Ένας μοναχός μιλάει για τη ζωή, την απαλλαγή από τη σάρκα και τους πειρασμούς

Ο πατέρας Ματθαίος αποφάσισε να γίνει μοναχός πριν από 20 χρόνια. Από τότε εγκαταβιεί στην ιστορική μονή Εσφιγμένου, όπως αναφέρεται από τους ίδιους τους μοναχούς. Κάποιοι χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη μοναστική κοινότητα ως κοιτίδα ανταρτών, καθώς οι ίδιοι αντιτάσσονται στις υπόλοιπες μονές της αθωνικής πολιτείας. Έχουν διακόψει τις σχέσεις τους τόσο με το Άγιο Όρος. όσο και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στον οποίο υπάγονται όλα τα μοναστήρια του Άθω.

Αποστολή στο Άγιο Όρος – Φωτογραφίες: Γιώργος Λαμπίρης

Για εκείνον η ζωή δεν είναι παρά ένα πέρασμα. Ο δρόμος για την αιώνια ζωή. Μία δοκιμασία, την οποία πρέπει να υποστούν όλοι οι μοναχοί. Έχει διακόψει τις σχέσεις με την οικογένειά του. Σπάνια συναντάει τον μεγάλο του αδερφό ή τον πατέρα του, όταν εκείνοι επισκέπτονται στη μονή. Πολύ σπανιότερα τη μητέρα του. Για εκείνον αδέρφια είναι οι υπόλοιποι μοναχοί του μοναστηριού, με τους οποίους τον συνδέουν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και ο κοινός πνευματικός προσανατολισμός.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο newsbeast.gr, μιλάει για το μοναχισμό και τις διαφορές ανάμεσα στα εγκόσμια τα οποία ο ίδιος εγκατέλειψε, και τη μοναχική διαδρομή ενός πατέρα, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στο Θεό.

«Η θέληση να γίνω μοναχός ήταν σταλμένη από το Θεό»

«Η θέληση να γίνω μοναχός ήταν σταλμένη από το Θεό. Ζούσα στην αμαρτία, δεν ήμουν παιδί της Εκκλησίας, όπως και οι περισσότεροι πατέρες. Σχεδόν κανείς δεν είχα πόθο από μικρό παιδί να γίνει μοναχός. Δεν γνωρίζαμε τι σημαίνει μοναχισμός. Ο μοναστικός βίος ήρθε για εμένα, μετά από έντονο προβληματισμό και μέσα από συζητήσεις με φίλους. Έπεσαν στα χέρια μου ορισμένα κείμενα με την Αποκάλυψη και με προφητείες. Θυμάμαι ότι έκανα διαρκώς κουβέντες με τα αδέρφια και τους κολλητούς μου.

Ο μεγάλος μου αδερφός έβλεπε ότι είχα προβληματισμούς. Ότι ήθελα να αλλάξω, να ξεκόψω από παρέες. Κάποια στιγμή με προέτρεψε να δω μία εκπομπή στην τηλεόραση. Καθηλώθηκα στην οθόνη το ίδιο βράδυ για να την παρακολουθήσω. Εμφανίζονταν ένας ιερομόναχος και ένας ακόμα ηλικιωμένος κύριος. Ήταν παλιοημερολογίτες, οι οποίοι μιλούσαν για το παλαιό ημερολόγιο. Μέχρι τότε δεν είχα ιδέα τι ήταν το παλαιό ημερολόγιο. Σε δύο λεπτά έμαθα αυτό που ήθελα να μάθω. Άκουσα τι συμβαίνει στην Εκκλησία. Πού βρίσκεται η αλήθεια και πού όχι. Οι δύο άντρες έκαναν λόγο για το σχίσμα της Εκκλησίας το 1924 και πως όλα έχουν συμβεί με φαινομενικά πανορθόδοξο τρόπο. Ανέφεραν ότι ο τότε Πατριάρχης, Μελέτιος Μεταξάκης, με κάποιους ακόμα της Συνόδου ήταν μασόνοι και έλαβαν αποφάσεις για τη συμπροσευχή ατόμων από διαφορετικές θρησκείες, κάτι που το παλαιό ημερολόγιο απορρίπτει», περιγράφει ο μοναχός.

Αναλύοντας στοιχεία που συνοδεύουν τον τρόπο ζωής της μοναστικής ζωής, ο πατέρας Ματθαίος λέει ότι η ορθόδοξη και πνευματική ζωή που ακολουθεί ένας Χριστιανός προϋποθέτει πράξεις.

«Δεν κάνουμε πίσω»

Στο ερώτημα εάν κάποια στιγμή επιχειρήσουν οι αρχές να εισβάλλουν στη μονή Εσφιγμένου για να το εκκενώσουν με δεδομένες τις διαφορές που χωρίζουν τους παλαιούς με τους νέους Εσφιγμενίτες και τα επεισόδια που έχουν λάβει χώρα παλαιότερα, είναι σαφής: «Δεν κάνουμε πίσω. Θα σας θυμίσω τι συνέβη όταν προσπάθησαν να εισβάλλουν τα μέλη της νέας αδελφότητας με μπουλντόζες, αλλά και με βαριοπούλες. Δεν υποχωρήσαμε. Ο δικαστικός κλητήρας ήρθε στο κονάκι των Καρυών με τη συνοδεία της αστυνομίας και διέταξε τους ένστολους να σπάσουν την πόρτα και να μας διώξουν. Εμείς είμαστε από πίσω. Το ίδιο έγινε και όταν χρησιμοποίησαν τις βαριοπούλες. Χτυπούσαν για να σπάσουν την πόρτα και ο πατέρας Μαρδάριος βρισκόταν από πίσω».

«Θα υπερασπιστούμε τα πιστεύω μας με ζωή και θάνατο»

«Πρώτα θα περάσουν από πάνω μας και μετά θα μπουν μέσα. Εμείς από την πλευρά μας δεν θα χρησιμοποιήσουμε βία εναντίον όποιου έρθει να μας διώξει από το Άγιο Όρος. Θα προτάξουμε τα σώματά μας και θα τον υποδεχτούμε. Οι διαφορές που έχουμε άλλωστε με τη νέα αδελφότητα, αφορούν ζητήματα πίστης. Γι’ αυτό και θα υπερασπιστούμε τα πιστεύω μας με ζωή και με θάνατο. Προσωπικά δεν υπάρχει περίπτωση να βγω από το μοναστήρι περπατώντας. Εάν θέλει κάποιος ας έρθει να με βγάλει. Ας θυμηθούμε την καλογερική επιταγή, η οποία υπαγορεύει ότι ο μοναχός πρέπει να μείνει μέχρι θανάτου στο μοναστήρι. Εξάλλου στα χέρια ποιων θα το παρέδιδα; Στα χέρια των Κατσουλιέρηδων; (Κατσουλιέρηδες: οι μοναχοί της νέας μονής Εσφιγμένου)», λέει ο πατέρας.

«Ο μοναχισμός είναι ο μόνος τρόπος να σωθεί κάποιος»

Στη συνέχεια μιλάει για τον μοναχισμό, ο οποίος θα μπορούσε να αποτελεί ένα από τα μυστήρια της Εκκλησίας όπως ο ίδιος λέει.

«Εάν υπήρχε όγδοο μυστήριο -τα μυστήρια της Εκκλησίας είναι εφτά-, θα ήταν ο μοναχισμός. Είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να κάνει κάποιος σε αυτή τη ζωή για να είναι βέβαιος ότι θα σωθεί. Όπως εξηγούν οι Πατέρες, οι παγίδες στον κόσμο βρίσκονται κάθε στιγμή δίπλα μας. Για να σου δώσω ένα παράδειγμα, ένας κοσμικός βρίσκεται διαρκώς δίπλα στο γκρεμό καθώς έρχεται συνεχώς αντιμέτωπος με διάφορους πειρασμούς. Ένας μοναχός όμως έχει καταφέρει να απομακρυνθεί από τον γκρεμό».

«Η πόρνη αποκαλεί όλες τις άλλες γυναίκες πόρνες για να μη ντρέπεται η ίδια»

Στο ερώτημα εάν ένας μοναχός βρίσκεται μακριά από την κατά την ορθοδοξία αναφερόμενη ως αμαρτία, ο πατέρας Ματθαίος απαντάει ότι: «Για να αποφύγει κανείς την αμαρτία χρειάζεται προσπάθεια. Απαιτείται βιωματικός δρόμος. Όταν κάποιος φοράει ράσο, δεν σημαίνει ότι δεν είναι αμαρτωλός. Ο μοναδικός δρόμος για κάθε Χριστιανό είναι η προσευχή και η υπακοή. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον έξω κόσμο για να δικαιολογήσουμε τις αμαρτίες μας κατατάσσουμε όλους τους ανθρώπους στο ίδιο επίπεδο. Όπως έλεγε ο Άγιος Χρυσόστομος “η πόρνη αποκαλεί όλες τις άλλες γυναίκες πόρνες για να μη ντρέπεται η ίδια”».

Το παλαιό και το νέο ημερολόγιο

Ο ίδιος εξηγεί σχετικά με το παλαιό ημερολόγιο, το οποίο ακολουθούν όλα τα μοναστήρια του Αγίου Όρους.

«Πρόκειται για την παράδοση της Εκκλησίας», λέει.

Και συμπληρώνει ότι: «Πάνω στο παλαιό ημερολόγιο έχει βασιστεί κάτι σημαντικό: το πότε θα γιορτάζουμε το Πάσχα, με βάση την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Οι πατέρες δεν αγνοούσαν τότε ότι κάθε περίπου 300 χρόνια συμβαίνει η μετατόπιση της σελήνης κατά μία ημέρα. Ωστόσο δεν τους ενδιέφερε το συγκεκριμένο γεγονός. Αντιθέτως σήμερα έχει επικρατήσει αυτή η διαστροφή να ασχολούμαστε με τις ημέρες. Επίσης, με την επικράτηση του νέου ημερολογίου, σάλεψαν οι νηστείες που εκτελούμε».

Η βασική διαφωνία των παλαιοημερολογιτών με τους νεοημερολογίτες είναι όπως υποστηρίζει, το γεγονός ότι «αποτελεί σχίσμα για την Εκκλησία η ύπαρξη του νέου ημερολογίου. Όπως αναφέρουν τα κείμενα και τα περιοδικά των μασόνων όλοι οι Πατριάρχες είναι μασόνοι. Όχι μόνο ο Μεταξάκης, αλλά και ο Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, ο οποίος ήταν Αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Η ίδια διάσπαση συνεχίζει να υφίσταται έως και σήμερα».

Πώς έγινε μοναχός

«Όταν έφτασα πρώτη φορά στο μοναστήρι, δεν ήρθα για να γίνω καλόγερος. Σκοπός μου ήταν να το επισκεφθώ. Όλοι μιλούσαν για τη μονή Εσφιγμένου και τους πατέρες, οι οποίοι κρατάνε ανόθευτη την πίστη και δεν μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Εν τω μεταξύ είχα ήδη ξεκινήσει να εξομολογούμαι και να εκκλησιάζομαι σε ναούς του πάτριου ημερολογίου, όπως ονομάζεται κανονικά. Παλαιό το ονομάζουν οι νεοημερολογίτες προς χλευασμό. Ήταν θυμάμαι η περίοδος της Τεσσαρακοστής και επρόκειτο να συναντήσω τον πνευματικό μου στην Αθήνα.

Ωστόσο ο γέροντας της μονής Εσφιγμένου επειδή διατηρούσε σχέση με τον πνευματικό μου, συνεννοήθηκε μαζί του να μείνω στη μονή. Κι έτσι δεν χρειάστηκε να επιστρέψω στην Αθήνα. Οι δικοί μου το αποδέχτηκαν. Γιατί είναι γεγονός ότι έχουν κατά καιρούς ακουστεί διάφορα περιστατικά που δημιουργήθηκαν μεταξύ γονέων και παιδιών, τα οποία ήθελαν να γίνουν μοναχοί. Συχνά οι γονείς δημιουργούν πειρασμούς για να αλλάξουν γνώμη στα παιδιά τους».

Ο ρόλος της γυναίκας και των σαρκικών παθών

Στη συζήτηση περί πειρασμών η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το γυναικείο φύλο και στο κατά πόσο η γυναίκα αποτελεί πειρασμό για έναν μοναχό.

«Πειρασμό αποτελούν όλα τα σαρκικά πάθη», απαντάει.

«Για τον καλόγερο η αντίσταση στους πειρασμούς είναι δύσκολο μονοπάτι. Ακόμα και όταν δέχεται ένα λογισμό ή μία προσβολή. Όταν μέσα στο μυαλό του συγκαταθέτει σε κάποιον πειρασμό, τότε δεν μπορούμε παρά να μιλάμε για αμαρτία και οφείλει να εξομολογηθεί. Για τον καλόγερο η αμαρτία είναι κάτι πολύ βαρύ. Συνήθως εξομολογούμαστε για τις σκέψεις που επιμένουν. Όχι για εκείνες που έρχονται και φεύγουν. Αν για παράδειγμα σκεφτεί κάποιος μοναχός ότι θέλει να σκοτώσει κάποιον, θα πρέπει να το εξομολογηθεί μόνο αν ο λογισμός επιμείνει. Διαφορετικά είναι κάτι περαστικό. Εάν στην αντίθετη περίπτωση δεν προχωρήσει σε εξομολόγηση, ο πειρασμός βρίσκει χώρο μέσα του και κάποια στιγμή μπορεί η σκέψη να γίνει πράξη».

Ο μοναχισμός και η φυγή από τους πειρασμούς

Για εκείνον η αποκοπή ενός μοναχού από τους πειρασμούς της σάρκας μόνο εύκολη δεν είναι. «Οι αρετές αυτές είναι ισάγγελοι. Σε κάθε περίπτωση ένας μοναχός πρέπει να προσέχει τις αισθήσεις του -όχι μόνο την όραση-, ενώ σημασία έχει και ο τρόπος που ο κάθε πατέρας αντιλαμβάνεται αυτό που βλέπει. Κάποιος μπορεί να έχει έναν καλό λογισμό για μία όμορφη γυναίκα, και να σκεφτεί “Πόσο όμορφη! Να ήταν η Παναγία!”. Κάποιος άλλος μπορεί να βάλει στο μυαλό του έναν κακό λογισμό. Η απόσταση ανάμεσα στον καλό και τον κακό λογισμό είναι ανεπαίσθητη.

Ο μοναχισμός σε κάθε περίπτωση όμως είναι τρόπος ζωής. Η φυγή από τον κόσμο διευκολύνει τη φυγή από τους πειρασμούς. Οι αισθήσεις καταλαγιάζουν για κάποιον ο οποίος ζει σε μοναστήρι. Δεν μιλάει πολύ, δεν μιλάει με πολλούς, πηγαίνει στο διακόνημά του και εκτελεί μέρα-νύχτα τις ακολουθίες στην εκκλησία. Κάτι που δεν συμβαίνει στον κόσμο παρά το γεγονός ότι ένας Χριστιανός είναι υποχρεωμένος να εκτελεί με συνέπεια τα θρησκευτικά του καθήκοντα. Μην ξεχνάς ότι ο Θεός θα ζητήσει από όλους μας να δώσουμε λόγο όταν πεθάνουμε. Τι θα του πούμε εάν φανήκαμε ασυνεπείς απέναντί του;»

«Δεν έχω τη λαχτάρα να δω την οικογένειά μου»

Στα χρόνια που μονάζει ο πατέρας Ματθαίος πολύ σπάνια συναντάει την οικογένειά του. Ο πατέρας του τον επισκέπτεται κατά διαστήματα στο μοναστήρι. Το ίδιο και ο αδερφός του. Τη μητέρα του την βλέπω πολύ σπάνια.

«Δεν έχω τη λαχτάρα να δω τους δικούς μου. Αδέρφια μου είναι οι πατέρες στο μοναστήρι. Μαζί τους έχω ισχυρότερο δεσμό. Με το φυσικό μου αδερφό γεννηθήκαμε από την ίδια μάνα, αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι συμφωνούμε και είμαστε δεμένοι. Με τους μοναχούς αντιθέτως συμφωνούμε σε απόψεις και πεποιθήσεις. Εκτιμώ πολύ περισσότερο κάποιον που είναι σωστός σε θέματα πίστεως και εκτελεί με ευλάβεια τα χριστιανικά του καθήκοντα στις εποχές που ζούμε».

«Η συμπροσευχή με πιστούς άλλων δογμάτων απαγορεύεται»

Σε συζήτηση για την αποδοχή προς τις άλλες θρησκείες επισημαίνει ότι η συμπροσευχή με πιστούς άλλων δογμάτων απαγορεύεται, γεγονός που αποτελεί και τη θεμελιώδη διαφορά της παλαιάς μονής Εσφιγμένου με τον Οικουμενικό Πατριάρχη.

«Δεν μπορώ να καθίσω και να συνφάγω στο ίδιο τραπέζι. Μπορώ να βοηθήσω κάποιον αλλόθρησκο με κάθε τρόπο αν χρειαστεί κάτι ως άνθρωπος. Εξυπακούεται με βάση τις αρχές της Ορθοδοξίας. Μέχρι εκεί όμως. Δεν μπορεί να μπει ένας Μουσουλμάνος στην Τράπεζα του μοναστηριού. Ωστόσο αυτό κάποιοι δεν το τηρούν. Ακόμα και ο ίδιος ο Πατριάρχης. Τελούν για παράδειγμα λειτουργία, και συμμετέχουν σε αυτήν Παπικοί».

Πότε μπορεί να φύγει ένας μοναχός από το μοναστήρι

Στο ερώτημα σχετικά με μοναχούς που έφυγαν από το μοναστήρι, τονίζει ότι «από την εμπειρία μου, όποιος εγκατέλειψε το μοναχισμό δεν πρόκοψε στη ζωή του. Από εκεί και ύστερα εάν κάποιος είναι ‘μεγαλόσχημος’ κάτι που σημαίνει ότι έχει ‘υποσχεθεί’, πρόκειται για κάτι το ανεξάληπτο και δεν μπορεί να ανακαλέσει».

«Ο μεγαλόσχημος αποτάσσεται τον κόσμο, τους συγγενείς, μένει στο μοναστήρι μέχρι θανάτου»

«Μεγαλόσχημος είναι ο μοναχός, ο οποίος έχει λάβει σχήμα μετά από σχεδόν τρία χρόνια δοκιμής. Η ακολουθία του μεγαλόσχημου ρωτάει τον υποψήφιο: “Μένεις στο μοναστήρι και στην υπακοή μέχρι θανάτου;” Κι εκείνος οφείλει να δώσει σχετική διαβεβαίωση. Οφείλει επίσης να αποταχθεί τον κόσμο, τους γονείς, τους συγγενείς του. Ερωτάται επίσης εάν εκουσίως αποφασίζει να προσέλθει στο μοναστήρι», εξηγεί.

«Ο θάνατος δεν είναι κάτι άσχημο αλλά η απαλλαγή από το σώμα»

Για τους μοναχούς ο θάνατος δεν λογίζεται ως άσχημο γεγονός, όπως συμβαίνει στον έξω κόσμο, σύμφωνα με τον πατέρα Μεθόδιο. «Ο θάνατος είναι η απαλλαγή από το σώμα. Έτσι και οι άγιοι θεωρούσαν το σώμα ως φυλακή, η οποία δεν τους επέτρεπε να τρέξουν προς τα ουράνια, προς τον παράδεισο. Η ψυχή είναι αθάνατη. Για εμάς αυτός ο κόσμος είναι πρόσκαιρος, μία πανήγυρη, εμπόριο. Προορισμός είναι να πάμε εκεί που ανήκουμε και δεν θα υπάρχει τέλος. Στην αιώνια ζωή. Το εάν αυτή θα είναι καλή ή κακή, το ορίζει ο βίος μας. Όλα αποσκοπούν στη σωτηρία μας. Να πάμε στον Παράδεισο. Η ένσαρκη ζωή είναι το πέρασμα. Μία δοκιμασία κατά την οποία δοκιμάζεται η πίστη και η προαίρεση. Γι’ αυτό και παραχωρούνται οι πειρασμοί ακόμα και στους μεγαλύτερους Αγίους. Όλοι τους πέρασαν από φοβερούς πειρασμούς. Έχει κόπο η μετάβαση στην αιώνια ζωή. Χωρίς θλίψη, στέρηση και διωγμό δεν νοείται. Ο διωγμός μας είναι μέρος αυτής της δοκιμασίας».

«Το μόνο που φοβάμαι είναι ο εαυτός μου. Τα πάθη μου. Μόνο αυτά μπορούν να με βλάψουν. Και πρέπει να είμαι έτοιμος να υπομείνω όπως αναφέρεται στην ακολουθία του Αγίου Σχήματος. Ο καλόγερος δεν πρέπει να χτυπήσει, ούτε να βλάψει. Απλά υπομένει».

Δείτε όλα τα θέματα του Weekend