Γιατί οι κάτοικοι του Τόκιο λένε «σαγιονάρα» στην πρωτεύουσα της Ιαπωνίας; Ένα πρωτοφανές κύμα μετανάστευσης

Το Τόκιο αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα μείωσης του πληθυσμού του.

Ο πληθυσμός της πολυπληθέστερης πόλης του κόσμου μειώθηκε το 2021 για πρώτη φορά σε περισσότερα από 25 χρόνια, εν μέρει χάρη στην πανδημία

Όταν ο Kazuya Kobayashi αποφάσισε να φύγει από το Τόκιο για να ακολουθήσει το όνειρό του να διευθύνει το δικό του εστιατόριο ράμεν, η πόλη Sano ήταν μια προφανής επιλογή. Εκτός από το πνευματικό σπίτι του ιαπωνικού κρίκετ, η πόλη στην επαρχία Tochigi φημίζεται για τα καταστήματα ράμεν της, πολλά από τα οποία αγωνίζονται να βρουν διαδόχους.

Το ράμεν είναι ιαπωνική σούπα με νουντλς. Αποτελείται από νουντλς σιταριού σερβιρισμένα σε ζωμό κρέατος ή λιγότερα συχνά ζωμό ψαριού, συχνά αρωματισμένο με σάλτσα σόγιας ή μίσο, και με διάφορα συνοδευτικά, όπως κομμένο χοιρινό κρέας, νόρι, μένμα και πρασουλίδες.

«Ο κορωνοϊός ήρθε και η γυναίκα μου είναι ιατρικά ευάλωτη, οπότε φάνηκε η κατάλληλη στιγμή να μετακομίσω», είπε στον Guardian ο Kobayashi, ο οποίος ελπίζει να ανοίξει το δικό του εστιατόριο τον επόμενο χρόνο.

Ο 40χρονος δεν είναι μόνος που θέλει να πουν sayōnara στην πιο πυκνοκατοικημένη πόλη του κόσμου, μια μεγαλούπολη 13,9 εκατομμυρίων ανθρώπων με ΑΕΠ μεγαλύτερο από αυτό της Ολλανδίας.

Ο πληθυσμός της πρωτεύουσας μειώθηκε το 2021 για πρώτη φορά σε περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα, με καθαρή απώλεια 48.592 από ένα χρόνο νωρίτερα, σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση της μητροπολιτικής κυβέρνησης.

Project για την αναζωογόνηση περιοχών της Ιαπωνίας

Ο αριθμός των ανθρώπων που ζητούσαν συμβουλές για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή πέρα από τη τσιμεντένια εξάπλωση του Τόκιο αυξήθηκε δραματικά πέρυσι – μια τάση που λένε οι ειδικοί ότι έχει επιταχυνθεί από την πανδημία του κορωνοϊού και την έλευση της τηλεργασίας.

Ένα κυβερνητικό έργο που ξεκίνησε το 2015 για την αναζωογόνηση των περιοχών της Ιαπωνίας αποδίδει καρπούς, σύμφωνα με τον Hiroshi Takahashi, πρόεδρο του Hometown Return Support Centre, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που βοηθά τους ανθρώπους να μετεγκατασταθούν από την περιοχή του Τόκιο σε αγροτικές περιοχές.

Το κέντρο έλαβε σχεδόν 50.000 επισκέψεις πέρυσι από ανθρώπους που ήλπιζαν να μετακομίσουν από το ευρύτερο Τόκιο, περισσότερο από το 70% από άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών. Η πιο δημοφιλής επιλογή νέου σπιτιού ήταν η Shizuoka – ένας νομός στην ακτή του Ειρηνικού στον οποίο μπορείτε να φτάσετε με τρένο σε περίπου μία ώρα – αλλά η δεύτερη θέση πήγε στον νομό Fukuoka, 550 μίλια νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας.

Αν και οι ιαπωνικές εταιρείες καλωσόρισαν προσεκτικά την τηλεργασία, η πανδημία απέδειξε ότι ήταν δυνατό για τους ανθρώπους να περιορίσουν τον χρόνο τους στο γραφείο και να παραμείνουν παραγωγικοί.

Όμως, σύμφωνα με τον Takahashi, οι επίδοξοι μετανάστες από τις μεγάλες πόλεις αναφέρουν την ποιότητα ζωής, τις υπηρεσίες παιδικής μέριμνας και το κόστος ζωής πιο συχνά από την τηλεργασία εξηγώντας την επιθυμία τους να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στις περιφέρειες.

«Οι άνθρωποι ονειρεύονται να φύγουν απ’ το Τόκιο»

Οι αλλαγές στην οικονομία της Ιαπωνίας είχαν ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την πρωτεύουσα, είπε. «Κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων, οι άνθρωποι ονειρευόντουσαν να ζήσουν στο Τόκιο», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως «Η Ιαπωνία πέτυχε τον οικονομικό της μετασχηματισμό, αλλά στα 30 χρόνια από τότε που έσκασε η φούσκα, η ζωή είναι πιο αβέβαιη και το Τόκιο έχει χάσει μέρος της έλξης του. Τώρα περισσότεροι άνθρωποι ονειρεύονται να φύγουν».

Ο Takahashi πιστεύει ότι η τάση του «αντίο Τόκιο» θα συνεχιστεί πολύ μετά το τέλος της πανδημίας. «Στο παρελθόν, η δουλειά ήταν το μόνο που είχε σημασία, αλλά τώρα οι οικογένειες σκέφτονται και το περιβάλλον διαβίωσής τους. Οι αξίες των ανθρώπων έχουν αλλάξει».

Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από μια πρόσφατη έρευνα γραφείου του υπουργικού συμβουλίου, η οποία διαπίστωσε ότι σχεδόν οι μισοί άνθρωποι στα 20 τους που ζουν στο κέντρο του Τόκιο δήλωσαν ότι ενδιαφέρονται να φύγουν.

Η πόλη Sano έχει αξιοποιήσει τη σχέση της με το αγαπημένο comfort food της Ιαπωνίας για να προσελκύσει υποψήφιους σεφ όπως ο Kobayashi. Πριν από δύο χρόνια, ξεκίνησε ένα «έργο μετανάστευσης ράμεν (ramen)» που παρέχει εκπαίδευση σε οτιδήποτε, από την παρασκευή noodles μέχρι τη διαχείριση και τη λογιστική. Η τοπική κυβέρνηση προσφέρει επίσης οικονομική βοήθεια και βοηθά να ταιριάξουν νεοεισερχόμενοι σεφ με καταστήματα ράμεν.

«Εργαζόμουν σε κουζίνες εστιατορίων στο Τόκιο και πάντα ήθελα να έχω το δικό μου μέρος, οπότε όταν είδα το πρότζεκτ ράμεν στην τηλεόραση αποφάσισα να κάνω αίτηση», είπε ο 40χρονος Kobayashi, του οποίου η σύζυγος περιμένει το πρώτο τους παιδί. «Πέρασα 15 χρόνια στο Τόκιο και μου άρεσε εκεί, αλλά το κόστος ζωής είναι πολύ χαμηλότερο εδώ και οι άνθρωποι έρχονται από παντού για να φάνε Sano ramen, οπότε είναι λογικό οικονομικά».

Η πόλη Sano άρχισε να προσφέρει κίνητρα σε νέους κατοίκους σε μια προσπάθεια να σταματήσει την ερήμωση του πληθυσμού, σύμφωνα με τον Μιτσουρού Οζέκι, αξιωματούχο του τμήματος μετανάστευσης της πόλης.

«Θέλαμε να βρούμε έναν τρόπο να ξεχωρίσουμε τη Sano από άλλα μέρη και η σύνδεσή του με το ramen ήταν ο προφανής τρόπος για να γίνει αυτό», είπε ο Οζέκι. «Προσφέρουμε κίνητρα στους νέους να αγοράσουν σπίτια εδώ και υπάρχουν και άλλα οικονομικά οφέλη. Τα ενοίκια είναι χαμηλά, ο αέρας καθαρός και το φαγητό νόστιμο».

Τον περασμένο Απρίλιο, ο Γκακούτο Νισιμούρα, γέννημα-θρέμμα του Τόκιο, παράτησε τη δουλειά του στις πωλήσεις κινητών τηλεφώνων και έφυγε για το ορεινό ειδυλλιακό Chichibu, μια πόλη 60.000 κατοίκων σε απόσταση δύο ωρών με το αυτοκίνητο από το Τόκιο.

«Σκεφτόμουν να αλλάξω δουλειά και η πανδημία με ώθησε να πάρω μια απόφαση», είπε ο Νισιμούρα, του οποίου το ενδιαφέρον για το Chichibu είχε κεντριστεί από τις εμφανίσεις του σε ταινίες anime.

Οι αξιωματούχοι του Chichibu λένε ότι λαμβάνουν έναν αυξανόμενο αριθμό ερωτήσεων από νέους. Για να τους ενθαρρύνει να κάνουν το βήμα, η πόλη παρέχει μετρητά για την ανακαίνιση ακατοίκητων σπιτιών ή για την αγορά αυτοκινήτου και την ευκαιρία να ζήσουν σε ένα τοπικό σπίτι για έως και μια εβδομάδα για να αποκτήσουν μια αίσθηση της ζωής εκεί.

Ο Νισιμούρα, 24 ετών, τώρα οργανώνει εκδηλώσεις που στοχεύουν άλλους κατοίκους του Τόκιο, οι οποίοι σκέφτονται να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

«Τους λέω για τη φύση εδώ και τα χαμηλά ενοίκια, αλλά και πόσο πιο εύκολο είναι για τους νέους να μετακινούνται αυτές τις μέρες, καθώς πολλοί από αυτούς είναι σε δουλειές που μπορούν να κάνουν εξ αποστάσεως», είπε ο Νισιμούρα, του οποίου το διαμέρισμα είναι σημαντικά μεγαλύτερο και φθηνότερο από το παλιό του σπίτι στο Τόκιο.

«Δεν μετανιώνω που έφυγα από το Τόκιο και, παρόλο που είναι η πόλη μου, δεν έχω σκοπό να επιστρέψω».