Όσα θέλετε να μάθετε για τον αγαπημένο μας καφέ

Ο καφές φημίζεται για την περιεκτικότητά του σε αντιοξειδωτικά, τις λεγόμενες πολυφαινόλες. Είναι ουσίες που λειτουργούν σαν ασπίδα προστασίας για τα κύτταρα μας αποτρέποντας την καταστροφή τους από άλλα καταστροφικά μόρια που επιτίθενται στον οργανισμό μας. Τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται σε τρόφιμα όπως τα φρούτα, τα λαχανικά, τα προϊόντα ολικής αλέσεως, το ελαιόλαδο, τη μαύρη σοκολάτα, το τσάι, το κόκκινο κρασί κ.α. Ο καφές έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί μια σημαντική πηγή φυσικών αντιοξειδωτικών στη διατροφή μας. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες όπως λέει και η λέξη δρουν ενάντια στην οξείδωση. Με απλά λόγια, ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού και αποτρέπουν την καταστροφή των κυττάρων.

Εκτός από τα μεταλλικά στοιχεία που προαναφέραμε καθώς και τα αντιοξειδωτικά,ο καφές σαν φυτικό προϊόν περιέχει φυτικές ίνες που βοηθούν στη λειτουργία του εντέρου. Επίσης περιέχει καφεΐνη, η οποία δρα σαν ένα ήπιο διεγερτικό στο κεντρικό νευρικό μας σύστημα και μας κάνει να αισθανόμαστε ευεξία, εγρήγορση, βελτιώνει τα αντανακλαστικά και τη πνευματική μας λειτουργία. Ένα όμορφο συναίσθημα που νιώθουμε όλοι μας καθημερινά όταν πίνουμε τον αγαπημένο μας καφέ. Παράλληλα με το καφέ καταναλώνουμε και νερό, ενυδατώνοντας έτσι το σώμα μας. Τέλος ο καφές δεν έχει θερμίδες, ζάχαρη και λιπαρά, εκτός κι αν του προσθέσουμε εμείς.

Τα τελευταία χρόνια ο καφές αποτελεί αντικείμενο πολλών επιστημονικών ερευνών, τα αποτελέσματα των οποίων δείχνουν μια θετική επίδραση στη σωματική και πνευματική υγεία. Αν ανατρέξουμε σε έγκυρα επιστημονικά συγγράμματα βλέπουμε ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται με διάφορα θέματα υγείας όπως μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, διαφόρων τύπων καρκίνου, εκφυλιστικών νόσων όπως Parkinson και Alzheimer, κ.α.

Γνωστή είναι και η μελέτη «Ικαρία» που έγινε από την Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών που μελέτησε τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων της Ικαρίας οι οποίοι κατατάσσονται στους ανθρώπους με τα περισσότερα χρόνια ζωής στον πλανήτη. Μια από της συνήθειες των κατοίκων αυτών είναι και η συχνή κατανάλωση Ελληνικού καφέ. Αυτή η κατανάλωση σχετίστηκε με καλύτερη καρδιαγγειακή λειτουργία λόγω μεγαλύτερης ελαστικότητας των αγγείων της καρδιάς. Η προστατευτική δράση του καφέ, σύμφωνα με τις μελέτες οφείλεται κατά κύριο λόγω στα συστατικά του καφέ, όπως τα αντιοξειδωτικά, ενώ χρειάζονται φυσικά και άλλες μελέτες για να διασαφηνιστεί ο ρόλος του καφέ στην υγεία.

Σύμφωνα με μία σημαντική μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου κανένα ρόφημα καφέ, ούτε ο κρύος στιγμιαίος, δεν επηρέασαν αρνητικά το γαστρεντερικό σύστημα. Αυτή μάλιστα ήταν και η πρώτη παγκόσμια μελέτη που εξέτασε ταυτόχρονα όλα αυτά τα ροφήματα καφέ και ιδιαίτερα τον κρύο στιγμιαίο(Frappe) που αποτελεί καθαρά Ελληνική συνήθεια. Επομένως ο μύθος αυτός του ότι «πίνω κρύο στιγμιαίο καφέ και πονάει το στομάχι μου» δεν επαληθεύεται επιστημονικά και φαίνεται να έχει καθαρά ψυχολογική βάση ή να σχετίζεται με τον τρόπο που φτιάχνουμε το ρόφημα. Για παράδειγμα αν κάποιος βάζει 5 κουταλιές καφέ με 5 κουταλιές ζάχαρη και συμπυκνωμένο γάλα μέσα σε λίγο νερό, τότε αυτό δεν είναι καφές αλλά ένα συμπυκνωμένο ρόφημα. Δε φταίει λοιπόν ο καφές γι’ αυτό.

Η καφεΐνη είναι μια ουσία που εκτός από τον καφέ βρίσκεται στους καρπούς και τα φύλλα σε περισσότερα από 60 είδη φυτών και χρησιμεύει στη φυσική άμυνα του φυτού ενάντια σε παθογόνους μικροοργανισμούς. Στον ανθρώπινο οργανισμό έχει μια ήπια διεγερτική δράση που σύμφωνα με έρευνες μπορεί να βελτιώσει το χρόνο αντίδρασής μας σε κάποιο ερέθισμα (τα αντανακλαστικά μας), να μας τονώσει, να βελτιώσει τη συγκέντρωση μας και να καθυστερήσει την κούραση. Ωστόσο υπάρχει μια μικρή μερίδα ανθρώπων που παρουσιάζουν ευαισθησία στη καφεΐνη με αποτέλεσμα να χρειάζεται περιορισμός της. Η πλειοψηφία όμως του κόσμου δεν παρουσιάζει την ευαισθησία αυτή με αποτέλεσμα να απολαμβάνει μόνο τα ευεργετικά οφέλη της. Παρ’ όλα αυτά, όπως και κάθε τι στη ζωή μας χρειάζεται μέτρο. Συμφωνά με παγκόσμιους οργανισμούς υγείας ένα ασφαλές όριο για το μέσο υγιή πληθυσμό είναι τα 300-400mg καφεΐνης.

Ένα κουταλάκι στιγμιαίου καφέ 2g, περιέχει περίπου 80mg, ενώ ένα μικρό φλιτζανάκι Ελληνικού 40mg καφεΐνης. Μη ξεχνάμε φυσικά ότι καφεΐνη περιέχει και το τσάι, το κακάο, η σοκολάτα, διάφορα αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά.

Ιωσήφ Αλεξανδρίδης- Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Nutrition, Health & Wellness Manager Nestle Hellas S.A. από συνέντευξή του στο Λόγω Δαιτροφής