Τι επίδραση έχουν στην ψυχική υγεία οι εφαρμογές γνωριμιών (dating apps)

Ενώ αυτές οι εφαρμογές υπόσχονται… αγάπη με μια απλή κίνηση του χεριού, έρευνες δείχνουν ότι το ατελείωτο… ψάξιμο μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένο άγχος, χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, κόπωση αποφάσεων και ακόμη και συμπεριφορά που μοιάζει με εθισμό.

Οπότε, τι πραγματικά συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν σύρουμε το δάχτυλο στην οθόνη του κινητού δεξιά (κυρίως!) και αριστερά (σπανιότερα); Και πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις εφαρμογές γνωριμιών χωρίς να τις αφήσουμε να ανακατευτούν με την ψυχική μας ευεξία;

Η ψυχολογία πίσω από τις εφαρμογές γνωριμιών: Γιατί είναι εθιστικές

Εάν έχετε πιάσει ποτέ τον εαυτό σας να σαρώνει δεξιά κι αριστερά χωρίς σκέψη για ώρες, δεν είστε μόνοι. Οι εφαρμογές γνωριμιών ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, απελευθερώνοντας ντοπαμίνη (τον νευροδιαβιβαστή της «καλής αίσθησης») κάθε φορά που σας «ταιριάζουν» με κάποιον/α πιθανό/ή σύντροφο.

Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο άμεσης ικανοποίησης, παρόμοιο με τους μηχανισμούς του τζόγου:

Σάρωση → Προσδοκία → Ταίριασμα (Ανταμοιβή) → Σάρωση ξανά

Το πρόβλημα; Δεν οδηγούν όλες οι σαρώσεις σε «ταιριάσματα» και δεν οδηγούν όλα τα ταιριάσματα σε ουσιαστικές συνδέσεις. Όταν η απόρριψη υπερβαίνει την ανταμοιβή, οι χρήστες μπορεί να αρχίσουν να νιώθουν απογοήτευση, άγχος και ακόμη και κατάθλιψη.

Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν εφαρμογές γνωριμιών τακτικά έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν άγχος και κατάθλιψη σε σύγκριση με τους μη χρήστες.

Τα μειονεκτήματα της κουλτούρας των εφαρμογών γνωριμίας για την Ψυχική Υγεία

1. Ο αντίκτυπος στην αυτοεκτίμηση: Η αίσθηση ότι «δεν είμαι αρκετά καλός»

Ας είμαστε ειλικρινείς: είναι άσχημο το συναίσθημα του να μας αγνοούν ή να μας απορρίπτουν επανειλημμένα.

Με τις εφαρμογές που βασίζονται σε σάρωση του δαχτύλου στην οθόνη του κινητού (συνήθως δεξιά για ΝΑΙ και αριστερά για ΟΧΙ), η απόρριψη (ΟΧΙ) συμβαίνει γρήγορα και συχνά, με αποτέλεσμα πολλοί χρήστες να αισθάνονται:

• Μη ελκυστικοί (“Γιατί δεν ταιριάζω με κανέναν/καμία;”)
• Δεν είμαι αρκετά ενδιαφέρον άτομο (“Γιατί δεν ανταποκρίνονται οι άλλοι σε μένα;”)
• Αναλώσιμοι (“Γιατί τα ταιριάσματα εν τέλει με απορρίπτουν γρήγορα;”)

Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο κυρίως για τους άνδρες, οι οποίοι λαμβάνουν στατιστικά συντριπτικά λιγότερα ταιριάσματα, αλλά και για τις γυναίκες, που συχνά αισθάνονται την αντικειμενοποίηση λόγω του swiping με βάση την εμφάνισή τους.

Συμβουλή: Σταματήστε να μετράτε την αξία σας με τον αριθμό ταιριασμάτων σας. Αντί να σαρώνετε ατελείωτα, επικεντρωθείτε στη δημιουργία ουσιαστικών συνομιλιών με όσους/όσες έχετε ήδη ένα αρχικό ταίριασμα.

2. Το παράδοξο της πληθώρας επιλογών: Γιατί τα περισσότερα ταιριάσματα μπορεί να οδηγήσουν σε λιγότερη ικανοποίηση

Θεωρητικά, το να έχεις περισσότερες επιλογές κάνει την αληθινή σύνδεση πιο πιθανή, σωστά; ΛΑΘΟΣ!

Οι εφαρμογές που βασίζονται στη σάρωση δημιουργούν ένα παράδοξο επιλογής, όπου πάρα η πληθώρα επιλογών καθιστά πιο δύσκολη την πραγματική δέσμευση. Αντί να εστιάζουν σε ένα άτομο, οι χρήστες συνεχίζουν να σκέφτονται:

“Τι γίνεται αν υπάρχει κάποιος καλύτερος στην επόμενη σάρωση;”

Αυτό οδηγεί στην λεγόμενη κόπωση αποφάσεων, σε λιγότερη ικανοποίηση και σε έναν φαύλο κύκλο όπου κανείς δεν αισθάνεται «αρκετά καλός», επειδή υπάρχει πάντα μια άλλη επιλογή στον ορίζοντα.

Μελέτες δείχνουν ότι οι υπερβολικές επιλογές κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο ικανοποιημένοι με τις αποφάσεις τους, ακόμα και στο επίπεδο του ρομαντισμού.

Συμβουλή: Μόλις ταιριάξετε με κάποιον/α που σας αρέσει, σταματήστε τη σάρωση και αφιερώστε χρόνο για να τον/τη γνωρίσετε, αντί να αναζητήσετε “κάτι καλύτερο”.

3. Άγχος και κατάθλιψη: Το συναισθηματικό κόστος του swiping

Πολλοί χρήστες εφαρμογών γνωριμιών αναφέρουν ότι αισθάνονται εξαντλημένοι και συναισθηματικά εξαντλημένοι από τη διαδικασία. Γιατί;

• Η κουλτούρα του ghosting (όταν εξαφανίζεται ή διακόπτει κάθε επαφή ο/η άλλος/άλλη χωρίς καν να έρθει κοντά να γνωριστείτε) κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν ότι είναι αναλώσιμοι.
• Τα ταιριάσματα που δεν απαντούν στην πρωταρχική προσέγγιση αφήνουν τους χρήστες να αμφισβητούν τον εαυτό τους.
• Οι επιφανειακές συνδέσεις στερούνται συναισθηματικού βάθους, οδηγώντας σε μοναξιά. Διαβάστε επίσης: Η καλύτερη “γιατρειά” για την μοναξιά: Πώς να συνδεθείτε με άλλους

Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Western Sydney διαπίστωσε ότι οι συχνοί χρήστες εφαρμογών γνωριμιών είχαν υψηλότερα επίπεδα άγχους και καταθλιπτικών συμπτωμάτων από τους μη χρήστες.

Συμβουλή: Εάν η χρήση εφαρμογών γνωριμιών σας κάνει να αισθάνεστε περισσότερο ανήσυχοι παρά ενθουσιασμένοι, κάντε ένα βήμα πίσω και επανεκτιμήστε πώς και γιατί τις χρησιμοποιείτε.

Πώς να χρησιμοποιήσετε τις εφαρμογές γνωριμιών χωρίς να βλάψετε την ψυχική σας υγεία

Υπάρχουν και καλά νέα! Οι εφαρμογές γνωριμιών δεν χρειάζεται να καταστρέψουν την ψυχική σας ευεξία. Δείτε πώς μπορείτε να τις χρησιμοποιήσετε με πιο υγιεινό τρόπο:

1. Ορίστε ένα χρονικό όριο – Αποφύγετε την αλόγιστη σάρωση, περιορίζοντάς τη σε 30 λεπτά την ημέρα το πολύ.
2. Μην παίρνετε την απόρριψη προσωπικά – Θυμηθείτε: οι άνθρωποι σύρουν προς τα αριστερά για ένα εκατομμύριο διαφορετικούς λόγους. Συνήθως δεν έχει να κάνει με εσάς προσωπικά!
3. Ποιότητα έναντι ποσότητας – Αντί να κυνηγάτε εκατοντάδες ταιριάσματα, εστιάστε στις γνήσιες, εκ του σύνεγγυς, συνδέσεις.
4. Κάντε διαλείμματα όταν χρειάζεται – Εάν οι εφαρμογές γνωριμιών σας κουράζουν ή σας αγχώνουν, αποσυνδεθείτε για λίγο και γνωρίστε νέα άτομα με τον… παραδοσιακό τρόπο: από κοντά!

Θυμηθείτε: Η αξία σας δεν βασίζεται στα ταιριάσματα – Οι εφαρμογές γνωριμιών είναι απλώς ένα εργαλείο, όχι μια αντανάκλαση της αξίας σας.

Σύνοψη

• Οι εφαρμογές γνωριμιών στα κινητά τηλέφωνα επηρεάζουν την ψυχική υγεία, συμβάλλοντας σε προβλήματα άγχους, κατάθλιψης και αυτοεκτίμησης.
• Το παράδοξο της πληθώρας επιλογών και το συναίσθημα καταναγκαστικής σάρωσης καθιστούν δυσκολότερες τις ουσιαστικές συνδέσεις.
• Ο καθορισμός χρονικών ορίων, η προτεραιότητα στην ποιότητα έναντι της ποσότητας και τα διαλείμματα μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία της ψυχικής ευεξίας.
• Οι εφαρμογές γνωριμιών είναι ένα εργαλείο: χρησιμοποιήστε τις με σύνεση και μην τις αφήσετε να καθορίσουν την αυτοεκτίμησή σας.

Πηγές:
bigthink.com
westernsydney.edu.au
ncbi.nlm.nih.gov
pnas.org
healthline.com