Το φέρετρο που σχεδιάστηκε για να σώζει ζωές!

Ήταν 1897 όταν γιατροί, δημοσιογράφοι, ακόμα και διπλωμάτες, συνωστίστηκαν σε αίθουσα της Σορβόνης για να θαυμάσουν από κοντά την παρουσίαση ενός καινούριου μαραφετιού.

Η εφεύρεση ήταν κομματάκι μακάβρια, πλην όμως πρακτική: ένα φέρετρο ειδικά σχεδιασμένο να καταλαγιάζει τις ανησυχίες για πρόωρη ταφή ή φαινόμενα νεκροφάνειας.

Η ταφοφοβία ήταν εξάλλου ιδιαίτερα διαδεδομένη στη βικτοριανή εποχή και οι εφημερίδες δεν σταματούσαν να γράφουν για ανατριχιαστικές ιστορίες που περιστρέφονταν γύρω από λάθος ενταφιασμούς ή βεβιασμένα παραχωσίματα του μακαρίτη.

Ήταν όμως και το άλλο: η μικρή εμπιστοσύνη στην ιατρική επιστήμη. Ο κόσμος φοβόταν πως ο γιατρός δεν θα μπορούσε να διακρίνει μεταξύ του πραγματικού θανάτου και του κώματος ή του λήθαργου, στέλνοντας έτσι στα έγκατα της γης ανθρώπους που ήταν ακόμα στη ζωή.

Όλα αυτά θα θεράπευε το νέο φέρετρο που είχε μόλις πατενταριστεί από τον κόμη Michel de Karnice-Karnicki, αρχιθαλαμηπόλο του ρώσου τσάρου Νικολάου Β’! Το «Le Karnice», όπως το έλεγε, διέθετε μηχανισμούς που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο φουκαράς για να αναπνεύσει και να ειδοποιήσει τους ζωντανούς πως ήταν ένας από αυτούς.

Ο «φυτεμένος» δεν έπρεπε μάλιστα να έχει καν τις αισθήσεις του για να ενημερώσει για τη ζωντανή του φύση. Κι αυτό γιατί το φέρετρο διέθετε μια γυάλινη μπάλα που τοποθετούνταν πάνω στο στέρνο του ενταφιασμένου, κι έτσι η παραμικρή σωματική του κίνηση (όπως η αναπνοή) θα απελευθέρωνε το ελατήριο που βρισκόταν πάνω από το χώμα.

Το μεταλλικό δοχείο της κορυφής άνοιγε λοιπόν, επιτρέποντας στον πολύτιμο αέρα αλλά και το ηλιακό φως να κατέβει ως τα έγκατα της γης. Ακόμα και καμπανάκι διέθετε το καινοτόμο φέρετρο, καθώς ποιος να ακούσει τα ουρλιαχτά σου στο νεκροταφείο; Κι αν αυτό δεν δούλευε, ίσως το έκανε το σημαιάκι, που υψωνόταν 1,5 μέτρο για να είναι ορατό από μακριά.

Σύμφωνα με τον κόμη, την αγωνία του για την πρόωρη ταφή συμμεριζόταν και ο ίδιος ο τσάρος, που έδωσε εξάλλου άδεια στον αρχιθαλαμηπόλο του να απέχει από τα καθήκοντά του για να σκαρώσει τη συσκευή για το επέκεινα της ζωής. Παρά το γεγονός ότι το «Le Karnice» δεν ήταν το πρώτο φέρετρο ασφαλείας που έβλεπε ο κόσμος, ήταν το πρώτο που έγινε ανάρπαστο εμπορικά και τραγουδήθηκε απ’ όλους!

Η Γαλλική Εταιρία Υγιεινής το διαφήμισε όσο δεν πήγαινε και ακόμα κι ο διαπρεπής γάλλος φυσιολόγος Σαρλ Ρισέ αναφώνησε εντυπωσιασμένος: «Το πρόβλημα λύθηκε!». Οι παραγγελίες κατέφταναν κατά χιλιάδες και όσοι πέθαιναν φρόντιζαν να γράψουν με σαφήνεια στη διαθήκη πως ήθελαν να ενταφιαστούν μόνο μέσα στο «Le Karnice».

Ακόμα και την τσουχτερή τιμή του παραγνώριζαν όλοι (κόστιζε 12 σελίνια, όσο το μέσο βρετανικό μηνιάτικο εκείνη την εποχή δηλαδή!), αφού το «ανθρωπιστικό» φέρετρο υποσχόταν μεταθανάτια ασφάλεια.

Ο κόμης όργωσε την Ευρώπη προωθώντας την ιδέα του και πλούτισε στην πορεία. Τόσο το κοινό όσο και ο Τύπος όμως δεν του συγχώρεσαν μια επίδειξη που πήγε στραβά, κι έτσι η φήμη του φέρετρου κηλιδώθηκε. Ο άνθρωπος που είχε θαφτεί ζωντανός για τις ανάγκες της επίδειξης απέτυχε να πυροδοτήσει το άνοιγμα του μεταλλικού δοχείου και κόντεψε να πεθάνει από ασφυξία, μέχρι να τον ξεθάψει δηλαδή με τα χεράκια του ο ίδιος ο κόμης.

Μόνο τότε άρχισαν να εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους οι γιατροί και οι ειδικοί της υγείας και στο τέλος καταφέρθηκε εναντίον του και η Ακαδημία Ιατρικής των Παρισίων, η οποία είχε συστήσει λίγο πρωτύτερα σε κάθε δήμο να το έχει στην κατοχή του.

Παρά το επικείμενο εμπορικό του τέλος στην Ευρώπη, ο δαιμόνιος κόμης το έστειλε το 1899 στις ΗΠΑ, όπου έμελλε να ζήσει μια δεύτερη επιχειρηματική ζωή! Οι αμερικανοί φυσιολόγοι επαινούσαν την απλότητα, την οικονομία και την πρακτικότητά του και σύντομα ήρθε η πρώτη επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητάς του.

Παρά την αρχική του απήχηση όμως σε ιατρική κοινότητα και καταναλωτικό κοινό, το πρωτοποριακό φέρετρο θάφτηκε κάτω από το χώμα της λήθης μέσα σε λίγα χρονάκια…