Οι επιστήμονες προειδοποιούν για επικείμενη ηφαιστειακή έκρηξη -Θα επικρατήσει χάος, «δεν είμαστε προετοιμασμένοι»

Η Γη αντιμετωπίζει μια στις έξι πιθανότητες να βιώσει μια μαζική ηφαιστειακή έκρηξη αυτόν τον αιώνα, προειδοποιούν οι επιστήμονες, και «η ανθρωπότητα δεν έχει κανένα σχέδιο για να το αντιμετωπίσει».

Η έκρηξη του όρους Tambora το 1815 ήταν ένα κατακλυσμικό γεγονός που άλλαξε βαθιά τον κόσμο, εγκαινιάζοντας τη διαβόητη «έτος χωρίς καλοκαίρι». Η έκρηξη αυτού του ηφαιστείου της Ινδονησίας, η πιο ισχυρή στην καταγεγραμμένη ιστορία, απελευθέρωσε μια τεράστια στήλη διοξειδίου του θείου στην ατμόσφαιρα, δροσίζοντας τον πλανήτη, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες και προκαλώντας εκτεταμένη πείνα και ασθένειες.

Περισσότερο από δύο αιώνες αργότερα, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μια άλλη τεράστια έκρηξη δεν είναι θέμα «αν», αλλά «πότε», ανέφερε το CNN επικαλούμενο τον Markus Stoffel, καθηγητή κλίματος στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης.

Τα γεωλογικά στοιχεία υποδηλώνουν μια πιθανότητα 1 στις 6 να συμβεί μια τέτοια έκρηξη αυτόν τον αιώνα.

Αυτή τη φορά, ωστόσο, θα συμβεί σε έναν κόσμο που έχει αλλάξει πολύ, ο οποίος όχι μόνο είναι πιο πυκνοκατοικημένος αλλά και έχει θερμανθεί από την κλιματική κρίση.

Η επόμενη μαζική έκρηξη θα «προκαλέσει κλιματικό χάος», δήλωσε ο Stoffel. «Η ανθρωπότητα δεν έχει κανένα σχέδιο».

Η κατανόηση των επιπτώσεων των προηγούμενων μαζικών εκρήξεων είναι ζωτικής σημασίας, αλλά η επόμενη θα συμβεί σε έναν κόσμο που είναι πολύ θερμότερος από ό,τι πριν οι άνθρωποι αρχίσουν να καίνε μεγάλες ποσότητες πετρελαίου, άνθρακα και φυσικού αερίου.

«Είναι ένας πιο ασταθής κόσμος τώρα», δήλωσε ο Michael Rampino, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ο οποίος ερευνά τις σχέσεις μεταξύ των ηφαιστειακών εκρήξεων και της κλιματικής αλλαγής. «Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμη χειρότερες από ό,τι είδαμε το 1815».

Πώς επηρεάζεται το κλίμα

Όπως είναι γνωστό, τα ηφαίστεια διαμορφώνουν γεωλογικά τον πλανήτη – συμβάλλουν στη δημιουργία των ηπείρων, επηρεάζουν την σύσταση της ατμόσφαιρας και μπορούν να αλλάξουν το κλίμα.

Καθώς εκρήγνυνται, εκτοξεύουν ένα κοκτέιλ λάβας, τέφρας και αερίων, συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνει τον πλανήτη, αν και σε ποσότητες που επισκιάζονται από αυτές που παράγει ο άνθρωπος καίγοντας ορυκτά καύσιμα.

Ωστόσο οι επιστήμονες, ενδιαφέρονται περισσότερο για ένα άλλο αέριο: το διοξείδιο του θείου. Μια μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη μπορεί να προωθήσει διοξείδιο του θείου μέσω της τροπόσφαιρας – το τμήμα της ατμόσφαιρας όπου αναπτύσσονται οι καιρικές συνθήκες- στη στρατόσφαιρα, το στρώμα περίπου 7 μίλια πάνω από την επιφάνεια της Γης.

Εκεί, σχηματίζονται μικροσκοπικά σωματίδια αερολύματος τα οποία διασκορπίζουν το ηλιακό φως, αντανακλώντας το πίσω στο διάστημα και ψύχοντας τον πλανήτη από κάτω.

Τα σωματίδια «θα ταξιδέψουν σε όλο τον κόσμο και θα διατηρηθούν για μερικά χρόνια», δήλωσε ο Άλαν Ρόμποκ, καθηγητής για το κλίμα στο Πανεπιστήμιο Ράτγκερς, ο οποίος έχει περάσει δεκαετίες μελετώντας τα ηφαίστεια.

Όταν το όρος Πινατούμπο στις Φιλιππίνες εξερράγη το 1991, εκτόξευσε περίπου 15 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του θείου στη στρατόσφαιρα. Αυτή δεν ήταν μια ισχυρή έκρηξη όπως του Ταμπόρα, αλλά και πάλι ψύχθηκε ο κόσμος κατά περίπου 0,5 βαθμούς Κελσίου για αρκετά χρόνια.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι η τεράστια έκρηξη του Σάμαλας στην Ινδονησία το 1257 συνέβαλε στην έναρξη της «Μικρής Εποχής των Παγετώνων», μιας ψυχρής περιόδου που διήρκεσε εκατοντάδες χρόνια.

Μη θετική εξέλιξη

Καθώς ο κόσμος αντιμετωπίζει την υπερθέρμανση του πλανήτη, μια περίοδος ψύξης μπορεί να ακούγεται θετική. Οι επιστήμονες όμως λένε ότι ισχύει το αντίθετο.

Πρώτον, υπάρχει ο άμεσος αντίκτυπος. Υπολογίζεται ότι 800 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε ακτίνα περίπου 60 μιλίων από ένα ενεργό ηφαίστειο- μια τέτοια έκρηξη θα μπορούσε να εξαφανίσει μια ολόκληρη πόλη.

Μακροπρόθεσμα, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι κατακλυσμιαίες. Μια πτώση της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό Κελσίου μπορεί να ακούγεται μικρή, αλλά πρόκειται για τον μέσο όρο. «Ο αντίκτυπος σε ορισμένες περιοχές θα είναι πολύ μεγαλύτερος», δήλωσε η Μέι Τσιμ, γεωεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.

Βαρύ πλήγμα στις καλλιέργειες σιτηρών

Ο ψυχρότερος καιρός, η μικρότερη ηλιακή ακτινοβολία και η μεταβολή των βροχοπτώσεων θα μπορούσαν να επηρεάσουν καλλιέργειες σιτηρών σε πολλές χώρες ταυτόχρονα, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας, πλήττοντας την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια και ενδεχομένως οδηγώντας σε πολιτικές εντάσεις, ακόμη και σε πόλεμο, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση των ασφαλιστών Lloyd’s.

Ο αντίκτυπος σε ανθρώπινο και οικονομικό επίπεδο θα ήταν τεράστιος. Σε ένα ακραίο σενάριο, παρόμοιο με αυτό του Ταμπόρα, οι οικονομικές απώλειες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 3,6 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο κατά το πρώτο έτος, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Lloyd’s.

Επιπλέον, η ψυχρότερη περίοδος δεν θα προσέφερε καμία ανακούφιση από την κλιματική αλλαγή- μέσα σε λίγα χρόνια, ο πλανήτης θα επέστρεφε στην προηγούμενη κατάσταση.

Η επόμενη έκρηξη θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε. Υπάρχουν περιοχές που οι επιστήμονες παρακολουθούν, όπως η Ινδονησία, μια από τις πιο ενεργές ηφαιστειακά περιοχές του πλανήτη, και το Γέλοουστοουν, στις δυτικές ΗΠΑ, το οποίο έχει να βιώσει μια τεράστια έκρηξη εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

«Αλλά ποια θα είναι η επόμενη και πότε – αυτό εξακολουθεί να είναι αδύνατο να προβλεφθεί», δήλωσε ο Στόφελ.