Τι είναι το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης»

Τι είναι όμως το συγκεκριμένο σύνδρομο και πώς πήρε το όνομά του;

Στις 23 Αυγούστου του 1973 δύο οπλισμένοι εγκληματίες εισέβαλαν σε μία τράπεζα στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Καθώς πυροβολούσαν, ο ένας από τους δύο, ο Jan-Erik Olsson, ανακοίνωσε στους τρομοκρατημένους υπαλλήλους της τράπεζας ότι «Το πάρτι μόλις άρχισε!».

Οι δύο ληστές κράτησαν για τις επόμενες 131 ώρες στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας τέσσερις ομήρους, τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα, γύρω από τους οποίους είχαν τοποθετήσει δυναμίτη.

Οι όμηροι παρά τις απειλές και τη βία που υπέστησαν από τους κακοποιούς, όταν τελείωσε η περιπέτειά τους είχαν μια απρόσμενη συμπεριφορά.

Στις συνεντεύξεις που έδωσαν στα μέσα ενημέρωσης υποστήριξαν τους εγκληματίες που τους κράτησαν ομήρους, εκφράζοντας φόβο για τους αστυνομικούς που προσπάθησαν να τους απελευθερώσουν.

Ο όρος «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (Stockholm Syndrome) καθιερώθηκε από τον Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία κατά την επιχείρηση απελευθέρωσης των ομήρων.

Πρόκειται για την ταύτιση του θύματος με τον θύτηπου λειτουργεί ως μηχανισμός άμυνας και βασίζεται (συνήθως ασυνείδητα) στην ιδέα ότι ο εγκληματίας δεν θα βλάψει τον αιχμάλωτο εάν αυτός είναι συνεργάσιμος και τον υποστηρίξει. Ο αιχμάλωτος προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του εγκληματία με σχεδόν παιδαριώδη τρόπο. Ο όμηρος συνήθως αντιλαμβάνεται τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τον σώσουν, ως ενέργειες που πιθανώς θα τον βλάψουν αντί να επιτύχουν την απελευθέρωσή του.

Το συναισθηματικό δέσιμο με έναν κακοποιό είναι στην πραγματικότητα μία στρατηγική επιβίωσης για τα θύματα κακοποίησης και εκφοβισμού.

Το πιο παράδοξο για το περιστατικό της Στοκχόλμης είναι ότι αργότερα, μία από τις τρεις γυναίκες αρραβωνιάστηκε τον έναν από τους δύο κακοποιούς και μία άλλη ίδρυσε ένα ταμείο υπεράσπισης με σκοπό να συνδράμει στα έξοδα υπεράσπισή τους.

Τα συμπτώματα του συνδρόμου χαρακτηρίζονται από:
-θετικά συναισθήματα του θύματος απέναντι στον κακοποιό
-αρνητικά συναισθήματα του θύματος απέναντι στην οικογένεια, τους φίλους ή τις αρχές που προσπαθούν να τους σώσουν / υποστηρίξουν ή να κερδίσουν την απελευθέρωσή τους
-υποστήριξη των λόγων και της συμπεριφοράς του κακοποιού
-θετικά συναισθήματα του κακοποιού απέναντι στο θύμα
-συμπεριφορά υποστήριξης από το θύμα και κατά καιρούς παροχή βοήθειας στον κακοποιό
-ανικανότητα εμπλοκής σε συμπεριφορές που μπορεί να βοηθήσουν στην απελευθέρωση ή την απομάκρυνσή τους.

Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» απαντάται επίσης σε οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, όπου το άτομο δέχεται παθητικά απειλή και αναγκάζεται να υποστεί την οποιαδήποτε πράξη προκειμένου να επιβιώσει αλλά και να κερδίσει την εύνοια του «δράστη» λαμβάνοντας έτσι δείγματα αγάπης που θα το βοηθήσουν να συνεχίσει, αρνούμενο όμως πολλές φορές την βοήθεια τον γύρω του.