«Η ευρωζώνη πρέπει να αποκτήσει ένα Νομισματικό Ταμείο»

«Ασφάλεια μέσω ρήτρας πτώχευσης» είναι ο τίτλος άρθρου της Suddeutsche Zeitung του Μονάχου αναφορικά με την ιδέα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, το οποίο θα μπορούσε να προφυλάξει καλύτερα το κοινό νόμισμα σε περίπτωση νέων κρίσεων, όπως αναφέρει η Deutsche Welle.

«Η ευρωζώνη πρέπει να αποκτήσει ένα Νομισματικό Ταμείο. Τουλάχιστον αυτό πιστεύει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε. Οι πιο επιφανείς υποστηρικτές της θέσης αυτής προέρχονται από το γερμανικό περιβάλλον: Ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν και ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ESM. Ελπίζουν με ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (ENT) να σώσουν την ευρωζώνη», σημειώνει η εφημερίδα.

«Αυτό δεν είναι αυτονόητο. Η νομισματική ένωση πάσχει από ένα κατασκευαστικό λάθος ήδη από την περίοδο της ίδρυσής της. Υπάρχει μεν κοινό νόμισμα αλλά όχι και κοινή οικονομική και δημοσιονομική πολιτική. Πολλές χώρες είναι απρόθυμες να διορθώσουν αυτό το λάθος. Συνεπώς το ευρώ είναι ευάλωτο σε κρίσεις, ακόμη κι αν στις περισσότερες χώρες η οικονομία τα πηγαίνει καλά και παρά το ότι γεννιούνται νέες θέσεις εργασίας». Έτσι, επισημαίνει η DW, η σταθερή ανάκαμψη τίθεται συνεχώς σε κίνδυνο, αν λάβει κανείς υπόψη ότι το χρέος πολλών χωρών παραμένει υψηλό, τα τοξικά δάνεια των τραπεζών παραμένουν αυξημένα, ενώ η πολιτική κατάσταση σε κάποιες χώρες μέλη είναι εύθραυστη.

«Η ιδέα του Σόιμπλε έχει ως στόχο να μειώσει τον κίνδυνο νέων κρίσεων. Θέλει να καταστήσει το ευρώ ανεξάρτητο από τις πολιτικές αλλαγές στα κράτη μέλη, ανεξάρτητο από τις εκλογές. Σε αντίθεση με το παρελθόν θα πρέπει να θεωρείται άνευ σημασίας για τη σταθερότητα του νομίσματος αν έρθει στην εξουσία μια αριστερή, μια φιλελεύθερη, μια συντηρητική ή ακόμη μια εθνικιστική κυβέρνηση. Για την περίπτωση που προκύψουν προβλήματα σε νομισματικό επίπεδο, θα πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί», σημειώνει, επίσης, η γερμανική εφημερίδα SZ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρόταση Σόιμπλε, οι χώρες που απειλούνται με πτώχευση θα πρέπει να λαμβάνουν ειδικό δάνειο-γέφυρα προκειμένου να εκπληρώσουν τις άμεσες υποχρεώσεις τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή λειτουργία της νομισματικής ένωσης. Ως αντάλλαγμα οι χώρες αυτές θα μπορούν να μειώσουν τα χρέη τους με συμμετοχή των πιστωτών.

Όπως σημειώνει η γερμανική εφημερίδα, η ιδέα αυτή του Γερμανού υπουργού Οικονομικών άρχισε να κυοφορείται ήδη από το 2010, «όταν ξεκίνησε η ελληνική κρίση χρέους. Έμεινε όμως στο συρτάρι, επειδή η καγκελάριος Μέρκελ επέμεινε για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στα προγράμματα διάσωσης χωρών που βρίσκονται σε κρίση. (…) Στο μεταξύ, σύμφωνα με τον Σόιμπλε, ο ίδιος κατάφερε να πείσει την Μέρκελ ότι είναι δυνατή η αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων χωρίς το ΔΝΤ. Κι αυτό με τη συνδρομή ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου». Εντούτοις ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών γνωρίζει ότι μια τέτοια πρόταση θα αντιμετωπίσει τη «σθεναρή αντίσταση των ευρωπαίων εταίρων». Και για τα πείσει τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αποδεχθούν ένα τέτοιο αυστηρό καθεστώς θα πρέπει να τους παρουσιάσει κι ένα «πακέτο συμβιβασμών», που θα λαμβάνει υπόψη ειδικότερα και τα συμφέροντα των χωρών της νότιας Ευρώπης.

Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρει η DW, όπως σημειώνει η εφημερίδα, οι όποιες διαπραγματεύσεις πάνω στη βάση μιας τέτοιας πρότασης μπορούν να ξεκινήσουν μόνο όταν Γαλλία και Γερμανία αποκτήσουν νέες κυβερνήσεις. Ο Σόιμπλε σε πρώτη φάση φαίνεται να προκρίνει τη μετεξέλιξη του ESM σε ένα Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Ο ίδιος θα προτιμούσε επίσης ο έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών να μεταφερθεί από την Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο. Βέβαια για κάτι τέτοιο, παρατηρεί η SZ, θα απαιτούνταν η συναίνεση των άλλων κρατών αλλά και η αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών. «Και τα δύο όμως δεν είναι ρεαλιστικά».

Σύμφωνα με την αρθρογράφο σε πρώτη φάση πιο ρεαλιστική θα ήταν η εισαγωγή κανόνων για την πτώχευση κρατών στην ήδη υπάρχουσα συνθήκη για τον ESM. Με τον τρόπο αυτό δεν θα απαιτούνταν αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών από τη μια πλευρά και από την άλλη ο ESM ή ένα μελλοντικό Ευρωπαϊκό Ταμείο θα μπορούσαν πράγματι να συμβάλουν στη διάσωση υπερχρεωμένων χωρών.