ.

Το φαινόμενο αφορά κυρίως τις βενζοδιαζεπίνες, μια κατηγορία ουσιών που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της αϋπνίας και του άγχους και η Επιτροπή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι η μη αναγκαία χρήση τους, σύμφωνα με μελέτες, ενέχει τον κίνδυνο εξάρτησης. Επιπλέον, οι μεγαλύτεροι των 65 ετών χρήστες βενζοδιαζεπινών, όπως έχει αποδειχθεί, έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες εκδήλωσης άνοιας μέσα σε διάστημα 15 ετών, σε σύγκριση με όσους δεν έχουν κάνει ποτέ χρήση αυτών των ουσιών.

Την ίδια στιγμή τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχουν πρόσβαση σε αναλγητικά. Σε πολλές χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε οπιοειδή αναλγητικά φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου, παρόλο που παγκοσμίως η χρήση αυτών των ουσιών έχει υπερδιπλασιαστεί από την αρχή του αιώνα. Το 95% της παγκόσμιας κατανάλωσης των αναλγητικών γίνεται από τους κατοίκους της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Το πρόβλημα δεν είναι η ανεπάρκεια της παγκόσμιας προσφοράς, αλλά μάλλον η έλλειψη εκπαίδευσης και ο φόβος της εξάρτησης, αναφέρεται στην έκθεση.

Αυξήθηκαν κατά 55% οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες

Επιπλέον, πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί η χρήση νέων ψυχοδραστικών ουσιών, παγκοσμίως, καθώς μέχρι τον Οκτώβριο του 2015 τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ είχαν αναφέρει 602 νέες ουσίες, αριθμός που αντιπροσωπεύει αύξηση της τάξης του 55% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, κατά την οποία είχαν αναφερθεί 388 νέες ουσίες.

Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών, πρόκειται για μια πολύ ετερογενή κατηγορία ουσιών, κυρίως συνθετικά κανναβινοειδή, φαινεθυλαμίνες και συνθετικές καθινόνες, οι οποίες κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές και δεν υπόκεινται σε έλεγχο. Μάλιστα, όπως αναφέρεται, με το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αποτελούν πλέον σημαντικά εργαλεία για την εμπορία των ναρκωτικών, περισσότερες από 600 ιστοσελίδες που πωλούν νέες ψυχοδραστικές ουσίες, μερικές φορές με το κιλό, εντοπίστηκαν στην ΕΕ το 2013 και το 2014.

Σε κίνδυνο οι πρόσφυγες

Στην Ασία οι πρόσφυγες που εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες ζώνες, εκτίθενται σε υψηλό κίνδυνο όσον αφορά τη διακίνηση και τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, επισημαίνεται στην έκθεση. Η δύσκολη και τραυματική κατάστασή τους, τους καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτους στον εθισμό και τη διακίνηση ουσιών. Οι πλημμελείς έλεγχοι των συνόρων και η αυξημένη μετακίνηση ανθρώπων κατά μήκος τους ευνοούν την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών στις αγορές της περιοχής. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των ατόμων που κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών.

Στοιχεία για την Ευρώπη και τον κόσμο

Συγχρόνως αυξάνεται η καθαρότητα και η δραστικότητα όλων των ουσιών, συμπεριλαμβανομένης και της κάνναβης, της ουσίας που καταναλώνεται συχνότερα στην ΕΕ και η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 80% των κατασχέσεων στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Σε υψηλά επίπεδα παραμένει και η χρήση κοκαΐνης. Παρά το γεγονός ότι η χρήση ηρωίνης και συνθετικών οπιοειδών είναι σχετικά χαμηλή στην ΕΕ, οι ουσίες αυτές εξακολουθούν να συνδέονται με το μεγαλύτερο ποσοστό ασθενειών, θανάτων και κόστους θεραπείας που σχετίζονται με τα ναρκωτικά. Κάθε χρόνο στην ΕΕ περίπου 6.000 χρήστες ουσιών πεθαίνουν από υπερβολική δόση, κυρίως οπιοειδών. Συγχρόνως καταγράφεται σαφής τάση ανόδου των αιτημάτων πρώτης εισαγωγής σε θεραπεία για χρήση κάνναβης. Περίπου το 40% του εκτιμώμενου παγκόσμιου αριθμού των ατόμων που κάνουν ενέσιμη χρήση και ζουν με τον HIV βρίσκονται στην Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η Βόρεια Αμερική παραμένει η περιοχή με το υψηλότερο ποσοστό θανάτων που σχετίζονται με τα ναρκωτικά παγκοσμίως, στο οποίο περιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι θάνατοι λόγω υπερβολικής δόσης, κυρίως από συνταγογραφούμενα φάρμακα. Η χρήση ηρωίνης επανακάμπτει, πιθανώς επειδή έχει ενισχυθεί η προσπάθεια ελέγχου των συνταγογραφούμενων οπιοειδών. Η κάνναβη, που αποτελεί την ουσία με τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και κατανάλωση, γίνεται πιο δραστική και η χρήση της αυξάνεται ακόμα και στους νέους, όπως στους μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Μήνυμα του ΟΗΕ

«Η μελλοντική πολιτική για τα ναρκωτικά, δεν οφείλει να διαλέξει μεταξύ της επιβολής του νόμου με “στρατιωτικά μέσα” και της νομιμοποίησης της μη ιατρικής χρήσης των ουσιών».

Αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών στην Ετήσια Έκθεσή της. Λίγες μόλις εβδομάδες πριν συγκληθεί σε ειδική σύνοδο στη Νέα Υόρκη η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, για να διαμορφώσει τις μελλοντικές πολιτικές κατευθύνσεις για το πρόβλημα των ναρκωτικών, η Επιτροπή απευθύνει έκκληση για μια προσέγγιση βασισμένη στην επιστημονική γνώση, τον ανθρωπισμό, την αναλογικότητα στην απονομή των ποινών και τη μετριοπάθεια. Η μελλοντική πολιτική για τα ναρκωτικά, συνεχίζει η Επιτροπή, οφείλει να θέσει στο επίκεντρο την υγεία και την ευημερία, και να εφαρμόζει τους στόχους και τις αρχές των συμβάσεων και των πολιτικών διακηρύξεων. Υπενθυμίζει επίσης στα κράτη την υποχρέωσή τους να προσφέρουν αποτελεσματικά προγράμματα πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης.

Σχολιάζοντας την έκθεση, ο Γιώργος Μπαρδάνης, πρόεδρος του ΚΕΘΕΑ, είπε ότι η Επιτροπή κάνει μια αναφορά που είναι εξαιρετικά επίκαιρη για τη χώρα μας. Η χρήση, όπως και η βία, είναι απόρροια κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών προβλημάτων. «Στη χώρα μας, με τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, τα υψηλότερα ευρωπαϊκά ποσοστά ανεργίας, τους νέους που στερούνται προοπτική, την αύξηση της φτώχειας, το κοινωνικό κράτος που συρρικνώνεται και το καθημερινό δράμα των προσφύγων, είναι προφανές ότι δημιουργείται γόνιμο έδαφος για την εξάπλωση της χρήσης και της περιθωριοποίησης». Είναι ώρα, σημειώνει, να επενδύσουμε στην πρόληψη και τη θεραπεία, καθώς και να εξασφαλίσουμε την επάρκεια σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για τους φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.