Θεσσαλία: Πώς οι σεισμοί και οι πλημμύρες αλλάζουν το ανάγλυφο της περιοχής

Το ανάγλυφο της Θεσσαλίας έχει αλλάξει σημαντικά από τα φυσικά φαινόμενα που έχουν πλήξει την περιοχή.

Οι σχετικές επιστημονικές ανακοινώσεις έγιναν σε διημερίδα, από τον δρ. Αθανάσιο Γκανά, γεωλόγο-σεισμολόγο, διευθυντή ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Αφορούν τόσο για την έκταση των αλλαγών στο ανάγλυφο της Θεσσαλίας μετά από τους μεγάλους σεισμούς του Μαρτίου 2021 όσο και για την έκταση των πλημμυρισμένων εκτάσεων από δορυφόρους της ESA (European Space Agency) μετά το πέρασμα του μεσογειακού κυκλώνα ΙΑΝΟΣ.

Το δίκτυο Πίνδος και ο δήμος Μουζακίου πραγματοποίησαν στο Μουζάκι την Παρασκευή 17 και το Σάββατο 18 Ιουνίου 2022, τη διημερίδα με θέμα: «Φυσικές καταστροφές – ΙΑΝΟΣ – Αντιμετώπισή τους». Συνδιοργανωτές ήταν επίσης η Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Δίκτυο Δήμων με Ποτάμια, καθώς επίσης η διημερίδα τελούσε υπό την αιγίδα της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ).

Στόχος της διημερίδας ήταν να αναδειχθούν τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τον κυκλώνα ΙΑΝΟ, να συζητηθεί η πορεία αποκατάστασης των καταστροφών και να προταθούν επιπρόσθετα αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης, διαχείρισης και αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών.

Ειδικότερα ο κ. Γκανάς, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, έδειξε την έκταση των αλλαγών στο ανάγλυφο της Θεσσαλίας μετά από τους μεγάλους σεισμούς του Μαρτίου 2021 με χρήση δορυφορικών εικόνων ραντάρ από το πρόγραμμα Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από μετρήσεις μικρομετακινήσεων με γεωδαιτικούς σταθμούς αναφοράς (GNSS–Global Νavigation Satellite System). Με εικόνες δορυφορικού ραντάρ βρέθηκε, όπως ο ίδιος τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι το έδαφος κοντά στο Δαμάσι Τυρνάβου υπέστη μόνιμη καθίζηση έως και 36 εκατοστά ενώ η απόσταση Ζάρκου Τρικάλων – Δαμασίου αυξήθηκε κατά 14 εκατοστά. Οι μόνιμες αλλαγές προέκυψαν από τις μετακινήσεις τεμαχών του φλοιού λόγω των τριών επιφανειακών σεισμών πάνω σε τρία διαφορετικά ρήγματα με διεύθυνση ΒΔ-ΝΑ.

Επιπλέον, ο δρ. Γκανάς έδειξε την έκταση των πλημμυρισμένων εκτάσεων από δορυφόρους της ESA (European Space Agency) μετά το πέρασμα του μεσογειακού κυκλώνα ΙΑΝΟΣ τον Σεπτέμβριο του 2020. Η συνολική έκταση των πλημμυρών στη δυτική Θεσσαλία ανήλθε, σύμφωνα με τον ίδιο, σε 475.000 στρέμματα και επηρέασε το μεγαλύτερο μέρος της πεδιάδας της Καρδίτσας και των Φαρσάλων, ενώ καταγράφηκαν πλημμύρες σε περιοχές του νομού Τρικάλων (Μεγάλα Καλύβια, Φαρκαδώνα και Πηνειάδα). Με χρήση δορυφορικών εικόνων από τον δορυφόρο Sentinel-2 έγινε αποτύπωση των κατολισθήσεων του ΙΑΝΟΥ. Η αποτύπωση έγινε με επεξεργασία εικόνας και ανίχνευση αλλαγών στην κάλυψη γης.

Μετρήθηκαν 1.700 κατολισθήσεις στην ορεινή περιοχή δυτικά του Μουζακίου και εκατέρωθεν της Λίμνης Πλαστήρα (περιοχή Αργιθέας). Πολλές από αυτές τις κατολισθήσεις επαληθεύθηκαν στο πεδίο με κατά τόπους επισκέψεις από ομάδα επιστημόνων (γεωλόγων και μηχανικών). Οι εισηγήσεις, συνολικά ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες από προσωπικότητες της επιστημονικής κοινότητας, ακαδημαϊκούς, ανώτατα στελέχη και αυτοδιοικητικούς παράγοντες.