«Πάγωσαν» οι τουρκορωσικές εμπορικές σχέσεις εξαιτίας της απειλής των νέων αμερικανικών κυρώσεων

Η απειλή των ΗΠΑ να πλήξουν με κυρώσεις τις χρηματοπιστωτικές εταιρείες που συνεργάζονται με τη Ρωσία έχει παγώσει τις τουρκορωσικές εμπορικές σχέσεις, διαταράσσοντας ή επιβραδύνοντας ορισμένες πληρωμές τόσο για το εισαγόμενο πετρέλαιο όσο και για τις τουρκικές εξαγωγές, σύμφωνα με επτά πηγές που γνωρίζουν το θέμα.

Το προεδρικό διάταγμα που εξέδωσε ο Αμερικανός πρόεδρος τον Δεκέμβριο δεν στόχευε ρητά τον τομέα της ενέργειας, αλλά έκανε πιο πολύπλοκες ορισμένες τουρκικές πληρωμές για το ρωσικό αργό όπως και ρωσικές πληρωμές για ένα ευρύτερο φάσμα τουρκικών εξαγωγών, ανέφεραν οι πηγές.

Οι αμερικανικές κυρώσεις στοχεύουν στο να περιορίσουν τα έσοδα του Κρεμλίνου και να διακόψουν τον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία, χωρίς να μπλοκάρει τις ροές ρωσικού πετρελαίου προς τις διεθνείς αγορές, ώστε να αποφευχθεί ένα ευαίσθητο από πολιτικής απόψεως άλμα στις τιμές του αμερικανικού πετρελαίου με τον πρόεδρο Μπάιντεν να επιδιώκει την επανεκλογή του τον Νοέμβριο.

Ωστόσο, παρόμοια προβλήματα πληρωμών με αυτά που αντιμετωπίζει τώρα η Τουρκία έχουν ήδη διαταράξει τις ρωσικές προμήθειες πετρελαίου προς την Ινδία και έκαναν πιο πολύπλοκες αυτές με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Κίνα, σύμφωνα με τους εμπόρους πετρελαίου.

«Οι Ρώσοι εξαγωγείς πετρελαίου δεν έχουν λάβει πληρωμές από την Τουρκία»

Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου και ντίζελ προς την ενεργειακά φτωχή Τουρκία που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, προμηθεύοντας την γείτονά της στη Μαύρη Θάλασσα 8,9 εκατομμύρια μετρικούς τόνους αργού και 9,4 εκατομμύρια τόνους ντίζελ, σε διάστημα 11 μηνών έως τον Νοέμβριο του περασμένου χρόνου.

Τα αναδυόμενα ζητήματα πληρωμών οφείλονται στις τουρκικές τράπεζες που επανεξετάζουν τις επιχειρήσεις και αυστηροποιούν τη συμμόρφωση με τους Ρώσους πελάτες, δήλωσαν τέσσερις από τις πηγές. Δεν έχουν διαταράξει τις προμήθειες αργού της Τουρκίας, καθυστερώντας μόνο έναν μικρό αριθμό φορτίων, δήλωσαν δύο πηγές της πετρελαϊκής βιομηχανίας.

Πηγή σε μεγάλη ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία δήλωσε ότι οι Ρώσοι εξαγωγείς πετρελαίου δεν έχουν λάβει πληρωμές από την Τουρκία εδώ και δύο έως τρεις εβδομάδες.

«Έχει καταστεί δύσκολο να κάνεις κάποιες πληρωμές για την ενέργεια προς τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά τις νέες κυρώσεις (απειλή) στα τέλη Δεκεμβρίου. Ορισμένες πληρωμές διαταράχθηκαν», δήλωσε τουρκική πηγή που γνωρίζει το θέμα των πληρωμών.

«Η αρχικά συμφωνηθείσα μέθοδος πρέπει να αλλάξει ή η πληρωμή να αναβληθεί αλλά η αποστολή του φορτίου συνεχίζεται. Θα υπάρξουν προβλήματα ανά φορτίο», δήλωσε η πηγή.

Πηγές του βιομηχανικού και χρηματοπιστωτικού τομέα μίλησαν για τις πληρωμές και την διαταραχή στο εμπόριο υπό τον όρο της ανωνυμίας δεδομένου ότι δεν είναι εξουσιοδοτημένοι να μιλούν για το ευαίσθητο αυτό θέμα.

«Θέματα πληρωμών άρχισαν να δημιουργούνται μετά τον Δεκέμβριο. Το επίκεντρο δεν είναι οι εισαγωγές πετρελαίου, αλλά είναι ανησυχητικό. Δεν έχει επηρεάσει την καθημερινή λειτουργία, αλλά μας υπενθυμίζει ότι ένα πρόβλημα μπορεί να προκύψει ανά πάσα στιγμή, δήλωσε πηγή της τουρκικής πετρελαϊκής βιομηχανίας.

Το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών αρνήθηκε να σχολιάσει όταν ρωτήθηκε σχετικά με το θέμα. Ο τραπεζικός εποπτικός φορέας της Τουρκίας BDDK δεν ανταποκρίθηκε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Η Άγκυρα είναι ενάντια στις δυτικές κυρώσεις στη Μόσχα, παρότι είχε επικρίνει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πριν δύο χρόνια. Έχει επιλέξει να διατηρεί στενούς δεσμούς και με τους δύο, τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα παρά τη σύγκρουση.

Αν και η Άγκυρα είχε πει ότι οι κυρώσεις δεν θα έχουν συνέπειες στο τουρκικό έδαφος, η Ουάσινγκτον κλιμάκωσε τον περασμένο χρόνο τις πιέσεις για να σταματήσει την διαμετακόμιση προϊόντων διπλής χρήσεως τα οποία η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει στο πεδίο της μάχης και προειδοποίησε ότι οι τουρκικές τράπεζες και εταιρείες μπορεί να πληγούν από τις δευτερογενείς αμερικανικές κυρώσεις.

«Εξαιρετικά σχολαστικός»

Οι ρωσοτουρκικές πληρωμές άρχισαν να διαταράσσονται όταν ο Μπάιντεν υπέγραψε το διάταγμα στις 22 Δεκεμβρίου, με το οποίο απειλούνται εταιρείες που βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις, κινδυνεύοντας να χάσουν την πρόσβαση στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Οι χρηματοπιστωτικοί θεσμοί που ασκούν επιχειρηματικές δραστηριότητες εξ ονόματος εκείνων που έχουν στοχοποιηθεί από τις αμερικανικές κυρώσεις, είναι σε κίνδυνο, αναφέρει το διάταγμα.

Την 1η Φεβρουαρίου το Κρεμλίνο ανέφερε ότι γνωρίζει ότι οι τουρκικές τράπεζες αυστηροποιούν τους κανόνες για τους Ρώσους πελάτες λόγω της «επιθετικής» πίεσης των ΗΠΑ και ότι συνεργάζεται με την Τουρκία για την εξεύρεση λύσεων.

Η διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας Ελβίρα Ναμπιούλινα δήλωσε την Παρασκευή ότι υπήρξαν πρόσθετες δυσκολίες στις εμπορικές συναλλαγές με το εξωτερικό που σχετίζονται με διακανονισμούς και την υλικοτεχνική υποστήριξη.

‘Ένας Τούρκος τραπεζίτης δήλωσε ότι οι τράπεζες πραγματοποιούν «εξαιρετικά σχολαστικές» διαδικασίες σύμφωνα με τις κυρώσεις, με τα τμήματα συμμόρφωσης να εξετάζουν προσεκτικά όλες τις συναλλαγές.

«Αυτό το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο και τα τμήματα συμμόρφωσης ελέγχουν τα πάντα», δήλωσε ένας άλλος τραπεζίτης.

Ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ δήλωσε στο Reuters ότι ενθαρρύνεται από τις αναφορές ότι οι τουρκικές τράπεζες επανεξετάζουν τις υφιστάμενες επιχειρήσεις και αυστηροποιούν τα προγράμματα συμμόρφωσης για τους Ρώσους πελάτες τους.

«Η τροπολογία του Προέδρου της 22ας Δεκεμβρίου για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία επαναβεβαίωσε αυτό που είπαμε προηγουμένως: ότι τα ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι υπεύθυνα για τη διασφάλιση ότι δεν επεξεργάζονται συναλλαγές που ωφελούν τον ρωσικό στρατό ή επιτρέπουν με άλλο τρόπο την καταστρατήγηση των μέτρων μας».

«Είχαμε εκτενείς συζητήσεις με τους Τούρκους εταίρους μας τον περασμένο χρόνο. Θα αναλύσουμε τα εμπορικά στοιχεία του Ιανουαρίου, μόλις είναι διαθέσιμα και προσβλέπουμε στη συνέχιση αυτών των συζητήσεων», δήλωσε ο αξιωματούχος.

Τα πρώτα στοιχεία έδειξαν ότι οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 39% σε ετήσια βάση στα 631 εκατ. δολάρια τον Ιανουάριο, έχοντας αυξηθεί κατά 16,9% πέρυσι στα 10,9 δισ. δολάρια. Οι εισαγωγές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 20,2% τον Ιανουάριο στα 4 δισ. δολάρια, έχοντας μειωθεί κατά 22,5% το 2023 στα 45,6 δισ. δολάρια.

Οι εισαγωγές αργού από τη Ρωσία αυξήθηκαν υπερδιπλάσια σε 12 εκατ. τόνους το 2022. Προμήθευσε 8,9 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου στην Τουρκία στο διάστημα Ιανουαρίου-Νοεμβρίου του 2023, μειωμένο κατά 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά ακόμα πάνω από τον προπολεμικό μέσο όρο.

Αλλά μεγάλο μέρος του αντίκτυπου ήταν στο εμπόριο εκτός του πετρελαίου, δήλωσαν πηγές.

«Οι εξαγωγές μηχανημάτων, ειδικότερα, σταμάτησαν απλώς και μόνο λόγω της ομοιότητας με τον στρατιωτικό εξοπλισμό», δήλωσε η πρώτη πηγή που γνωρίζει το θέμα.

«Το πραγματικό πρόβλημα δεν προκύπτει με την πληρωμή που πρέπει να κάνει η Τουρκία, αλλά με την πληρωμή που θα λάβει η Τουρκία. Αυτό δείχνει τον υψηλό βαθμό δισταγμού που έχουν οι τουρκικές τράπεζες απέναντι στις κυρώσεις», δήλωσε η πηγή.

ΑΠΕ-ΜΠΕ