Πώς η Ελλάδα πέτυχε κεντρική θέση στο ευρωπαϊκό «σχέδιο Μάρσαλ» και το «δεύτερο ΕΣΠΑ»

Με ικανοποίηση υποδέχθηκε η κυβέρνηση την πρόταση της Κομισιόν για Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ελλάδα θα λάβει από το Ταμείο αυτό 32 δισ ευρώ, τα οποία έρχονται να προστεθούν σε 39 επιπλέον δισ ευρώ πόρων από διάφορες δράσεις και θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανεβάζοντας το συνολικό πακέτο σε 71,8 δισ ευρώ.

Γράφει η Βίκυ Σαμαρά

Το εντυπωσιακό «πακέτο» που αντιστοιχεί στην Ελλάδα από τα 750 δισ που προτείνει η Κομισιόν, δεν είναι προϊόν συμπτώσεων, τονίζουν όμως κυβερνητικά στελέχη. Υποστηρίζουν ειδικότερα ότι η εικόνα της Ελλάδας στην Ευρώπη και στον κόσμο έχει ξεκίνησε να αλλάζει από την 7η Ιουλίου και την εκλογή της νέας κυβέρνησης. Υπενθύμιζαν ότι το ίδιο βράδυ των εκλογών, από τα γραφεία της οδού Πειραιώς, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ζητούσε, μιλώντας σε ξένα μέσα, από όσους στο εξωτερικό διατηρούσαν επιφυλάξεις για τη χώρα μας να κρατήσουν στο «ραντάρ» τους την Ελλάδα και να περιμένουν θετικές εξελίξεις.

Τα ίδια στελέχη υποστήριζαν ως εκ τούτου ότι «η ενίσχυση της διεθνούς θέσης της χώρας, βήμα-βήμα από τα πρώτα ταξίδια του πρωθυπουργού τον Αύγουστο του 2019, ως τη διεθνή αναγνώριση που ήρθε για την Ελλάδα τους τελευταίους μήνες με την επιτυχημένη αντίδραση στις συνθήκες της πανδημίας, αντανακλάται σε μεγάλο βαθμό στη θέση που έχει η Ελλάδα στο ευρωπαϊκό «σχέδιο Μάρσαλ» για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας». Τόνιζαν δε πως σήμερα η Ελλάδα αντιμετωπίζεται ως χώρα με υψηλό κύρος ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να αισθάνεται απόλυτα δικαιωμένος αφού, μεταξύ άλλων, ήταν και από εκείνους που συνυπέγραφαν το αίτημα για κοινά χρηματοδοτικά εργαλεία στην ΕΕ.

Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν είναι όμως η μόνη ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που θα φέρει ζεστό χρήμα στην χώρα μας για τα επόμενα τρία χρόνια.

Το φιλόδοξο Ταμείο Ανάκαμψης, που εκτιμάται αυτή τη στιγμή στην περιοχή των 32 δισ ευρώ για την Ελλάδα (22,5 δισ άμεσες επιχορηγήσεις και 9,5 δισ δανεισμός με πολύ ευνοϊκούς όρους), έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων και εργαλείων, διαθέσιμων για τη χώρα μας το αμέσως επόμενο διάστημα. Εργαλεία που θα ενισχύσουν, όπως τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, περαιτέρω τη δυναμική επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας μετά την κρίση του κορονοϊού.

Οι ίδιες πηγές σημειώνουν επίσης ότι η Επιτροπή προτείνει ένα νέο, φιλόδοξο και αυτόνομο πρόγραμμα για την υγεία για την περίοδο 2021-2027 —το πρόγραμμα «EU4Health» προϋπολογισμού (για το σύνολο της ΕΕ) 9,4 δισ. ευρώ.

Επιπλέον:

Η Ελλάδα αναμένει πάνω από 1,4 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SURE που αφορά την ενίσχυση της βραχυπρόθεσμης απασχόλησης.

Περί τα 3 δισ. ευρώ από το πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που αφορά την ενίσχυση των επιχειρήσεων, καθώς και

Ποσό 4 δισ ευρώ ως δυνατότητα χρηματοδότησης με ευνοϊκούς όρους, χωρίς αιρεσιμότητα, από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, προκειμένου να υλοποιηθούν άμεσες και έμμεσες δαπάνες σχετιζόμενες με την υγειονομική κρίση.

«Η Ελλάδα, ιδιαίτερα το τελευταίο τρίμηνο, γύρισε οριστικά σελίδα από την εποχή που παρέμενε αποκλεισμένη από βασικές ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, όπως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ (QE), πληρώνοντας το τίμημα του λαϊκισμού και της αναξιοπιστίας», σχολιάζουν κυβερνητικά στελέχη.

Επικαλούνται συγκεκριμένα ότι από την αρχή του έτους η χώρα εντάχθηκε στο QE, που αναμένεται να τροφοδοτήσει με περίπου 12 δισ ευρώ ρευστότητα την ελληνική οικονομία.

Αναφέρουν επίσης ότι το waiver που αποφασίστηκε από την ΕΚΤ και αντιστοιχεί σε ρευστότητα ύψους περίπου 10 δισ ευρώ για το εγχώριο τραπεζικό σύστημα. «Τα χρήματα αυτά θα πυροδοτήσουν την δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας, καθώς οι τράπεζες θα μπορέσουν να δώσουν πιο φθηνό δανεισμό, είτε κεφάλαιο κίνησης, είτε χρηματοδότηση επενδυτικού σχεδίου για μια επιχείρηση, είτε να προχωρήσουν με πιο μεγάλη ευκολία σε δανεισμό των νοικοκυριών. Θα μπορέσουν έτσι όλοι οι κλάδοι της οικονομίας να πάρουν πιο γρήγορα μπροστά», λένε κυβερνητικά στελέχη. Σημειωτέον ότι ο πρωθυπουργός έχει καλέσει τις τράπεζες να μην είναι… φειδωλές στη διανομή αυτής της ρευστότητας.

Τα χαρακτηριστικά του ταμείου της Κομισιόν

Στην Αθήνα δηλώνουν ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από την πρόταση για τα 750 δισ. ευρώ, καθώς η Ελλάδα πέτυχε να συμπεριληφθούν στις προτάσεις της Επιτροπής, και οι τέσσερις προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Υπενθυμίζεται ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε ζητήσει το «Ταμείο Ανάκαμψης» να είναι μεγάλο και φιλόδοξο. Και όπως σημείωναν κυβερνητικά στελέχη, με βάση το αναλογούν ποσό, η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες (5η ή 6η στη σειρά) σε απόλυτο μέγεθος και πιθανότατα η πρώτη σε κατά κεφαλήν.

Όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη, η Ελλάδα θα είναι αυτή που θα δει τη μεγαλύτερη εισροή κεφαλαίων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο κονδύλι σε απόλυτα νούμερα, ύψους 82,2 δισ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 6,6% του ΑΕΠ της, αναμένεται να λάβει η Ισπανία. Η Πολωνία θα λάβει 36 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 6,8% του ΑΕΠ της, ενώ τα 33 δισ ευρώ που θα λάβει η χώρα μας αντιστοιχούν περίπου στο 18% του ΑΕΠ της.

Το γεγονός αυτό, κατά το Μαξίμου, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της χώρας. Κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ειδικότερα ότι «η αξιοπιστία αυτή δεν ήρθε τυχαία, αλλά οφείλεται στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, καθώς ο ίδιος έθεσε ήδη από τον Μάρτιο τα θέματα αυτά, μέσω διαδοχικών τηλεδιασκέψεων που πραγματοποίησε όλο αυτό το διάστημα, τόσο σε διμερές επίπεδο, με τους επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν, όσο και σε πολυμερές επίπεδο, στο πλαίσιο των Συνόδων Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Η δεύτερη πρόταση της Ελλάδας για το πακέτο αντιμετώπισης των συνεπειών του κορονοϊού ήταν να είναι ευέλικτο. Και όντως, στις προτάσεις της Επιτροπής, προβλέπεται ο τετραπλασιασμός του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Κάτι που, πάντα σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, είχε βάλει πρώτος ο πρωθυπουργός στο ευρωπαϊκό τραπέζι, στο πλαίσιο της πράσινης ατζέντας της κυβέρνησης με στόχο την απολιγνιτοποίηση. Επίσης, προβλέπεται η αύξηση του rescEU κατά 2 δισ. ευρώ συνολικά, για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας των κρατών-μελών, κάτι που είχε προτείνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήδη από το 2018, και συγκεκριμένα μετά την τραγωδία στο Μάτι, ως αρχηγός τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Επίσης, στον τομέα της πολιτικής Συνοχής, η κατανομή των ποσών που προβλέπεται στις προτάσεις της Επιτροπής διαφέρει από αυτήν της παραδοσιακής πολιτικής της Ε.Ε., με τρόπο που ευνοεί μεταξύ άλλων χωρών και την Ελλάδα. Τέλος, στις προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνονται αυξημένες δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη.

Η τρίτη πρόταση της Αθήνας που έγινε αποδεκτή ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης να βασίζεται περισσότερο σε επιχορηγήσεις και λιγότερο σε δάνεια. Κυβερνητικά στελέχη τόνιζαν ότι το ενισχυμένο «χρηματοδοτικό πακέτο» που αναλογεί στη χώρα μας είναι στην ουσία σαν ένα δεύτερο ΕΣΠΑ. Και διαβεβαίωναν ότι η κυβέρνηση θα το αξιοποιήσει για να πυροδοτήσει τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας προς όφελος όλων των Ελλήνων. «Με σύνεση και υπευθυνότητα, δεν θα το ξοδέψουμε, αλλά θα το επενδύσουμε για να μεταμορφώσουμε την Ελλάδα» έλεγαν χαρακτηριστικά.

Τέταρτον, η Ελλάδα είχε εξαρχής ζητήσει το πακέτο ευρωπαϊκής αντιμετώπισης των συνεπειών του κορονοϊού να χρηματοδοτηθεί από κοινό δανεισμό. Αυτό βέβαια πριν λίγους μήνες έμοιαζε με ουτοπία για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με το Ταμείο Ανάκαμψης όμως ουσιαστικά πλέον γίνεται πράξη ένας μηχανισμός κοινού ευρωπαϊκού δανεισμού, κάτι που ζητούσαν βέβαια και ηγέτες άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε.

Πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η Ελλάδα διεκδικεί από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021-2027, σημαντικά κεφάλαια που θα στηρίξουν τους νέους, την πράσινη οικονομία, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, την αγροτική πολιτική και την περιφερειακή ανάπτυξη.