Οριστική επούλωση διαβητικών ελκών σε ασθενείς που κινδύνευαν με ακρωτηριασμό

Πλήρης επούλωση διαβητικών ελκών, που είχαν στα πόδια τους δύο γυναίκες, οι οποίες σε βάθος χρόνου θα έρχονταν αντιμέτωπες με τον κίνδυνο ακρωτηριασμού, επιτεύχθηκε στο Ιατρείο Φροντίδας Διαβητικού Ποδιού «Δημήτρης Βογιατζόγλου» του νοσοκομείου Αμαλία Φλέμινγκ με τη έγχυση αυτόλογων ινοβλαστών και με κόστος μικρότερο από τις μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες συμπληρωματικές θεραπείες.

H καλλιέργεια των ινοβλαστών έγινε στο Ανοσολογικό Τμήμα του νοσοκομείου Γεννηματάς με υπεύθυνο τον βιολόγο Γιώργο Τόπακα. Τα αποτελέσματα μετά από την τριετή παρακολούθηση των δύο ασθενών, τα οποία έδειξαν ότι η επούλωση είναι οριστική, θα παρουσιαστούν στο 28ο συνέδριο της Διαβητολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος που πραγματοποιείται στη Θεσσαλονίκη.

Τα έλκη που δημιουργούνται στα πόδια τον διαβητικών είναι από τις συχνότερες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη και σε παγκόσμιο επίπεδο και αποτελούν την κύρια αιτία ακρωτηριασμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Διαβήτη, το 70% των ακρωτηριασμών που διενεργούνται σε όλο τον κόσμο αφορά διαβητικούς ασθενείς, οι οποίοι διατρέχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να χάσουν το ένα ή και τα δύο πόδια σε σύγκριση με άλλους. Στη χώρα μας, υπολογίζεται ότι το 4-5% των διαβητικών ασθενών εμφανίζουν έλκη στα πόδια, γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 50.000 άτομα με διαβήτη διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ακρωτηριασμού.

«Σε αυτές τις δύο ασθενείς οι προηγούμενες προσπάθειες επούλωσης των ελκών με συχνό βαθύ χειρουργικό καθαρισμό, επιθέματα και αποφόρτιση είχαν αποτύχει και γι αυτό προχωρήσαμε σε θεραπεία με ινοβλάστες που πήραμε από το δέρμα των ασθενών. Στη συνέχεια έγινε καλλιέργεια των ινοβλαστών, χωρίς να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε παράγοντας με αυξητική δράση. Μετά από 20-30 ημέρες, εναιώρημα της καλλιέργειας εγχύθηκε υποδόρια με λεπτή βελόνα στην περιφέρεια του έλκους. Τα τραύματα επουλώθηκαν και μετά από τρία χρόνια διαπιστώνουμε ότι επουλώθηκαν οριστικά, ενώ οι παθολογοανατομικές και κυτταρολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος κακοήθειας. Το κόστος εκτιμήθηκε σε 400 ευρώ για την πρώτη έγχυση και 200 ευρώ για κάθε επιπλέον έγχυση» ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η παθολόγος με εξειδίκευση στο διαβήτη και υπεύθυνη του Ιατρείου Φροντίδας Διαβητικού Ποδιού «Δημήτρης Βογιατζόγλου» του νοσοκομείου Α. Φλέμιγκ, Χαρίκλεια Λούπα.

Η πρώτη ασθενής ήταν μια γυναίκα 65 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 από 28ετίας και έπαιρνε αντιδιαβητικά χάπια. Είχε ιστορικό υποτροπιαζουσών υπερκερατώσεων δακτύλων, επουλωθέντος έλκους προ 3ετίας και περιφερική νευροπάθεια. Η ασθενής είχε παρουσιάσει νευροπαθητικό έλκος πελματιαίας επιφανείας του πρώτου δακτύλου του αριστερού ποδιού από 10μήνου με διάμετρο ένα εκατοστό. Έγιναν δύο εγχύσεις, με μεσοδιάστημα ενός μηνός. Σε εννέα εβδομάδες από τη δεύτερη έγχυση το έλκος είχε πλήρως επουλωθεί και η ασθενής άρχισε βαθμιαία φόρτιση με ειδικά παπούτσια. Σε επανελέγχους μέχρι τρία έτη μετά, το έλκος δεν επανεμφανίστηκε και η ασθενής παρουσιάζει κατά αραιά διαστήματα υπερκερατώσεις στο συγκεκριμένο σημείο όπου γίνεται βαθύς καθαρισμός.

Η δεύτερη ασθενής ήταν 67 ετών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 από 15ετίας, ήταν ινσουλινοθεραπευόμενη και είχε ιστορικό επουλωθέντος έλκους προ πενταετίας και περιφερική νευροπάθεια. Είχε από 9μήνου νευροπαθητικό έλκος διαμέτρου τεσσάρων εκατοστών στη φτέρνα από ακατάλληλα παπούτσια. Έγιναν τρεις εγχύσεις. Στις 10 εβδομάδες από την πρώτη έγχυση η διάμετρος του έλκους είχε μειωθεί στο 1,5 εκατοστό. Στη συνέχεια έγινε δεύτερη έγχυση με κύτταρα που είχαν καταψυχθεί, χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα και ακολούθησε τρίτη έγχυση από νέο ιστοτεμάχιο με άριστη πορεία. Η πλήρης επούλωση επιτεύχθηκε σε 27 εβδομάδες, και τρία έτη μετά, η περιοχή δεν παρουσιάζει έλκος, αλλά υπερκεράτωση. Και τα δύο περιστατικά χαρακτηρίζονταν από απουσία λοίμωξης κατά την έγχυση και απουσία αρτηριοπάθειας, ενώ η ποιότητα της επούλωσης ήταν καλή, χωρίς ουλές.

«Παρότι χρειάζεται μελέτη περισσοτέρων περιπτώσεων, φαίνεται ότι η εφαρμογή αυτόλογων ινοβλαστών στη θεραπεία ελκών σε διαβητικό πόδι είναι μια πολλά υποσχόμενη αποτελεσματική μέθοδος, με κόστος πολύ μικρότερο από τις μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενες συμπληρωματικές θεραπείες (αυξητικούς παράγοντες, VAC κ.τ.λ.). Η επούλωση διατηρείται τουλάχιστον τρία έτη. Η μη χρήση στις καλλιέργειες οποιουδήποτε παράγοντα με αυξητική δράση απομακρύνει τις πιθανότητες κακοήθους εκτροπής κυττάρων, και βιοψία του δημιουργηθέντος ιστού στην τριετία τουλάχιστον, το επιβεβαιώνει» προσθέτει η κ Λούπα.