Ο Έλτον Τζον μιλά για την τέχνη, το Brexit, τον Τραμπ και την ομοφοβία

Για το Brexit, τις αμερικανικές εκλογές, την ομοφοβία και την τέχνη της φωτογραφίας που έχει γίνει το δεύτερο πάθος του μίλησε ο Σερ Έλτον Τζον με αφορμή την έκθεση με τίτλο «The Radical Eye: Modernist Photography from the Sir Elton John Collection» με φωτογραφικά έργα από τη σπάνια συλλογή του. Η έκθεση φιλοξενείται στη γκαλερί Tate Modern, στο Λονδίνο.

Ο μουσικός, συνθέτης, τραγουδιστής είναι ανάμεσα στους μεγαλύτερους συλλέκτες φωτογραφίας σε όλο τον κόσμο.

Τα σπουδαιότερα έργα σύγχρονης φωτογραφίας όμως που έχει στη συλλογή του, δεν είναι κρυμμένα σε θησαυροφυλάκια, αλλά κοσμούν τους τοίχους του διαμερίσματός του στην Ατλάντα των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής όπου ζει, όταν δεν είναι στο Λος Άντζελες ή το Λονδίνο ή σε μία από τις εξοχικές του κατοικίες στη Βενετία ή στο νότο της Γαλλίας.

Στη συζήτηση με τον Σον Οχάγκαν, συντάκτη της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian», ο Έλτον Τζον αφηγήθηκε τον τρόπο με τον οποίο απέκτησε έξι ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Αμερικανίδας φωτογράφου Σίντι Σέρμαν από τη σειρά Άτιτλες Κινηματογραφικές Πόζες. «Καθόμουν δίπλα της σε ένα δείπνο για το Νέο Μουσείο στη Νέα Υόρκη και της είπα: «Θεέ μου, αγαπώ τη δουλειά σου, Σίντι, αλλά δεν πωλούνται τα έργα σου». Και εκείνη απάντησε: «Θέλω ένα καινούριο σπίτι. Θα σου πουλήσω ορισμένα έργα». «Και να εδώ είναι και τα έξι» είπε ο τραγουδιστής αναφερόμενος στα έξι έργα που κρέμονται στους τοίχους του σπιτιού του στο δυτικό Λονδίνο, εκεί όπου δέχθηκε τον δημοσιογράφο, όπως αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

«Δεν συλλέγω τρόπαια»

Ο Σερ Έλτον Τζον έχει στη συλλογή του και μία σειρά φωτογραφιών της επίσης Αμερικανίδας φωτογράφου, Ναν Γκόλντιν.

Θυμάμαι είχα πάει στη γκαλερί White Cube του Τζέι Τζόπλινγκ όταν βρισκόταν στην οδό Ντιουκ στο Λονδίνο και ενώ περπατούσα σε μία αίθουσα με έργα της Ναν είπα στον Τζέι: «Πως μπορώ να αγοράσω ένα από αυτά;”. Τότε μου απάντησε: «Αγόρασέ τα όλα». «Ρώτησα την τιμή, μου την είπε και τα αγόρασα».

Παρά το γεγονός ότι διαθέτει τεράστια οικονομική άνεση και τις επαφές για να έχει πρόσβαση σε έργα τέχνης, ο Σερ Έλτον Τζον δηλώνει ότι δεν «συλλέγει τρόπαια».

Αγοράζει αυτό που αγαπάει και από το 1991, αυτό που αγαπάει περισσότερο είναι η φωτογραφία.

«Μόλις είχα επιστρέψει από κέντρο αποτοξίνωσης από χημικές ουσίες και αλκοόλ. Ήμουν καθαρός και ήταν σαν να έβλεπα με καθαρά μάτια. Ήμουν σε ένα εξοχικό στη νότια Γαλλία και ο Ντέιβιντ Φάχεϊ ιδιοκτήτης γκαλερί στο Λος Άντζελες μου έδειξε κάποιες φωτογραφίες των Χερμπ Ριτς, Χορστ και Ίρβινγκ Πεν και έτσι ξεκίνησε.

Ξαφνικά, ανακάλυψα κάτι που με περιέβαλε για χρόνια και ποτέ δεν παρατήρησα ως τέχνη παρότι είχα πορτρέτα από ομότεχνους του Πεν και του Ρίτσαρντ Άβεντον. Άρχισα να συλλέγω φωτογραφίες από δημοπρασίες και ιδιωτικές πωλήσεις. Έγινε το μεγαλύτερο πάθος που έχω εκτός από τη μουσική.

Η αγάπη και η γνώση του για τη φωτογραφία φαίνεται από τα 200 σύγχρονα έργα από τη συλλογή του που παρουσιάζονται στην έκθεση The Radical Eye – «Η Ριζοσπαστική ματιά» του Σερ Έλτον Τζον στην γκαλερί Tate Modern.

Η έκθεση ανιχνεύει το γόνιμο πειραματισμό της περιόδου μεταξύ 1920 και 1950 και περιλαμβάνει εμβληματικές εικόνες από τις αυθεντίες της φωτογραφικής τέχνης, Μαν Ραίη, Έντουαρντ Γουέστον, Αντρέ Κερτέζ και Έντουαρν Στάιχεν.

Στη συλλογή περιλαμβάνονται και έργα λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών όπως Μπερενίς Άμποτ, Πολ Άουτερμπριτζ και άλλων.

Η έκθεση, την οποία επιμελήθηκαν οι Σοέρ Μαβλιάν από την Πινακοθήκη Tate με τη βοήθεια του Νιούελ Χάρμπιν, διευθυντή της συλλογής των περισσότερων από 7.000 φωτογραφιών του Σερ Έλτον Τζον είναι χωρισμένη σε επτά θεματικές, από πορτρέτα έως έργα αφηρημένης τέχνης.

Με λίγα λόγια, πέρα από τη σύνδεσή της με τον διάσημο μουσικό είναι μία έκθεση που εξερευνά σε βάθος αυτό που δικαιολογημένα είναι η πιο σημαντική περίοδος στην ιστορία της φωτογραφίας.

«Κάθε μέρα ξυπνάω και παρατηρώ κάτι καινούριο»

«Ξέρω, ξέρω δεν είμαι γνωστός για την αυτοσυγκράτησή μου, αλλά για μένα αυτή η συλλογή έχει σχέση με αγάπη, δεν συλλέγω για να τραβήξω την προσοχή. Συχνά πηγαίνω σε ιδιωτικές γκαλερί και συλλογές και βλέπω όλες τις μεγάλες εντυπωσιακές φωτογραφίες από τους καλύτερους καλλιτέχνες, που είναι σπουδαίες, αλλά σκέφτομαι, που είναι η προσωπική σου επιλογή; Ό,τι βλέπετε στην Tate επιλέχθηκε από μένα. Ο επιμελητής μου θα προτείνει πράγματα, αλλά κανένας δεν πηγαίνει και συλλέγει εκ μέρους μου. Ζω με αυτά τα έργα τέχνης γύρω μου και μου φέρνουν μεγάλη χαρά, επειδή κάθε μέρα ξυπνάω και παρατηρώ κάτι καινούριο» ανέφερε ο Βρετανός τραγουδιστής.

Ο σύζυγός του, Ντέιβιντ Φέρνις, μοιράζεται το ίδιο πάθος για τη φωτογραφία. «Πρόσφατα του αγόρασα ένα φανταστικό κομμάτι του Κρίστοφερ Ουίλιαμς, το έργο του οποίου μόλις τώρα ανακάλυψα», τόνισε.

Ο Έλτον Τζον είναι από εκείνους τους ανθρώπους που είναι τόσο διάσημοι, ώστε όταν μπαίνουν σε μία αίθουσα, βρίσκεις τον εαυτό σου να αναρωτιέται, είναι στα αλήθεια αυτός; Αυτό αναφέρει ο δημοσιογράφος της Guardian, ο οποίος είχε την ευκαιρία να συζητήσει μαζί του στο δεύτερο σπίτι του μουσικού στο Λονδίνο, σε μία πολυτελή συνοικία στο δυτικό τμήμα της πόλης.

Στους τοίχους βρίσκονται πορτρέτα του Ίρβινγκ Πεν και του Ντέιβιντ Μπέιλι.

Είναι ενθουσιασμένος με το πάθος του. «Είμαι αυτοδίδακτος. Διαβάζω βιβλία φωτογραφίας και ενημερώνομαι για τα βραβεία. Συνεχώς αναζητώ νέους καλλιτέχνες για να τους ενθαρρύνω, το ίδιο κάνω και με τη μουσική» διευκρίνισε

«Στην αρχή σνόμπαρα την έγχρωμη φωτογραφία εωσότου έμαθα για τον Πολ Άουτερμπριτζ και πως έκανε διαφήμιση για να πληρώνει το ενοίκιό του. Στη συνέχεια ανακάλυψα τους Γουίλιαμ Έγκλεστον και Γουίλιαμ Κρίστενμπερι και έγινα μεγάλος συλλέκτης έγχρωμων φωτογραφιών της σύγχρονης εποχής» συμπλήρωσε.

Ο Σερ Έλτον Τζον κάνει μία γκριμάτσα πριν απαντήσει στην ερώτηση πως αισθάνεται που επέστρεψε στη Βρετανία τη μετά-δημοψηφίσματος περίοδο. «Δεν μου αρέσει εδώ προς το παρόν, να είμαι ειλικρινής. Δεν μου αρέσει το μίσος εδώ. Είναι αυτό που είπε πρόσφατα ο Ντέιβιντ, σαν να σιγοέβραζε όλο αυτό το διάστημα και ξαφνικά όλο αυτό το μίσος βγήκε στην επιφάνεια. Οι άνθρωποι ήταν εντάξει με τους γάμους των ομοφυλόφιλων και τα θέματα αυτά και ξαφνικά δεν είναι.Ήμουν πάντα περήφανος που κατάγομαι από εδώ και που ζω εδώ, επειδή υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για τα πάντα, αλλά είναι αρκετά πολιτισμένος τόπος. Αυτή τη στιγμή όμως, δεν είναι και δεν μου αρέσει. Είναι φρικτό».

Τι λέει ο Σερ Έλτον Τζον για τις αμερικανικές εκλογές και τον Ντόναλντ Τραμπ. Είναι το μόνο πρόσωπο που μπορεί να λέει ψέματα και οι άνθρωποι απλά δεν νοιάζονται.

Ο τραγουδιστής καταδικάζει την ομοφοβία στη Ρωσία, κάτι που έκανε και στις συναυλίες του στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα του 2014. Έγραψε μήνυμα στον Βλαντίμιρ Πούτιν στην ιστοσελίδα του, στο οποίο περιγράφει τους ανθρώπους που γνώρισε στη Ρωσία ως «αξιοπρεπείς, ευγενικούς, πατριώτες, άνδρες και γυναίκες που δεν έχουν καμία σκέψη να επιβάλουν τη σεξουαλικότητά τους σε άλλους».

«Ριζοσπαστική ματιά»

Αισθάνεται απαισιόδοξος τώρα με την άνοδο του εθνικισμού και του λαϊκισμού και την αντι-γκέι ρητορική;«Ναι αισθάνομαι. Όταν βλέπεις τι συμβαίνει στη Ρωσία και την κατάσταση στην Αφρική είναι καταθλιπτικό. Θυμάμαι ότι πήγαινα στη Μόσχα και η γκέι σκηνή ήταν ανεξέλεγκτη. Και μετά ο δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης άρχισε να αφαιρεί βιβλία από τις βιβλιοθήκες και να βάζει περιορισμούς. Είναι απίστευτο. Ζούμε σε πολύ περίεργους καιρούς, αλλά υπάρχουν φωνές λογικής και πρέπει να ακούγονται» υπογράμμισε.

Μια έκπληξη στην έκθεση «The Radical Eye» είναι οι κορνίζες των φωτογραφιών -επιχρυσωμένες ή επάργυρες όχι, όπως λέει ο ίδιος, “βαρετές μαύρες”. Κι αν ενοχληθούν οι πιο πουριτανοί;

«Το μόνο που μπορώ να πω είναι, ας δούμε τα έργα με διαφορετικό τρόπο -Ως θαυμάσια έργα τέχνης που θα πρέπει να είναι όμορφα πλαισιωμένα. Αυτή η χώρα θεωρούσε τη φωτογραφία και την επεξεργασία φωτογραφίας ως φτωχό συγγενή της τέχνης. Αυτός είναι ο λόγος που διοργανώνω αυτή την έκθεση. Θέλω οι άνθρωποι στην Αγγλία να δουν αυτά τα απίστευτα έργα και να ανακαλύψουν τη φωτογραφία ως τέχνη. Θέλω οι άνθρωποι να αντιδρούν με δέος και θαυμασμό, όπως αντέδρασα εγώ όταν είδα αυτά τα έργα τέχνης. Ελπίζω να γίνει έτσι» σημείωσε.

Ήταν δική του ιδέα η έκθεση να έχει τον τίτλο «Ριζοσπαστική Ματιά». «Στην αρχή μου είπαν ότι δεν μπορεί να έχει αυτό τον τίτλο επειδή η λέξη ριζοσπαστική συνδέεται με την τρομοκρατία». Μα είναι δυνατόν» αναφώνησε.

«Φυσικά», είναι η απάντηση που έδωσε στην ερώτηση αν η σεξουαλικότητά του έχει επηρεάσει τη συλλογή του. «Συλλέγω και ομοερωτικές φωτογραφίες. Στην έκθεση υπάρχουν έργα των Μίνορ Ουάιτ και Τζορτζ Πλατ Λάινς. Ο Μάινορ Ουάιτ, Αμερικανός φωτογράφος επιπλήχθηκε για τις γυμνές φωτογραφίες ανδρών και άρχισε να φωτογραφίζει φυτά και λουλούδια και δεν ήταν ποτέ ο ίδιος φωτογράφος».

Το 2007 ξέσπασε διαμάχη όταν παρουσίασε έργα από τη συλλογή φωτογραφιών στη Βαλτική στο Γκέιτσχεντ. Μια φωτογραφία της Ναν Γκόλντιν με τίτλο¨ « Κλάρα και Έντα-Χορός της κοιλιάς, από το Βερολίνο» (1998), κατασχέθηκε από την αστυνομία πριν από τα εγκαίνια της έκθεσης μετά από καταγγελία για παραβίαση της νομοθεσίας για πορνογραφία. Αργότερα διαπιστώθηκε από την Εισαγγελική Υπηρεσία του Στέμματος ότι δεν είναι άσεμνη. «Συγχύστηκα τόσο πολύ, η Ναν συγχύστηκε πολύ. Είπα ακυρώστε την έκθεση. Αυτό είναι πολύ προσβλητικό. Και ξέρετε ποιος το έκανε; Κάποιος ο οποίος εργαζόταν για τη γκαλερί ειδοποίησε την αστυνομία. Ήθελε να σαμποτάρει την έκθεση».

Εθισμός στην τέχνη και στη φωτογραφία

«Με τα έργα της Ναν αισθάνθηκα βαθιά προσωπική σχέση. Θυμάμαι περπατούσα στην αίθουσα του White Cube που φιλοξενούσε εκείνη την έκθεση (της Ναν Γκόλτιν) ανάμεσα στα έργα και σκεφτόμουν. Αυτή είναι η ζωή μου στους τοίχους, είναι η ανάκαμψή μου, είναι οι άνθρωποι που έχασα από Aids». Γι’ αυτό τα αγόρασα όλα. Υπήρχε τέτοιος συναισθηματικός δεσμός. Ήταν σαν την Κραυγή του Μουνκ, αλλά με ευτυχισμένο τέλος».

Τα έργα αυτά δεν βρίσκονται σε τοίχους του σπιτιού του. «Είναι σκληρό να συμβιώνεις με τέτοιου είδους τέχνη, αλλά είμαι ευτυχής που τα έχω. Έχω όμως μία έγχρωμη φωτογραφία της Ναν και του Ρόμπερτ Μάπλθορπ στην κουζίνα μου στην Ατλάντα. Κάθε μέρα τρώω πρωινό και κοιτάζω τον Ρόμπερτ και τη Ναν», ανέφερε.

Με τα έργα της συλλογής του θα μπορούσε να διοργανώσει 20 διαφορετικές εκθέσεις με διαφορετικά θέματα – πορτρέτα, πρώιμα χρώματα, σκιές.

Το διαμέρισμα στο Λονδίνο επεκτάθηκε για να φιλοξενήσει τη συλλογή φωτογραφιών και μία συλλογή με γυάλινα αντικείμενα.

Συλλέγει ακόμη θεματικές σειρές φωτογραφιών συμπεριλαμβανομένων πορτρέτων των Τσετ Μπέικερ, Ίγκορ Στραβίνσκι, Φράνσις Μπέικον και Σαλβαντόρ Νταλί.

Έχει τη μεγαλύτερη συλλογή φωτογραφιών της 11ης Σεπτεμβρίου στον κόσμο, περίπου 2.000 φωτογραφίες. Έχω τη φωτογραφία «Άνθρωπος σε πτώση» (The Falling Man) του Ρίτσαρντ Ντριου από το AP, υπογράμμισε.

«Είναι μία από τις πιο όμορφες και ισχυρές και ανατρεπτικές εικόνες. Η μία πλευρά του κτιρίου στο σκοτάδι, η μία πλευρά στο φως και αυτός ο άνθρωπος σε πτώση σε εκείνη την τέλεια ευθεία γραμμή. Είναι η πιο όμορφη φωτογραφία του πιο οδυνηρού, φρικτού πράγματος. Αυτή είναι η δύναμη της φωτογραφίας η διχοτομία ανάμεσα στην τραγωδία και την ομορφιά. Σε κάνει να σκέφτεσαι τη λεπτή γραμμή μεταξύ θανάτου και ζωής» πρόσθεσε.

Στη συλλογή σύγχρονης φωτογραφίας ένα μεγάλο μέρος αποτελούν τα έργα φωτογράφων από την Αυστραλία, των Άλεκ Σοτ, Τοντ Χίντο και ανερχόμενων αστέρων, όπως ο Αλεξ Πράγκερ και Ίμον Ντόιλ.

Υπάρχει ένα στοιχείο εμμονής σε όλο αυτό; Ξεσπά σε γέλια «Είναι πάντα εδώ! Είμαι τόσο ψυχαναγκαστικός-εμμονικός. Το αναγνωρίζω αυτό. Αλλά μου δίνει πραγματική απόλαυση».

Τελικά αντικατέστησε τον έναν εθισμό στα ναρκωτικά και στο αλκοόλ με άλλον εθισμό αυτόν στην τέχνη και στη φωτογραφία;

«Είναι ακόμη πιο περίπλοκo από αυτό, γιατί είμαι παρορμητικός, όπως και ψυχαναγκαστικός . Πριν πάω σε κέντρο αποτοξίνωσης, για παράδειγμα, έφτιαχνα το άλλο σπίτι μου στο Ουίνδσορ και ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι ζούσα στο κοινότυπο σπίτι ενός ροκ σταρ με χρυσούς δίσκους στον τοίχο και όλα αυτού του είδους τα πράγματα. Ήταν περίεργο γιατί ξαφνικά ό, τι είχα συλλέξει , εκτός από έργα ζωγραφικής μεγάλων καλλιτεχνών, δεν μου άρεσαν πια. Δεν μου άρεσε η αρτ νουβό, δεν μου άρεσε η αρτ ντεκό. Έτσι, όλα πουλήθηκαν στον οίκο Sotheby’s. Πούλησα όλα τα κλασικά αυτοκίνητα μου. Πούλησα όλα τα έργα μου εκτός από ένα του Φράνσις Μπέικον, ένα του Πάτρικ Πρόκτορ και δύο του Μαγκρίτ» είπε.

Φαίνεται πως η αγάπη του να συλλέγει προηγήθηκε της δόξας και του πλούτου.

«Πάντα αγαπούσα τα αντικείμενα» ανέφερε ο Σερ Έλτον Τζον στην Τζέιν Τζάκσον, η οποία πούλησε τη γκαλερί της στην Ατλάντα και έγινε η πρώτη διευθύντρια της συλλογής του το 2003 σε συνέντευξη για τον κατάλογο της έκθεσης «The Radical Eye».

«Όταν ήμουν παιδί, οι γονείς μου καβγάδιζαν πολύ, οπότε βρήκα παρηγοριά στα αντικείμενα και οι συλλογές μου ήταν πάντα άψογες – οι δίσκοι μου, τα παιχνίδια μου ήταν όλα όμορφα φυλαγμένα».

Οι γιοι του Ζάκαρι και Ελάιτζα μεγαλώνουν σε σπίτια γεμάτα τέχνη. Τα παιδιά αγαπούν την τέχνη. Πήγαμε τον Ζάκαρι στο παρεκκλήσι του Ματίς επειδή έμαθε για τον Ματίς στο σχολείο. Πέρασε πολύ όμορφα, ανέφερε.

Βλέπει παραλληλισμούς μεταξύ της χρυσής εποχής της αναλογικής φωτογραφίας και των αλκυονίδων ημερών του rock’n’roll; “Έτσι νομίζω. Το σκάφος έχει χαθεί. Άκουγα κάποια πράγματα πριν από κάποιες μέρες, Kings of Leon ή κάτι τέτοιο, και σκέφτηκα το rock’n’roll είναι νεκρό. Είναι όλοι το ίδιο και δεν εμπνέουν. Ακούω σπουδαία americana και country, και εφευρετική ηλεκτρονική μουσική, αλλά όχι σπουδαία νέα συγκροτήματα. Όλα προέρχονται από έναν υπολογιστή τώρα και μισώ τη νέκρα του. Γι ‘αυτό πάντα ηχογραφώ σε αναλογικό. Δεν με νοιάζουν τα charts. Θέλω να κάνω αυτό που μου αρέσει με τον τρόπο που μου αρέσει, αναλογικά».

Στην εποχή του instagram φωτογραφίζει ο ίδιος; «Όχι, δεν μπορώ να βγάλω μία φωτογραφία για να σώσω τη ζωή μου. Ο τραγουδιστής Τζον Γκραντ είναι σπουδαίος φωτογράφος, αν και ακόμα δεν έχουν κυκλοφορήσει φωτογραφίες του. Και ο Μάικλ Στάιπ είναι φανταστικός. Εγώ δεν είμαι» τόνισε.

Έχει σκεφτεί τι θα γίνει η συλλογή φωτογραφιών όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου; «Όχι. Ποτέ δεν το σκέφτομαι. Είμαι τόσο απασχολημένος με άλλα, σκέφτομαι που θα τοποθετήσω τα έργα που αγοράζω και τι θα συμβεί αν αποφασίσω να μετακομίσω», απάντησε.

Η έκθεση «The Radical Eye: Modernist Photography from the Sir Elton John Collection» θα φιλοξενείται στην γκαλερί Tate Modern του Λονδίνου έως τις 7 Μαϊου.

Ο Σερ Έλτον Τζον την 1η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS θα παραθέσει δείπνο και θα ακολουθήσει ιδιωτική παρουσίαση της έκθεσης. Τα έσοδα από την εκδήλωση θα διατεθούν στο Ίδρυμα Έλτον Τζον για την αντιμετώπιση του AIDS.