Οι κίνδυνοι από την υπερβολική χρήση κορτιζόνης

Ο οργανισμός παράγει τη μεγαλύτερη ποσότητα τις πρωινές ώρες, ενώ όταν κοιμόμαστε είναι πολύ χαμηλή. Ο άνθρωπος χρειάζεται συγκεκριμένες ποσότητες κορτιζόνης για να λειτουργεί ομαλά.

Οι υπερβολικές ποσότητές της μπορούν να δημιουργήσουν με τον καιρό προβλήματα, γι’ αυτό και οι γιατροί είναι ιδιαίτερα αυστηροί στις συστάσεις τους σε ότι αφορά τη χρήση της.

Η ιδιότητα των κορτικοστεροειδών είναι ότι καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τη φλεγμονή, προκειμένου να εμποδίσουν πολλές αυτοάνοσες ασθένειες και αλλεργικές αντιδράσεις να επιτεθούν στον οργανισμό.

Αποτελούν τον θεμέλιο λίθο για τη θεραπεία νοσημάτων όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το άσθμα, η ελκώδης κολίτιδα, η ψωρίαση κλπ.

Όπως συμβαίνει όμως με όλα τα ισχυρά φάρμακα, έχουν ανεπιθύμητες παρενέργειες, που μερικές φορές μπορεί να είναι εξίσου σοβαρές με τις ασθένειες τις οποίες θεραπεύουν, σύμφωνα με τους «Νιου Γιορκ Τάιμς»

Οι πιο συχνές παρενέργειες

Η πιθανότητα να εκδηλωθούν σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες εξαρτάται από το πόσο συχνά χρησιμοποιούνται τα στεροειδή, πώς λαμβάνονται, τι είδους κορτικοστεροειδές έχει χορηγηθεί και πόσο υψηλή δόση απαιτείται. Προκαλούν λιγότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες όταν εφαρμόζονται στο δέρμα ή όταν εισπνέονται. Τα εγχεόμενα στεροειδή και όσα λαμβάνονται από το στόμα επί μήνες ή χρόνια -π.χ. για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας- είναι πολύ πιθανότερο να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Έτσι, ένα στεροειδές που αλείφεται σε μικρές περιοχές του δέρματος για να καταπραΰνει λ.χ. μια ήπια περίπτωση δερματίτιδας ή εκζέματος, είναι απίθανο να προκαλέσει ανυπόφορες παρενέργειες. Όταν όμως τα κορτικοστεροειδή εγχέονται κατ΄ επανάληψιν σε έναν μυ ή σε άρθρωση, μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία και εκφυλιστικές αλλοιώσεις (λ.χ. χρόνιων αθλητικών κακώσεων).

Αν μάλιστα χορηγηθούν ενδοφλεβίως, οι παρενέργειες μπορεί να συμπεριλάβουν:
-αϋπνία
-μεταλλική γεύση στο στόμα
-διακυμάνσεις της διάθεσης
-ναυτία
-ταχυκαρδία
-ερεθισμό του στομάχου

Στους περισσότερους ανθρώπους, η χρόνια χρήση εισπνεόμενων στεροειδών, που είναι απαραίτητα για τον έλεγχο των περισσότερων κρουσμάτων άσθματος, έχει ελάχιστες έως καθόλου ανεπιθύμητες παρενέργειες. Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν κάποια υστέρηση στην ανάπτυξη, αλλά μελέτες δείχνουν πως τελικά αυτή αποκαθίσταται. Η συχνότερα εμφανιζόμενη παρενέργεια (μυκητίαση στο στόμα), μπορεί να αποτραπεί με απλά μέτρα όπως το καλό ξέπλυμα του στόματος με νερό μετά τις εισπνοές.

Όταν τα κορτικοστεροειδή λαμβάνονται από το στόμα επί λιγότερο από τρεις μήνες, σχετίζονται με παροδικές ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως:
-κατάθλιψη
-αυξημένη όρεξη
-αϋπνία
-αύξηση του σωματικού βάρους.

Αν όμως ληφθούν για περισσότερο από τρεις μήνες, μπορεί να έχουν πιο έντονες και μερικές φορές μη αναστρέψιμες παρενέργειες. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:
-αύξηση του σωματικού βάρους
-υπέρταση
-εκφύλιση των οστών
-διαβήτης
-λέπτυνση του δέρματος
-μυϊκή αδυναμία
-καταρράκτης
-γλαύκωμα
-έλκη
-εύκολος μωλωπισμός
-αυξημένη εφίδρωση
-ακμή
-αρτηριακά ιζήματα που μπορεί να προκαλέσουν καρδιοπάθεια
-επιβραδυμένη επούλωση των πληγών
-αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων.
Το επιπλέον βάρος φυσιολογικά χάνεται μέσα σε έξι έως δώδεκα μήνες από τη διακοπή.