Ο Τραμπ είναι ο χαμένος των ενδιάμεσων εκλογών στις ΗΠΑ

Ο Ντόναλντ Τραμπ επένδυσε πολύ χρόνο, κόπο και χρήμα της πολιτικής οργάνωσής του για να διαμορφώσει το αποτέλεσμα των ενδιάμεσων εκλογών προς όφελός του και να αναγγείλει μετά θριαμβευτικά την υποψηφιότητά του για την προεδρία στις εκλογές του 2024.

Το οριακό αποτέλεσμα των εκλογών τού χάλασε τα σχέδια. Πληθαίνουν οι παράγοντες στον συντηρητικό χώρο της πολιτικής και των δεξιών ΜΜΕ που ζητούν να αποσυρθεί από την πολιτική (απίθανο να συμβεί).

Στις πρώτες ενδιάμεσες εκλογές των δύο προκατόχων του, το κόμμα που κατείχε τον Λευκό Οίκο σημείωσε μεγάλες απώλειες στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στην οποία όλοι οι 435 βουλευτές εκλέγονται ανά διετία (ενώ μόνο το ένα τρίτο των γερουσιαστών). Το 2010, επί Ομπάμα, οι Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν 63 έδρες και το 2018, επί Τραμπ, οι Δημοκρατικοί κέρδισαν 42 έδρες. Ο αρχηγός της ρεπουμπλικανικής μειοψηφίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων, Κέβιν Μάρθι, περίμενε φέτος οι Ρεπουμπλικανοί να κερδίσουν περίπου 60 έδρες.

Η προσδοκία για σαρωτική νίκη των Ρεπουμπλικανών βασιζόταν στη χαμηλή δημοτικότητα του προέδρου Τζο Μπάιντεν, λίγο πάνω από 40% στις δημοσκοπήσεις, καθώς και στον πληθωρισμό. Ειδικά η άνοδος της τιμής της βενζίνης πονάει στην τσέπη των Αμερικανών, που οδηγούν περισσότερο και με μεγαλύτερα αυτοκίνητα από ό,τι οι Ευρωπαίοι.

Οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ αποτέλεσαν ήττα του Τραμπ για δύο λόγους: Πρώτον, ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι που κέρδισαν το χρίσμα στις προκριματικές εκλογές μόνο λόγω της υποστήριξής τους από τον Τραμπ αποδείχθηκαν αδύναμες υποψηφιότητες στις γενικές εκλογές. Για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη του Τραμπ έπρεπε να συνταχθούν με τον αποδεδειγμένα αβάσιμο ισχυρισμό του ότι ο Μπάιντεν έγινε πρόεδρος μονάχα λόγω νοθείας στις προεδρικές εκλογές του 2020. Εξήντα προσφυγές της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ στη Δικαιοσύνη στα τέλη του 2020 για δήθεν νοθείες απορρίφθηκαν από τα δικαστήρια ως αβάσιμες, ακόμα και από δικαστές που διόρισε ο ίδιος ο Τραμπ. Ο δικός του υπουργός Δικαιοσύνης, Μπιλ Μπαρ, δήλωσε τον Δεκέμβριο 2020 ότι δεν υπήρξε νοθεία. Επομένως, ενίοτε οι υποψήφιοι που υιοθέτησαν τον αβάσιμο ισχυρισμό του ήταν άτομα που ειδάλλως δεν είχαν ελπίδα να κερδίσουν στις προκριματικές.

Ιδιαίτερα ταπεινωτικές για τον Τραμπ ήταν οι ήττες στην Πενσιλβάνια των τραμπικών Μεχμέτ Οζ, υποψήφιου για τη Γερουσία, και Νταγκ Μαστριάνο, υποψήφιου κυβερνήτη. Η Πενσιλβάνια έπαιξε καίριο ρόλο τόσο στη νίκη του Τραμπ το 2016 όσο και στην ήττα του το 2020. Ως εκ τούτου, ο Τραμπ έκλεισε την προσπάθειά του να επιφέρει ρεπουμπλικανική νίκη στις ενδιάμεσες εκλογές με προεκλογικές συγκεντρώσεις στην Πενσιλβάνια. Η παρουσία του στην πολιτεία μάλλον έβλαψε τους τραμπικούς αυτούς υποψήφιους, προκαλώντας κινητοποίηση των δημοκρατικών ψηφοφόρων και ασυνήθιστα μεγάλη προσέλευσή τους στις κάλπες.

Δεύτερον, μεγάλοι ρεπουμπλικανοί νικητές των ενδιάμεσων εκλογών ήταν εσωκομματικοί αντίπαλοι του Τραμπ. Τις τελευταίες ημέρες πριν από τις εκλογές ο Τραμπ επιτέθηκε στον ρεπουμπλικανό κυβερνήτη της Φλόριντα, Ρον Ντε Σάντις, και τον προειδοποίησε να μη διεκδικήσει το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικανών για τις προεδρικές εκλογές του 2024.

Στις δημοσκοπήσεις, ο Ντε Σάντις είναι ο μόνος προς το παρόν που απειλεί τον Τραμπ για το προεδρικό χρίσμα του κόμματός τους. Η επανεκλογή του με σχεδόν 60% σε μια πολιτεία που θεωρείτο οριακή αποτέλεσε τον μεγαλύτερο θρίαμβο των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές και πήρε μεγάλη προβολή στα δεξιά ΜΜΕ. Καθώς οι Ρεπουμπλικανοί νίκησαν για πρώτη φορά έπειτα από μια εικοσαετία στην πολυπληθή κομητεία Μαϊάμι Ντέιντ, ο Ντε Σάντις πιστώνεται την αλλαγή της Φλόριντα από οριακή σε «κόκκινη» πολιτεία.

Επιπλέον, για ενάμιση χρόνο ο Τραμπ εξαπέλυε επιθέσεις ενάντια στον ρεπουμπλικανό κυβερνήτη της Τζόρτζια Μπράιαν Κεμπ, επειδή δεν διέπραξε νοθεία για να ανατρέψει τη νίκη του Μπάιντεν στην πολιτεία το 2020. Παρά τις επιθέσεις του Τραμπ, ο Κεμπ κέρδισε το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών στις προκριματικές εκλογές και επανεξελέγη κυβερνήτης με διαφορά οκτώ ποσοστιαίων μονάδων. Αντίθετα, ο τραμπικός υποψήφιος γερουσιαστής στην ίδια πολιτεία Χέρσελ Ουάκερ πήρε μόνο 49%, όπως και ο δημοκρατικός αντίπαλός του, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να διεξαχθεί επαναληπτική εκλογή, καθώς στην Τζόρτζια χρειάζεται πάνω από 50% των ψήφων για νίκη στις εκλογές.

Από μια ελληνική σκοπιά, καλή εξέλιξη ήταν η ήττα του τουρκικής καταγωγής Μεχμέτ Οζ, καθώς και η επανεκλογή της ρεπουμπλικανής Νικόλ Μαλιοτάκις στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Στη Γερουσία είναι αβέβαιο ποιο κόμμα θα πλειοψηφήσει και μάλλον αυτό θα κριθεί με την επαναληπτική εκλογή στην Τζόρτζια σε ενάμιση μήνα. Πάντως, ακόμα και αν χάσουν οι Δημοκρατικοί τον έλεγχο της Γερουσίας, που θα σημαίνει ότι ο Μπομπ Μενέντεζ θα αντικατασταθεί από Ρεπουμπλικανό στην προεδρία της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων, η Γερουσία θα συνεχίσει να είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα και αρνητική προς τον Ερντογάν.

Ο βαρυσήμαντος νόμος για την Ανατολική Μεσόγειο κατατέθηκε ως νομοσχέδιο στη Γερουσία από τον Δημοκρατικό Μενέντεζ και τον Ρεπουμπλικανό Μάρκο Ρούμπιο, που μόλις επανεξελέγη θριαμβευτικά.

Στα δικά μας ζητήματα υπάρχει αμερικανική δικομματική συναίνεση προς όφελός μας.

Ο Χαράλαμπος Παπασωτηρίου είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικής στο Πάντειο και πρόεδρος του ΕΣ του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ)